Ulica Szczepańska w Krakowie

Ulice i place

Ulica Szczepańska to wyjątkowa ulica zlokalizowana w sercu Krakowa, w dzielnicy I Stare Miasto. Ta historyczna arteria prowadzi od północnego narożnika Rynku Głównego w kierunku pl. Szczepańskiego oraz ulicy Jagiellońskiej.

Jest to najkrótsza ulica na Starym Mieście, mierząca zaledwie 88 metrów długości. Po stronie nieparzystej można znaleźć 6 budynków, podczas gdy po stronie parzystej znajdują się jedynie dwa. Ulica ta jest również jedną z najstarszych, ponieważ została wytyczona już w 1257 roku, w czasie lokacji Krakowa.

Nazwa ulicy wywodzi się od kościoła św. Szczepana, który niegdyś znajdował się na środku aktualnego placu Szczepańskiego. Ulica Szczepańska pojawia się już w najstarszych księgach krakowskich pod tą samą nazwą. Niestety, czasami była mylnie określana jako ulica św. Stefana, a w XVI wieku nadawano jej także nazwę Żydowska, co związane było z obecnością Żydów w tej okolicy.

Wybrane budynki

pod nr 1, Kamienica „Pod Gruszką”

Kamienica „Pod Gruszką”, mająca swoje korzenie w XIV wieku, była wówczas w posiadaniu rodziny Morsztynów. Legendy głoszą, że właśnie tutaj, w roku 1386, przebywała Jadwiga, przyszła królowa Polski, odwiedzając swego ukochanego, księcia Wilhelma Habsburga, borykając się z przeszkodami swojej przyszłej koronacji.

W niezwykle urokliwy sposób upamiętniono to miejsce podczas wizyty premiera Józefa Cyrankiewicza w 1951 roku, kiedy to podarował on kamienicę dziennikarzom. Szereg prac budowlanych przekształcił ją w dom dziennikarzy z restauracją, która stała się popularnym miejscem spotkań.

Wnętrza zachowały swoją gotycką stylistykę, a ich prawdziwą perełką jest Sala Fontanowska, której nazwa pochodzi od utalentowanego artysty Baltazara Fontany, odpowiedzialnego za nadanie sali wyjątkowych ozdób. Elementy te powstały na zlecenie chorążego Andrzeja Żydowskiego, a na sklepieniu można dostrzec gotyckie detale obok pięknej stiukowej dekoracji.

Na ścianach można podziwiać XVIII-wieczne holenderskie kafelki. To wszystko sprawia, że wewnętrzne pomieszczenia uznawane są za jedne z najpiękniejszych świeckich wnętrz w Polsce. Na parterze znajdziemy aptekę „Pod złotym Tygrysem”, a obok niej stoi renesansowy portal, który kiedyś prowadził do XVI-wiecznej kamienicy. Na piętrze gości obecnie Klub Dziennikarski, natomiast na drugim piętrze, którego historia sięga XVIII wieku, swoje biuro ma Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

pod nr 2, Pałac „Pod Krzysztofory”

Pałac „Pod Krzysztofory” to jeden z najbardziej znanych i monumentalnych pałaców w Krakowie, który przez wieki gościł wiele osobistości ze świata kultury i polityki. W historii tego miejsca pojawiają się postacie takie jak król Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki oraz Stanisław August Poniatowski, a także książę Józef Poniatowski, który bawił się tu w 1809 roku.

Nazwa tego pałacu nawiązuje do patrona wcześniejszej kamienicy, Św. Krzysztofa. Przez wieki zmieniał on swoich właścicieli, a początki sięgają XIV wieku, gdy był w rękach rodu Spycymirów. Wkrótce przeszedł w posiadanie wpływowej rodziny Morsztynów, do której należała również wyżej wspomniana kamienica „Pod Gruszką”.

W XVII wieku, z inicjatywy marszałka koronnego, Adama Kazanowskiego, rozpoczęto budowę obiektu, który połączył gotyckie kamienice, usytuowane na rogu Rynku Głównego oraz ulicy Szczepańskiej. W latach 1682–1684 architekt Jakub Solari przeprowadził gruntowną przebudowę, tworząc piękne arkadowe loggie na podwójnych toskańskich kolumnach, co do dziś zachwyca odwiedzających.

Na pierwszym piętrze prezentują się komnaty w układzie amfiladowym, bogato zdobione stiukami autorstwa Baltazara Fontany, znanego również z jego działalności w kamienicy „Pod Gruszką”. W XVIII wieku pałac przeszedł na własność biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, a później, w końcu XVIII wieku, został nabyty przez starostę Brzegowskiego, Jacka Kluszewskiego, który współtworzył teatr krakowski. W 1846 roku w trakcie powstania krakowskiego, budynek stał się siedzibą Rządu Narodowego, na czele z Janem Tyssowskim. W latach późniejszych pałac zamieniano na różne instytucje, a w 1965 roku przekazano go Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa, które nadal prowadzi w nim wystawy tematyczne.

pod nr 3, Kamienica Mierzejewskich

Osobny artykuł: Kamienica Mierzejewskich w Krakowie.

pod nr 5, Kamienica Na Schodkach (Stary Hotel)

Osobny artykuł: Kamienica Na Schodkach w Krakowie.

pod nr 11, Kamienica Szołayskich

Kamienica Szołayskich, zabytkowy budynek, został ofiarowany Muzeum Narodowemu przez Włodzimierę oraz Adama Szołayskich w 1904 roku. Obecnie stanowi oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie w 2003 roku otwarto Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, przeniesione z ulicy Kanoniczej i urządzone z myślą o Feliksie Jasieńskim.

Generalny remont i modernizacja w 2012 roku przyniosły nie tylko nowe oblicze budynku, ale i zmianę jego nazwy na „Kamienicę Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego”. Oprócz stałych i czasowych ekspozycji, odbywają się tu wykłady, koncerty oraz warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży. W parterze zmodernizowanego budynku stworzono centrum informacji, sklep muzealny oraz kawiarnie, które poprawiają komfort obsługi odwiedzających.

Przypisy

  1. Jerzy J. Kossowski, Leszek L. Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968 r., s. 95–96.

Oceń: Ulica Szczepańska w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:11