Ulica św. Bronisławy w Krakowie

Ulice i place

Ulica św. Bronisławy to jedna z urokliwych ulic w Krakowie, znajdująca się w dzielnicy VII Zwierzyniec. Ta malownicza ulica zlokalizowana jest na Zwierzyńcu, w obrębie osiedla Salwator.

Jej linia prowadzi łukowo wzdłuż stoku Góry św. Bronisławy, co sprawia, że jest to miejsce nie tylko atrakcyjne do spacerów, ale i pełne historycznych oraz krajobrazowych walorów.

Historia

Ulica św. Bronisławy, znana już w XVII wieku, była wówczas nieutwardzoną drogą, która łączyła klasztor Norbertanek z kościołem Najświętszego Salwatora. W 1702 roku zrealizowano plan jej przedłużenia aż do nowo wybudowanej kaplicy bł. Bronisławy. Po wybudowaniu Kopca Kościuszki w latach 1820-1923, drogę gruntownie przebudowano i utwardzono, co znacznie ułatwiło dostęp do wspomnianego kopca.

W okresie 1849-1855 ulica została ponownie przebudowana przez austriackie wojsko, prowadząc z pozycji szaniec na dzisiejszym Salwatorze do fortu „Kościuszko”. Austriacy zrealizowali wówczas budowę innowacyjnego dwupoziomowego skrzyżowania, które funkcjonowało pod nazwą Diabelski Most, znajdując się nad drogą rokadową, odpowiadającą dzisiejszej ul. Malczewskiego.

W 1865 roku, w południowej części drogi, zrealizowano budowę zwierzynieckiego cmentarza parafialnego, który obecnie jest znany jako Salwatorski. W przededniu I wojny światowej usunięto szańce, które znajdowały się na obszarze współczesnych ulic Gontyna i Anczyca. Na ich miejscu, w latach 1908-1911, zaaranżowano osiedle willi dla urzędników, co pozwoliło na nadanie ulicy dzisiejszego kształtu. W 1912 roku nadano jej obecną nazwę.

W 1932 roku, z okazji 200-lecia urodzin pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, podjęto decyzję o podziale ulicy. Jej zachodnia część, od osiedla Salwator do Kopca Kościuszki, uzyskała nazwę Aleja Jerzego Waszyngtona.

Zabudowa

Ulica św. Bronisławy wyróżnia się architekturą, gdzie dominują wille w stylu secesyjnym oraz modernistycznym, z okresu wczesnego XX wieku. Rozpoczęcie ulicy zatem oznacza pewne zróżnicowanie, gdyż pierwszy odcinek jest otoczony starszą zabudową.

  • ul. św. Bronisławy 2 (ul. Księcia Józefa 1) – to historyczna karczma z około 1850 roku,
  • ul. św. Bronisławy 3 (ul. Królowej Jadwigi 4) – niegdyś kuźnia z 1890 roku,
  • ul. św. Bronisławy 5–9 – tutaj znajduje się kościół Najświętszego Salwatora oraz dawny cmentarz parafialny z grobowcem norbertanek i domem grabarza,
  • ul. św. Bronisławy 8 – to miejsce, w którym stoi kaplica św. Małgorzaty i św. Judyty, otoczona dawnym cmentarzem morowym. Obok niej znajduje się również pomnik Jana Pawła II,
  • ul. św. Bronisławy 11 – willa zaprojektowana przez Romana Bandurskiego w 1910 roku,
  • ul. św. Bronisławy 12 – secesyjna willa, również autorstwa Romana Bandurskiego, z 1911 roku,
  • ul. św. Bronisławy 14 – willa zaprojektowana przez Alfreda Kramarskiego w 1910 roku,
  • ul. św. Bronisławy 15 – inna willa, stworzona przez Alfreda Kramarskiego oraz Jana Wilczyńskiego w 1913 roku,
  • ul. św. Bronisławy 16 – kolejna willa projektu Alfreda Kramarskiego i Romana Bandurskiego z 1911 roku,
  • ul. św. Bronisławy 17 – willa z 1912 roku, której projekt także jest autorstwa Alfreda Kramarskiego i Romana Bandurskiego,
  • ul. św. Bronisławy 18 – secesyjna willa zaprojektowana przez Romana Bandurskiego w 1911 roku, w której mieszkał prof. Feliks Koneczny,
  • ul. św. Bronisławy 19 – willa z 1866 roku, której projekt to dzieło Romana Bandurskiego,
  • ul. św. Bronisławy 23–23a – modernistyczna willa Czesława Śmiechowskiego, zaprojektowana przez Ludwika Wojtyczko w 1935 roku,
  • ul. św. Bronisławy 24 – nowoczesna willa projektu Henryka Kramkowskiego z 1933 roku,
  • ul. św. Bronisławy 26 – inna modernistyczna willa, której projekt był dziełem Ferdynanda Lieblinga z 1930 roku.

Ulica integruje się z popularną trasą spacerową, prowadzającą z Salwatora przez Kopiec Kościuszki i kontynuującą ku Lasowi Wolskiemu, kierując się do ZOO oraz na Bielany.

Źródła

W kontekście analizy ulicy św. Bronisławy w Krakowie, warto zwrócić uwagę na kilka znaczących źródeł, które mogą dostarczyć cennych informacji na ten temat.

  • Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków oraz Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9, t. II, s. 571,
  • Elżbieta Supranowicz, Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6,
  • Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce, Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1, s. 130.

Oceń: Ulica św. Bronisławy w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:12