Ulica Tadeusza Kościuszki w Krakowie

Ulice i place

Ulica Tadeusza Kościuszki to znaczący odcinek drogowy w Krakowie, mieszczący się w dzielnicy VII Zwierzyniec oraz częściowo na Półwsiu Zwierzynieckim i w Zwierzyńcu, za mostem na Rudawie. Historia tej ulicy sięga średniowiecza, kiedy to stanowiła ona szlak prowadzący do klasztoru norbertanek.

Na mapach z końca XVIII wieku widnieje jako bezimienny szlak. W latach 1849–1855 przeszła przebudowę dokonaną przez wojsko austriackie, a jej dotychczasowa rola prowadziła do szańców, które znajdowały się na dzisiejszym Salwatorze, oraz do fortu, który znany jest jako fort „Kościuszko” fortu „Kościuszko”. W późniejszym okresie, gdy Półwieś Zwierzyniecka została włączona do Krakowa w 1909 roku, ulica przyjęła swoją aktualną nazwę.

Warto wspomnieć, że w 1913 roku wzdłuż tej ulicy wybudowano pierwsze w Krakowie normalnotorowe torowisko tramwajowe. Ulica Kościuszki, ze swoim przedłużeniem - ulicą Księcia Józefa, pełni rolę istotnej trasy wyjazdowej z Krakowa w kierunku zachodnim, stając się częścią drogi wojewódzkiej nr 780.

W czasach PRL, ulica Kościuszki była również kluczowym elementem drogi państwowej nr 33. Poza tym, jest ona znana z corocznego pochodu Lajkonika, a także stanowi miejsce obchodów święta Emaus, co czyni ją jednym z ważniejszych punktów na mapie kulturalnej Krakowa.

Zabudowa

Głównym elementem architektonicznym otaczającym ulicę Tadeusza Kościuszki w Krakowie są czynszowe kamienice, które powstały na przełomie XIX i XX wieku. Można również znaleźć tu kilka obiektów o charakterze użyteczności publicznej, które wzbogacają tę przestrzeń.

  • ul. Kościuszki 5 – Hotel Novotel Kraków Centrum,
  • ul. Kościuszki 16 – przystań wioślarska KS Nadwiślan,
  • ul. Kościuszki 37 – Dwór Łowczego, znany także jako „Pałac Łowczego”, „Pałac”, „Dom Łowczego”, „Pańska Karczma” lub „Sołectwo”. Zgodnie z lokalną tradycją, jego historia sięga czasów, gdy polscy królowie wypoczywali tu i przygotowywali się do polowań w pobliskich obszarach łowieckich (Las Wolski). Badania rehabilitacyjne ujawniły relikty XVI-wiecznej struktury, co może przemawiać za rewizją metryki związanej z nowym królewskim zwierzyńcem. Wygląd budynku, jaki znamy dzisiaj, zawdzięcza częściowym przebudowom w XVIII wieku, kiedy nadano mu cechy baroku. Wnętrza były wówczas zdobione i wykwintnie urządzone, o czym świadczą nowsze badania, które ujawniły także cenne polichromie. Z biegiem lat, Dwór Łowczego ulegał znacznym zniszczeniom i wielokrotnym przebudowom, co prowadziło do utraty pierwotnego wyglądu. Po gruntownej renowacji w latach 1903–1904, stał się on wytwórnią wódek, a następnie mocno podupadł. W ostatnich latach przeszedł znaczącą restaurację, obecnie mieszcząc wydawnictwo „Znak”. 
  • ul. Kościuszki 38 – Ośrodek Sportów Wodnych AZS AWF,
  • ul. Kościuszki 88 – Kościół św. Augustyna i św. Jana Chrzciciela oraz klasztor norbertanek.

Ulica Tadeusza Kościuszki jest więc wyjątkowym miejscem, gdzie historia i współczesność łączą się w harmonijny sposób.

Źródła

W poniższym zestawieniu przedstawione zostały ważne źródła, które wnikliwie opisują historię oraz nazwę ulicy Tadeusza Kościuszki w Krakowie. Oto one:

  • Elżbieta Supranowicz, Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6,
  • Praca zbiorowa, Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce, Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1,
  • Praca zbiorowa, Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9 t. I s. 761.

Przypisy

  1. Marek Żukow-Karczewski, Pałace Krakowa. Pałac Łowczego, "Echo Krakowa", 67 (13128) 1990 r.
  2. Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. IV. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1965 r., s. 127.

Oceń: Ulica Tadeusza Kościuszki w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:20