Park Szwedzki to malownicze miejsce, które stanowi jeden z nawiasów przestrzeni miejskiej Krakowa, a jego lokalizacja w Nowej Hucie sprawia, że zyskuje na znaczeniu jako istotny element krajobrazu tej dzielnicy. Jest zlokalizowany w Dzielnicy XVIII, w okolicy osiedla Szklane Domy.
Park jest otoczony wieloma istotnymi punktami, w tym aleją Przyjaźni, która znajduje się na zachodzie, aleją Solidarności na południu, a także w bliskim sąsiedztwie kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej i bł. Wincentego Kadłubka od strony wschodniej. Na północy park graniczy z charakterystycznym blokiem mieszkalnym, znanym jako „blok szwedzki”, zlokalizowanym na osiedlu Szklane Domy.
Całkowita powierzchnia Parku Szwedzkiego wynosi 2,39 ha, co czyni go idealnym miejscem do relaksu oraz rekreacji. Jego przestrzeń zaprasza mieszkańców i odwiedzających do spędzenia czasu na świeżym powietrzu, w otoczeniu zieleni i korzystając z dobrodziejstw miejskiej natury.
Historia
Obszar, na którym obecnie znajduje się park, w przeszłości stanowił część wsi Mogiła. W tym rejonie przebiegała niegdyś wykorzystywana droga prowadząca z Mogiły do Bieńczyc. Ślady po tej trasie można dostrzec w postaci przydrożnego krzyża, zwanego historycznym, który początkowo był drewniany i ustawiono go w 1880 roku, a w 1932 roku zastąpiono go betonowym, który przetrwał do dziś. Na pierwszym etapie istnienia parku wyróżniało się także jedno wysokie drzewo, będące pozostałością po przydrożnym zadrzewieniu, które łączyło Czyżyny z Krzesławicami.
Planowane pierwotnie zagospodarowanie tego miejsca zakładało budowę monumentalnego osiedla mieszkaniowego, zwanego Osią Pracy, która przejawiała charakter architektoniczny przypominający inne obiekty istniejące wzdłuż tejże trasy, która obecnie nosi nazwę alei Solidarności, zwłaszcza między Placem Centralnym a ulicą Bulwarową. W pierwszych latach swego istnienia park nosił miano rozległego skweru, który wyróżniał się przypadkowo wyznaczonymi ścieżkami. Pomimo tego, teren ten cieszył się dużą popularnością wśród mieszkańców okolicy.
Na tym obszarze często organizowane były wesołe miasteczka, które rozstawiały swoje karuzele i huśtawki. Był to także istotny punkt spotkań podczas manifestacji i pochodów. W miarę upływu lat roślinność parku została zróżnicowana, pojawiły się nowe drzewa oraz krzewy. W latach 1982–1989 wzdłuż ówczesnej alei Lenina odbywały się pochody „Solidarności”, które nierzadko przekształcały się w starcia z ZOMO w okolicach parku. W latach 1982–1994 w wschodnim sektorze skweru wybudowano kościół Matki Boskiej Częstochowskiej i bł. Wincentego Kadłubka, na działce zaplanowanej z lat 60. i 70. XX wieku dla obiektów cyrkowych.
W 2004 roku teren ten został formalnie przekształcony w park miejski. Nazwa „Park Szwedzki” została zaproponowana przez prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego, a następnie zaakceptowana przez Radę Dzielnicy. Usunięto konieczność nadawania imion patronów, co przyczyniło się do wyboru neutralnej nazwy opartej na sąsiadującym bloku szwedzkim. Mieszkalny blok, który był pierwszym w pełni modernistycznym w Nowej Hucie, nosił swoją nazwę od podróży projektanta, Janusza Ingardena, do Szwecji w poszukiwaniu inspiracji architektonicznych, a także od różnorodnych kolorów zewnętrznych tynków, które przypominały styl szwedzki.
Kolejnym aspektem był wykorzystany w budownictwie materiał zwany siporex, czyli beton komórkowy, który od 1953 roku dostarczano do Nowej Huty z fabryki w Łaziskach Górnych, gdzie produkcja odbywała się na licencji szwedzkiej. W 2005 roku Rada Dzielnicy XVIII zainwestowała 80 tysięcy złotych w renowację części alejek w parku. Po zakończeniu tego projektu, miasto przyznało 500 tysięcy złotych na dokończenie modernizacji Parku Szwedzkiego, co obejmowało instalację nowego oświetlenia, nowych ławek oraz przebudowę alejek, które zastąpiły dawne ścieżki, a także na wymianę istniejących chodników.
Modernizacja miała również na celu profesjonalną pielęgnację istniejącej zieleni. Dzięki temu, że Park Szwedzki miał pełną dokumentację, wynikającą z wysiłków Rady Dzielnicy, był realizowany w pierwszej kolejności. Cały projekt zakończono w 2007 roku. W dniu pierwszej rocznicy śmierci papieża Jana Pawła II, Rada oraz Zarząd Dzielnicy XVIII posadzili w Parku Szwedzkim pamiątkowy dąb, upamiętniając w ten sposób znaczną postać w historii Kościoła i Polski.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 08.10.2020 r.]
- Nowa Huta Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018, s. 82-83. ISBN 978-83-948244-3-3.
- a b c d e f Roman Marcinek, Zbigniew Myczkowski: Park Ratuszowy i Park Szwedzki. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2016, s. 36-53, seria: Parki Krakowa; 15. ISBN 978-83-934916-7-4.
- Park Szwedzki. [w:] Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie [on-line]. 26.02.2016 r. [dostęp 23.04.2020 r.]
- Zielona Huta. [w:] Dziennik Polski [on-line]. 30.12.2005 r. [dostęp 23.04.2020 r.]
- Ani Skolicki, ani Niemen. [w:] Dziennik Polski [on-line]. 09.10.2004 r. [dostęp 23.04.2020 r.]
- Parki w Krakowie – powierzchnia. [dostęp 23.04.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Park Zaczarowanej Dorożki | Ogród Józefa Mehoffera | Ogród Polny | Błonia mogilskie | Park Dąbie | Park Jalu Kurka | Park Leśny Witkowice w Krakowie | Park w Łuczanowicach | Park Wadów | Planty Mistrzejowickie | Park przy ulicy Klasztornej w Krakowie | Park im. Wisławy Szymborskiej w Krakowie | Park gen. pil. Stanisława Skalskiego w Krakowie | Park Edukacji Rozwojowej w Krakowie | Park w Swoszowicach | Planty (Kraków) | Młynówka Królewska | Ogrody Królewskie na Wawelu | Life Science Park | Park Wiśniowy Sad w KrakowieOceń: Park Szwedzki w Krakowie