Bulwar Czerwieński w Krakowie to niezwykle istotna zabytkowa budowla hydrotechniczna, która pełni kluczową rolę w zabezpieczeniu miasta przed powodziami. To malowniczo położona struktura, biegnąca wzdłuż brzegu Wisły, została pierwotnie zaprojektowana nie tylko z myślą o ochronie przed żywiołem, ale także jako element wspierający funkcjonalność nabrzeży portowych.
Jego konstrukcja opiera się głównie na solidnych murach oporowych, które są podzielone na dwa główne segmenty: górny, wysoki oraz dolina, która ujmuje koryto rzeki, tworząc tym samym nabrzeże przeładunkowe. Dodatkowo, na górnych murach zamontowane są murowane schody, co umożliwia pieszym swobodny dostęp do rzeki. Wzniesione brukowane pochylnie służą za wygodne połączenie komunikacyjne dla pojazdów. Warto zaznaczyć, że bocznice kolejowe na poziomie dolnym nie zachowały się do współczesności.
Bulwar Czerwieński, w zestawieniu z innymi bulwarami w Krakowie oraz wałami, stanowiły skuteczny system ochrony przed powodziami. Historia pokazała, jak istotne były te konstrukcje, szczególnie podczas wielkich powodzi, które miały miejsce w latach 1970, 1997 oraz 2010. To właśnie te doświadczenia uświadomiły mieszkańcom, jak ważne są odpowiednie zabezpieczenia hydrotechniczne.
Opis
Bulwar Czerwieński to malownicza przestrzeń, która rozciąga się nad zakolem Wisły, tuż pod Wawelem. To miejsce znajduje się pomiędzy mostami Dębnickim a Grunwaldzkim, na terenie Nowego Światu, w obrębie Dzielnicy I Stare Miasto. Na bulwarze można zobaczyć trzy niezwykłe pomniki autorstwa Bronisława Chromego: Smoka Wawelskiego, Żołnierzy Polski Walczącej, a także psa Dżoka. W 2008 roku w tym malowniczym otoczeniu powstała aleja gwiazd, która przyciąga miłośników sztuki i kultury.
Na bulwarze znajdują się restauracyjne barki, które tworzą przyjemną atmosferę do spędzenia czasu nad wodą. Bulwar Czerwieński jest także elementem techniki urbanistycznej i stanowi część Krakowskiego Szlaku Techniki, który został oficjalnie otwarty 6 kwietnia 2006 roku. Częścią tego systemu jest również rekreacyjna Wiślana Trasa Rowerowa, będąca fragmentem europejskiego szlaku rowerowego EuroVelo 4, która przyciąga amatorów aktywnego spędzania czasu.
W 2009 roku przy bulwarze uruchomiono przystanek wodnego tramwaju miejskiego „Most Dębnicki”, co dodatkowo zwiększyło atrakcyjność tego miejsca. Bulwar, wysposażony w liczne alejki spacerowe oraz ścieżki rowerowe, stał się ulubionym punktem wypoczynku dla zarówno mieszkańców, jak i turystów. Jego zróżnicowana roślinność oraz trawiaste tereny łagodnie opadające ku Wiśle tworzą przyjemne warunki na relaks.
Na bulwarze organizowane są różnorodne imprezy cykliczne oraz okolicznościowe. W połączeniu z bulwarem Poleskim, znajdującym się po przeciwnej stronie Wisły, stanowi on doskonałą scenę lub widownię dla Wianków, corocznego widowiska, które organizuje Krakowskie Biuro Festiwalowe.
Historia
Na terenach, gdzie współcześnie znaleźć można bulwar Czerwieński, dawniej istniała historyczna jurydyka, która rozciągała się u podnóża Wawelu. Pojawienie się pierwszych wzmiankach o niej datuje się na 1644 rok, kiedy nosiła nazwę Rybaki-Podzamcze. Istnienie tej jurydyki zakończyło się w 1801 roku, a jej ślady można było zauważyć na brukowanej ulicy Rybaki, która biegła na południowo-zachodniej obrzeży wspomnianego wzgórza.
