Wincenty Kirchmajer

---

Życiorys

Ukończył liceum św. Barbary w Krakowie w 1834 roku, a następnie uzupełniał swoją edukację w Paryżu. W okresie od 1837 do 1842 roku zdobywał doświadczenie w firmach handlowych oraz bankach w takich miastach jak Paryż, Londyn, Hamburg, Lipsk, Berlin, Wiedeń oraz Warszawa. Po powrocie do Polski, podjął pracę w rodzinnym domu handlowo-bankowym „F. J. Kirchmayer i Syn”, który miał swoją siedzibę przy Rynku Głównym 44 w Krakowie. Po śmierci ojca w 1857 roku, przejął firmę, wzbogacając ją o majątek ziemski w Pleszowie i Swoszowicach. Kirchmayer był osobą niezwykle uzdolnioną, posiadającą wiedzę niezbędną do prowadzenia działalności gospodarczej.

W 1856 roku, wraz z Leonem Sapiehą, wziął udział w konsorcjum, które odpowiadało za budowę Kolei Karola Ludwika (Kraków-Lwów), a jego bank akceptował wpłaty na akcje. Zajmował się również importowaniem narzędzi rolniczych z Francji, Anglii i Stanów Zjednoczonych. Co więcej, był aktywnym handlowcem, zajmującym się obrotem bydłem. W 1860 roku stał się współtwórcą oraz członkiem Rady Nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń. W swoim majątku w Pleszowie produkował olej do lamp, nazywany salonowym, a od 1865 roku prowadził skład komisowy produktów młynarskich w Podgórzu. Jak zauważył Wiesław Bieńkowski, gracias [jego] sprytowi w interesach oraz korzystnym kontaktom towarzyskim, Kirchmayer szybko zdobył znaczącą pozycję w życiu gospodarczym Krakowa oraz Galicji.

To człowiek o towarzyskim usposobieniu; wysoki i barczysty, z obszerną brodą, nosił monokl, co czyniło go znaną postacią Krakowa. Jego krąg przyjaciół obejmował zamożnych ludzi, takich jak Adam Potocki oraz Leon i Adam Skorupkowie, z którymi wielokrotnie podróżował po Europie. Od 1858 do 1873 roku pełnił funkcję prezesa Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. Angażował się również w działalność Rady Zawiadowczej Kolei Karola Ludwika oraz rad nadzorczych w Banku Krajowym Galicyjskim w Lwowie. W latach 1861-1867 pełnił rolę kuratora Kasy Wspólnej Pomocy dla krakowskich drukarzy.

Od czasów Wiosny Ludów, był związany z konserwatystami i od 1848 roku z gazetą „Czas”, gdzie dołączył do kolegium redakcyjnego i kierował działem ekonomicznym. W okresie od 1855 do 1870 roku był jedynym właścicielem „Czasu”, który za jego kadencji zwiększył objętość i dostosował układ do wiodących dzienników zachodnioeuropejskich. Oprócz tego, w latach 1856-1860, wydawał także naukowo-literacki magazyn „Czas – Dodatek Miesięczny”. Jako właściciel „Czasu”, wspierał wydatki gazety, pokrywając ewentualne niedobory finansowe swoimi dochodami z drukarni.

Kirchmayer wspierał także „Bibliotekę Polską” Kazimierza Józefa Turowskiego i program mający na celu spolszczenie administracji oraz szkolnictwa w Galicji. Podczas powstania styczniowego opowiadał się po stronie białych. Jego wpływy przyczyniły się do powołania do życia dyktatury Mariana Langiewicza, w czym uczestniczył osobiście, a jego bank wspierał organizację oddziałów galicyjskich oraz zakup broni. Jego gazeta popierała działania Rządu Narodowego. Jednak po ogłoszeniu stanu oblężenia w Galicji zrezygnował ze współpracy z konspiracją. Kirchmayer był także pasjonatem sztuki; od 1858 roku należał do dyrekcji Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.

W latach 1861-1863 oraz 1866-1870 zasiadał w Radzie Miasta Krakowa, gdzie jego inicjatywa doprowadziła do powstania targowicy miejskiej w Krakowie w 1862 roku. Z rąk namiestnika Agenora Goluchowskiego otrzymał nominację na jego zaufanego doradcę w komisji zajmującej się nową ustawą gminną. W latach 1861-1866 był posłem do Sejmu Krajowego I kadencji, wybranym w kurii II przez Krakowską Izbę Handlową i Przemysłową. Dodatkowo, zasiadał w austriackiej Radzie Państwa I kadencji w latach 1861-1865, reprezentując Polskie Koło Konserwatywne.

W 1866 roku, założył w Wiedniu spółkę z bankierem Samuelem Simundtem, która miała na celu skup dóbr rządowych w Czechach i Galicji. Niestety, po upadku przedsięwzięcia poniósł ogromne straty finansowe, a w 1875 roku była prowadzona sprawa sądowa dotycząca jego długów. Ostatecznie, Kirchmayer został skazany na 2 lata więzienia; jednakże dzięki interwencji swojego obrońcy, karę zmieniono na 6 miesięcy aresztu. „Krach Kirchmayera” wzbudził ogromne zainteresowanie zarówno w Galicji, jak i w całej monarchii austriackiej, będąc tematem publicznych debat oraz satyry.

Po bankructwie wycofał się z życia politycznego, osiedlając się u siostry w Dębnikach, gdzie zmarł na wylew krwi do mózgu. Jego ciało spoczęło w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Pleszowie.

Rodzina

Wincenty Kirchmajer pochodził z rodziny, która na początku drugiej połowy XVIII wieku osiedliła się w Krakowie, przybywając z Niemiec. Był najstarszym synem Wincentego Antoniego Kirchmayera oraz Franciszki Józefy z Bartlów. Jego rodzina miała ciekawe powiązania.

Jego siostra, Euzebia Franciszka Marianna (1834-1909), poślubiła Adama Łosia (1824-1892), który był właścicielem pałacu oraz dóbr Dębniki. Z tego małżeństwa pochodził m.in. powieściopisarz Wincenty Łoś. Z kolei bratem ciotecznym Wincentego był Julian Kirchmayer, który był posłem na Sejm Krajowy Galicji oraz członkiem austriackiej Rady Państwa.

---

Oceń: Wincenty Kirchmajer

---