Jan Rostafiński

---

Życiorys

Jan Rostafiński był potomkiem znanego botanika i popularyzatora wiedzy w Polsce. Jego ojcem był Józef Rostafiński, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dyrektor Ogrodu Botanicznego w Krakowie. Sam Jan był ojcem Wojciecha Rostafińskiego, inżyniera w NASA.

W 1901 roku Jan ukończył gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie. Następnie odbył roczną praktykę w gospodarstwie rolnym, po której spędził dwa lata na studiach z zakresu rolnictwa w Studium Rolniczym na swojej uczelni. Kształcił się także w dziedzinie fizjologii zwierząt pod okiem Napoleona Cybulskiego. Objął tytuł doktora w 1907 roku, po czym przez dwa lata studiował oraz pracował jako asystent w Akademii Rolniczej w Bonn-Poppelsdorf, skupiając się na badaniach z zakresu fizjologii i anatomii zwierząt. Po I wojnie światowej zyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w SGGW.

Na tym stanowisku, z powołania rektora SGGW, profesora Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego, kierował katedrą Hodowli Zwierząt. W tym czasie Jan aktywnie uczestniczył w tworzeniu Wydziału Weterynaryjnego, na którym później prowadził wykłady. W roku akademickim 1922/23 pełnił funkcję dziekana Wydziału Rolnego w SGGW, a w 1935 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.

Rostafiński był również aktywny w organizacji hodowli zwierząt w Polsce. Kierował Wydziałem Hodowlanym Centralnego Towarzystwa Rolniczego, a także organizacjami hodowców bydła, trzody chlewnej i owiec. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego i długoletnim członkiem komitetu redakcyjnego „Przeglądu Hodowlanego”. W latach trzydziestych prowadził audycje radiowe dla młodzieży, gdzie poruszał zagadnienia przyrodnicze oraz związane z tatrami i turystyką.

Rostafiński był także encyklopedystą, który napisał dwa tomy encyklopedii w ramach Praktycznej encyklopedii gospodarstwa wiejskiego, zajmując się owcami i ich rasami.

Podczas okupacji, wraz z drem Januszem Królikowskim, założył w Warszawie Miejską Szkołę Ogrodniczo-Rolniczą II stopnia oraz był jej dyrektorem. W szkole uczyli wykładowcy z SGGW oraz innych uczelni. Uczniowie, w tym studenci warszawskich uczelni, mieli dostęp do zajęć z chemii i botaniki w laboratoriach przygotowanych dla tajnych kompletów SGGW i Uniwersytetu Warszawskiego. Jan Rostafiński zaangażował się również w akcję pomocy Żydom, co zakończyło się jego aresztowaniem przez gestapo 30 stycznia 1943 roku.

Profesor Rostafiński został uwięziony na Pawiaku, gdzie odmówił współpracy z okupantem, jednak udaje mu się uzyskać wolność. Niestety, ponownie aresztowano go 8 grudnia 1943 roku wraz z rodziną w związku z działalnością jego synów w ruchu oporu. Dnia 25 maja 1944 roku, został deportowany z Pawiaka do obozu koncentracyjnego Stutthof.

Jego żona i córka, które również były aresztowane, trafiły do obozu Ravensbrück, a później do Buchenwaldu. Rostafiński, znany w obozie jako „Profesor”, zdobył uznanie wśród współwięźniów, prowadząc wykłady na tematy związane z żywnością oraz relacjami z egzotycznych podróży. Dzięki dobrej znajomości języka niemieckiego, bronił innych więźniów przed maltretowaniem przez kapo, co przyniosło mu szacunek.

Po ewakuacji z obozu w styczniu 1945 roku, w czasie „Marszu śmierci”, Jan Rostafiński nadal dbał o to, by udzielać pomocy innym. Udało mu się przeżyć marzec 1945 roku, gdy został wyzwolony w Pucku.

Po wojnie wrócił do SGGW, gdzie objął Katedrę Hodowli Szczegółowej i Żywienia Zwierząt, jednak był inwigilowany przez służby bezpieczeństwa. W 1950 roku został zmuszony do odejścia na emeryturę, ale kontynuował pracę w redakcji zootechnicznej Państwowego Wydawnictwa Rolniczego i Leśnego. W 1959 roku odzyskał możliwość pracy, jednak jego zdrowie nie pozwalało mu na aktywność w takim wymiarze jak wcześniej, więc badał kwestie dotyczące wartości użytkowych koni oraz żywienia zwierząt.

Rostafiński pełnił też wiele funkcji społecznych, jako przewodniczący warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Przyrodników, członek Komisji Rolnej PAU, a także wielu międzynarodowych instytucji naukowych. Był też zaangażowany w działalność Polskiego Czerwonego Krzyża PCK, a także współzałożycielem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Fińskiej.

Jan Rostafiński był pasjonatem turystyki górskiej, regularnie zażywając wypoczynku w Zakopanem, gdzie jego ojciec miał dom. Szczególnie uprawiał turystykę i narciarstwo w Tatrach, będąc jednym z pionierów narciarstwa w Polsce. W 1904 roku był w Czarnej Stawie Gąsienicowym z Kazimierzem Brzozowskim i przewodnikiem Klimkiem Bachledą, co opisał w swoich wspomnieniach.

Rostafiński był również aktywnym podróżnikiem, zwiedzając różne kraje europejskie oraz Turcję i Algierię. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Komandorią Orderu Białej Róży Finlandii.

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 23-5-21). Pamięć o Janie Rostafińskim jest pielęgnowana przez Muzeum Obozu Koncentracyjnego w Sztutowie oraz przez Miasto Stołeczne Warszawę, które na wniosek SGGW nazwało jedną z ulic na obrzeżach Pola Mokotowskiego imieniem Jana i Józefa Rostafińskich.

---

Oceń: Jan Rostafiński

---