W XVIII oraz XIX wieku, obszar ten obfitował w różnorodne zabudowy, w tym zarówno murowane, jak i drewniane domki oraz dworki, które były otoczone malowniczymi ogrodami. Urokliwe, polskie łamane dachy nadawały tym strukturom wiejski klimat, sprawiając, że rejon ten zyskiwał podmiejski charakter.
Jednakże, wraz z przebudowami estetycznymi Krakowa, zabudowa ta zaczęła zniknąć. Proces likwidacji nastąpił w XIX wieku, a ostatnie pozostałości, jak na przykład dworek Zielińskich przy ówczesnej ul. Rybaki 4, zostały rozebrane około 1914 roku. W rezultacie, zniknęła także wspomniana ulica Rybaki, ustępując miejsca nowemu bulwarowi, który dziś nosi nazwę bulwar Czerwieński.
Współczesna ulica Rybaki znajduje się obecnie wzdłuż bulwaru Inflanckiego, kilkaset metrów w dół rzeki, przebiegając pomiędzy ulicami Hieronima Wietora oraz Krakowską.
Warto również zauważyć, że 13 czerwca 2011 roku, w towarzystwie innych bulwarów wiślanych, bulwar Czerwieński został uznany za zabytek nieruchomy i wpisany do rejestru, co podkreśla jego znaczenie w historycznym i kulturowym krajobrazie Krakowa.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 25.11.2023 r.]
- Bulwar Czerwieński [online], Punkt Informacji Kulturalnej - Kraków [dostęp 11.01.2024 r.]
- Obiekt: smok wawelski [online], historiaposzukaj.pl [dostęp 11.01.2024 r.]
- Pomnik Psa Dżoka [online], krakow.travel [dostęp 11.01.2024 r.]
- Kraków – Pomnik Żołnierzy Polski Walczącej. Atrakcje turystyczne Krakowa. Ciekawe miejsca Krakowa [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 12.01.2024 r.]
- Velo Małopolska w budowie. 400 km tras w 2017 roku [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 11.01.2024 r.]
- Tramwaj wodny w Krakowie wznowił rejsy! Ile kosztują bilety? [online], www.eska.pl [dostęp 12.01.2024 r.]
- Bulwary Krakowa – Miaster.pl [online] [dostęp 12.01.2024 r.]
- Wianki [online], krakow.travel [dostęp 11.01.2024 r.]
- MarekM. Żukow-Karczewski MarekM., Nie istniejące budowle Krakowa. Dworek Zielińskich, „Echo Krakowa”, 15.12.1992 r.
- MarekM. Żukow-Karczewski MarekM., Nie istniejące budowle Krakowa. Domy na Rybakach, „Echo Krakowa”, 17.05.1994 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Bulwar Poleski w Krakowie | Bulwary wiślane w Krakowie | Ulica Trynitarska w Krakowie | Ulica Twardowskiego w Krakowie | Ulica Tyniecka w Krakowie | Ulica Westerplatte w Krakowie | Ulica Węgłowa w Krakowie | Ulica Wincentego Witosa w Krakowie | Ulica Wiślicka w Krakowie | Plac Bawół w Krakowie | Ulica Tadeusza Ptaszyckiego w Krakowie | Ulica Tadeusza Kościuszki w Krakowie | Ulica św. Sebastiana w Krakowie | Ulica św. Idziego w Krakowie | Ulica św. Gertrudy w Krakowie | Ulica św. Bronisławy w Krakowie | Ulica św. Anny w Krakowie | Ulica Szlak w Krakowie | Ulica bp. Jana Prandoty w Krakowie | Ulica Szczepańska w KrakowieOceń: Bulwar Czerwieński w Krakowie