Stanisław Cercha był wybitną postacią w dziedzinie historii sztuki oraz malarstwa, a jego działalność badawcza obejmowała również etnografię. Urodził się 8 maja 1867 roku w Krakowie, gdzie spędził większą część swojego życia, aż do zgonu, który miał miejsce 23 sierpnia 1919 roku w tym samym mieście.
Cercha zasłynął jako historyk sztuki, malarz oraz amatorski etnograf i folklorysta, angażując się w badania folkloru, co w szczególności obejmowało jego analizy tradycji i obyczajów Krakowa, w tym podmiejskich terenów Kleparza.
Życiorys
Stanisław Cercha był synem Maksymiliana (1818-1907), archeologa oraz rysownika, który odegrał istotną rolę w rozwoju artystycznym swojego syna. Młody artysta zdobywał umiejętności malarskie pod czujnym okiem ojca, a w latach 1881-1889 kontynuował naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształcił się pod kierunkiem takich mistrzów jak Florian Cynk, Władysław Łuszczkiewicz, Jan Matejko oraz Feliksem Szynalewski. Jego edukacja artystyczna była wzbogacona o doświadczenia zdobyte w Monachium, gdzie uczył się u Antona Ažbego.
W 1919 roku ogłosił swoją pracę zatytułowaną „Kleparz, przedmieście Krakowa przed 50 laty” w roczniku Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne. W okresie od 1900 do 1904 roku wydał także serię trzech tomów zatytułowanych Pomniki Krakowa, które zawierały rysunki nagrobków krakowskich, wykonywane od 1846 roku zarówno przez jego ojca, jak i przez niego samego.
Wśród innych jego znaczących publikacji wymienić można:
- Baśnie ludowe zebrane we wsi Przebieczany (Kraków 1896),
- Przebieczany, wieś w powiecie wielickim, pod względem etnograficznym (Kraków 1899),
- Ceramika ludu polskiego, „Wędrowiec” 1899, nr 16, 17, 18,
- Dzwonki gliniane i siekierki drewniane z kiermaszów krakowskich, „Lud”, 1896.
Zamieszczał również artykuły w takich pismach jak „Kwartalnik Litewski”, „Świat Słowiański”, „Wisła” oraz „Ziemia”. Ponadto, napisał monografię wsi Łopuszna, jednak nigdy nie została ona wydana; rękopis znajduje się w archiwum Muzeum Etnograficznym w Krakowie.
Stanisław Cercha został pochowany nacmentarzu Rakowickim w Krakowie(pas AC, część południowa).
Literatura dodatkowa
Literatura dodatkowa: Warto zapoznać się z dziełem autorstwa Feliksa Kopery, które wpisuje życie i twórczość Stanisława Cerchy do kontekstu polskiej kultury. Opis ten znajduje się w Polskim Słowniku Biograficznym, tom 3, gdzie w artykule obejmującym osobowości od Brożka Jana do Chwalczewskiego Franciszka, cercha zyskał szczególną uwagę, co świadczy o jego znaczeniu. Publikacja została wydana przez Polską Akademię Umiejętności oraz Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa w Krakowie w roku 1937, strony 232–233.
Warto również nadmienić, że dostępny jest reprint tegoż dzieła, który ukazał się nakładem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w Krakowie w 1989 roku, pod numerem ISBN 83-04-03291-0. Te publikacje dostarczają cennych informacji na temat dorobku Stanisława Cerchy w kontekście jego czasów i wpływu na rozwój literatury polskiej.
Przypisy
- Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Stanisław Cercha. rakowice.eu. [dostęp 14.11.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Janina Jentys-Szaferowa | Maciej Negrey | Stanisław Klemensiewicz | Anna Czabanowska-Wróbel | Barbara Kos | Karolina Grodziska | Krzysztof Śmietana | Piotr Biliński (historyk) | Wojciech Groborz | Paweł Laidler | Antoni Zieliński (chemik) | Tadeusz Cegielski | Lucjan Orkisz | Jan Zarański (1866–1940) | Stanisław Berezowski | Zdzisław Raabe | Zygmunt Lisowski | Jakub Barbasz | Władysław Górnikiewicz | Joachim MetallmannOceń: Stanisław Cercha