Krzemionki Zakrzowskie


Krzemionki Zakrzowskie to malownicze wzgórze zrębowe, które znajduje się w południowo-zachodniej części Krakowa, na stożku usytuowanym na południe od Wisły. Warto zauważyć, że w literaturze obszar ten bywa określany różnymi nazwami, takimi jak Zakrzówek, Zrąb Zakrzówka, Skały Twardowskiego czy Zrąb Południowy. Przez lata to wzgórze wchodziło w skład wsi Zakrzówek, która ostatecznie została przyłączona do Krakowa. Obecnie Krzemionki Zakrzowskie leżą w granicach Dzielnicy VIII Dębniki, znajdując się w mezoregionie Pomost Krakowski, w makroregionie Brama Krakowska.

Od wielu stuleci Krzemionki Zakrzowskie służą jako źródło wapieni wykorzystywanych w budownictwie. Najbardziej intensywne wydobycie miało miejsce na początku XX wieku, kiedy to na terenie wzgórza funkcjonowały cztery główne kamieniołomy: Łom Bergera, Skałki Twardowskiego, Kapelanka oraz Zakrzówek, z których największym był ostatni. Po zakończeniu eksploatacji pozostało ogromne zagłębienie, które szybko wypełniła woda, tworząc dziś popularne wśród mieszkańców Krakowa miejsce rekreacyjne, znane jako Zalew Zakrzówek.

Większa część wzgórza została przekształcona w teren rekreacyjny, znany jako Uroczysko Skałki Twardowskiego. W północno-wschodniej części Krzemionek znajduje się suchy kamieniołom Kapelanka, którego strome, skalne ściany przyciągają wielu wspinaczy. Wśród najbardziej charakterystycznych formacji skalnych wyróżniają się: Baba Jaga, Ciąża, Freney, Niski Mur, Problemówka, Rdzawe Zacięcie, Szara Ścianka oraz Sadystówka. Pozostała część obszaru pokryta jest lasem, a na wzgórzu znajduje się rozbudowana sieć ścieżek spacerowych z ławkami i koszami na śmieci, co czyni to miejsce przyjemnym punktem dla turystów.

W bezpośrednim sąsiedztwie skał Krzemionek Zakrzowskich znajduje się wiele jaskiń. Największą spośród nich jest Jaskinia Twardowskiego, umiejscowiona w zachodniej części wzgórza. Poza nią odkryto także inne jaskinie i schroniska, takie jak: Jaskinia Jasna, Jaskinia Koguta, Jaskinia Musza, Jaskinia Niska, Jaskinia pod Nyżą, czy Jaskinia Pychowicka oraz Jaskinia w Anastomozach. Do tej listy dołączają również Jaskinia Wywiew, Jaskinia z Kulkami, Kawerna Magazyn, Okienko Zbójnickie oraz obszary takie jak Rurka, Schronisko nad Sadystówką, Schronisko obok Anastomozów oraz Tunel w Pychowicach.

Przypisy

  1. a b JerzyJ. Górecki JerzyJ., EdytaE. Sermet EdytaE., Kamieniołomy Krakowa – dziedzictwo niedocenione [online] [dostęp 05.10.2019 r.]
  2. a b Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 03.10.2019 r.]
  3. a b Kraków. Skałki Twardowskiego na Zakrzówku [online] [dostęp 29.09.2019 r.]
  4. a b Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny [dostęp 29.09.2019 r.]
  5. Zbigniew Sikora, Miłosz Podwika. Szlak lasów miejskich Krakowa. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej – Miasto Kraków [on-line]. 31.03.2017 r. [dostęp 16.11.2017 r.]
  6. Paweł Haciski, Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Warszawa, RING, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7
  7. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
  8. a b c Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-12060-6

Oceń: Krzemionki Zakrzowskie

Średnia ocena:4.6 Liczba ocen:24