Celina Michałowska, urodzona w 1837 roku w Krakowie, to postać o bogatej historii artystycznej i osobistej. Była nie tylko utalentowaną malarką, ale także zakonnicą, co nadawało jej życiu wyjątkowy charakter.
Ta wybitna kobieta zmarła 23 sierpnia 1916 roku w Jarosławiu, pozostawiając po sobie znaczący ślad w polskim świecie sztuki.
Życie prywatne
Celina Michałowska była córką znanego malarzaPiotra Michałowskiego oraz jego małżonki Julii z Ostrowskich. W 1868 roku związała swoje życie z Zgromadzeniem Sióstr Niepokalanek, gdzie rozpoczęła nowy etap duchowej drogi w Jazłowcu. W 1873 roku, po pięciu latach, zdecydowała się na złożenie ślubów wieczystych, co symbolizowało jej głębokie oddanie.
Działalność artystyczna i literacka
Działalność artystyczna
Celina Michałowska, uzdolniona artystka, swoje pierwsze kroki w malarstwie stawiała pod okiem ojca. Jej głównym obszarem zainteresowań były portrety oraz malarstwo o tematyce religijnej. Po wstąpieniu do zakonu, gdzie znalazła swoje miejsce, angażowała się w nauczanie rysunku i malarstwa dla dziewcząt uczęszczających do szkoły prowadzonej przez zakonnice. Michałowska miała w klasztorze dedykowaną pracownię, w której powstawały liczne dzieła, często przeznaczone do dekoracji domów zgromadzeń, kościołów oraz cerkwi na Podolu. Wiele z tych prac pozostało bez sygnatury, co sprawia, że ich autorstwo nie zawsze jest jasne. Warto podkreślić, że zaprojektowała również wystrój kaplicy klasztoru niepokalanek w Jarosławiu.
Twórczość Celiny Michałowskiej obejmuje malarstwo religijne i portretowe. Jej nieliczne, zachowane, wczesne prace wykazują bardzo silny wpływ malarstwa ojca, zarówno w tematyce dzieł, jak i w sposobie kompozycji oraz środków warsztatowych – szerokiej plamy barwnej, umownej szkicowości. Pojedyncze ocalałe akwarele przedstawiają studia portretowe, jeźdźców konnych i zwierzęta. Znane jedynie z reprodukcji wielopostaciowe sceny religijne przeznaczone do dekoracji domu zakonnego w Jazłowcu oraz późniejsze duże kompozycje, znajdujące się w Nowym Sączu, są utrzymane w konwencji akademickiej idealizowanej sztuki religijnej. Zespół dziewięciu portretów sióstr zakonnych oraz portret własny, powstałe na przełomie XIX i XX wieku, cechuje schematyzm pozy i uproszczony modelunek (znajdują się w domu Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek w Szymanowie k. Warszawy).
Działalność pisarska i translatorska
Oprócz pracy twórczej w malarstwie, Michałowska była także pisarką. Zrealizowała biografię swojego ojca, wydaną anonimowo, zatytułowaną Piotr Michałowski. Rys życia, zawód artystyczny, działalność w życiu publicznym, która miała swoją premierę w Krakowie w 1911 roku. Dodatkowo, miała na koncie tłumaczenie powieści religijnej kardynała Nicolasa Wiesemana pod tytułem Fabiola, którego pierwszy tom został opublikowany w Krakowie w 1857 roku.
Dzieła malarskie
Zachowane
W dorobku artystycznym Celiny Michałowskiej znajdują się różnorodne dzieła, które świadczą o jej talencie i umiejętnościach malarskich. Wśród najbardziej znanych prac można wymienić:
- Autoportret, kolekcja prywatna zlokalizowana w Krakowie,
- Krakowiak na koniu, akwarela datowana na około 1863 rok, prezentowana w Ossolineum,
- Trzy malowidła ścienne, które zdobią klasztor niepokalanek w Jazłowcu, przedstawiające Świętą Rodzinę, klęczącą zakonnicę oraz kompozycję z trzema aniołami,
- Dziewięć portretów sióstr niepokalanek, powstałych na przełomie XIX i XX wieku, znajdujących się w klasztorze niepokalanek w Szymanowie,
- Portret chłopca, skonstruowany w technice akwareli, eksponowany w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, które jest częścią Muzeum Narodowego w Krakowie,
- Portret mężczyzny na koniu, również akwarela, dostępny w Muzeum Narodowym w Warszawie,
- Siedzący pies, akwarela z 1855 roku, ulokowane w Muzeum Narodowym w Warszawie,
- Święta Kinga, obraz ołtarzowy, znajdujący się w klasztorze niepokalanek w Nowym Sączu.
Niezachowane – znane z reprodukcji, opisów lub wzmianek
Nie wszystkie dzieła Celiny Michałowskiej przetrwały do naszych czasów. Wiele z nich jest znane jedynie z zachowanych reprodukcji i opisów. Przykłady to:
- Matka Boska, obraz ołtarzowy z 1874 roku, niegdyś umieszczony w kaplicy niepokalanek w Jarosławiu,
- Zmartwychwstanie z 1890 roku, obraz ołtarzowy znajdujący się w kaplicy w Niżniowie, niestety zniszczony,
- Członek Bractwa Różańcowego parafii Ruszcza, przedstawienie konia, do którego odniesienia znajdują się w zbiorach prywatnych w Krakowie.
Przypisy
- M. Kulesza, Amazonka, malarka, zakonnica. O Celinie Michałowskiej, „Tematy i Konteksty” 2019, nr 9 (14), s. 556.
- Piotr Michałowski: rys życia, zawód artystyczny, działalność w życiu publicznem [online], Polona [dostęp 21.11.2020 r.]
- E. Charazińska, Celina Michałowska, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, red. Agnieszka Morawińska, Warszawa 1991, s. 243.
- Jan K. Ostrowski i Urszula Leszczyńska, Michałowska Celina [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 5, red. J. Derwojed, Warszawa 1993, s. 512.
- W miejce autora wydrukowano "Z PAPIERÓW RODZINNYCH ZEBRAŁ N.N......". Zob.: https://polona.pl/item-view/d868401f-487a-4f23-b693-383d87b71588?page=6
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wincenty Rapacki (1865–1943) | Rafał Malczewski (malarz) | Krystyna Grzybowska (pisarka) | Jan Budziaszek | Zbigniew Seweryn | Marek Mietelski | Rudolph Maté | Graza | Krzysztof Sperski | Marian Cebulski | Florian Cynk | Stanisław Balicki (polonista) | Iwona Siwek-Front | Anna Zawadzka-Gołosz | Feliks Szynalewski | Artur Szklener | Juliusz Pfeiffer | Janusz R. Kowalczyk | Franciszek Henryk Nowicki | Antoni ZydrońOceń: Celina Michałowska