Andrzej Dominik Lipiewicz

Duchowieństwo i religia

Andrzej Dominik Lipiewicz to postać o bogatej historii i znaczeniu w polskiej kulturze. Urodził się około 1724 roku w Krakowie, gdzie rozpoczął swoją życiową drogę, która zaprowadziła go do wielu ważnych ról społecznych i nauczycielskich.

W ciągu swojego życia pełnił różnorodne funkcje, które kształtowały ówczesne życie intelektualne i duchowe. Był polskim księdzem oraz nauczycielem, a także rektorem Akademii Krakowskiej, instytucji, która w tamtym czasie miała ogromne znaczenie dla rozwoju nauki i edukacji w Polsce.

Jako cenzor książek drukowanych w diecezji krakowskiej w 1767 roku, Lipiewicz miał znaczący wpływ na treści publikowane w ówczesnych czasopismach i książkach, nadzorując jakość i zgodność z normami społecznymi oraz religijnymi. W latach 1777-1778 pełnił również obowiązki sędziego prosynodalnego, a od 1776 do 1778 roku był egzaminatorem prosynodalnym, co podkreśla jego zaufanie w społeczności kościelnej.

Jego wiedza i umiejętności zostały docenione przez nadanie mu tytułu doktora filozofii i obojga praw, co świadczy o jego intelektualnym dorobku oraz znaczeniu w dziedzinie myśli prawnej i filozoficznej.

Życiorys

Andrzej Dominik Lipiewicz był synem mieszczanina Józefa Lipiewicza. W latach 1739–1740 był studentem na Akademii Krakowskiej, gdzie uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych. Po ukończeniu studiów, w latach 1741–1743, rozpoczął nauczanie w rodzinnym mieście, w Szkołach Nowodworskich.

W ciągu kolejnych lat, aż do 1746 roku, pełnił funkcję profesora poetyki i matematyki w Akademii Poznańskiej (Lubranscianum). W tym okresie uzyskał również tytuł doktora sztuk wyzwolonych oraz filozofii, a dodatkowo był geometrą przysięgłym oraz prefektem poznańskiej Drukarni Akademickiej. W latach 1746–1748 uczył matematyki oraz retoryki w Krakowie, a w 1755 roku pracował na Wydziale Prawa Akademii Krakowskiej.

Był postulatorem oraz promotorem kanonizacji Jana Kantego i mieszkał w Rzymie do około 1760 roku. W 1762 roku uzyskał tytuł doktora obojga praw. W okresie od listopada 1763 do grudnia 1764 pełnił rolę rektora Akademii Poznańskiej oraz cenzora ksiąg na diecezję poznańską. Jako przedstawiciel Akademii Krakowskiej, Poznańskiej oraz Zamojskiej, w 1764 roku złożył pismo krytyczne wobec niektórych poglądów J. Bielskiego.

Po powrocie do Krakowa pod koniec 1764 roku, w 1765 roku został dziekanem, a następnie podkanclerzym Wydziału Prawa. W diecezji krakowskiej pełnił także funkcje egzaminatora synodalnego, asesora oraz cenzora ksiąg. W 1766 roku został delegatem na sejm, reprezentując Akademię Krakowską. W 1768 roku zasiadł w Komisji odpowiedzialnej za reformę Szkół Nowodworskich, a rok później uczestniczył w opracowaniu projektu statutu organizacyjnego kolonii akademickich.

W 1773 roku, przedstawił królowi oraz Komisji Edukacji Narodowej projekt, na podstawie którego Akademia miała nawiązać współpracę z nowymi władzami edukacyjnymi, szczególnie w zakresie kształcenia nauczycieli. Andrzej Dominik Lipiewicz był rektorem Akademii Krakowskiej w latach 1775–1777, a później pełnił funkcję prefekta Szkół Nowodworskich, chociaż nie odniósł w tej roli pełnego sukcesu.

W latach 1762–1772 był proboszczem w kościele w Luborzycy, a we wrześniu 1777 roku otrzymał kanonię katedralną w Krakowie. Jego dorobek twórczy obejmuje panegiryki, prace prawnicze i matematyczne, polemiki, mowy sejmowe, kazania oraz kalendarze.

Wybrane prace

Andrzej Dominik Lipiewicz, w swoim dorobku naukowym, pozostawił szereg ważnych prac, które stanowią cenne źródło wiedzy w różnych dziedzinach. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

  • Accrescens In Plenilunio Ætatis, Virtutum, & Meritorum, Łukomsciana Luna: dum […] D. Nicolaus Antonius Łukomski Abbas Landensis […], secundas Sacerdotii Primitias Deo Omnipotenti offerret In vim tantæ felicitatis et applausus, 1747,
  • Compendium Albo Krotkie Zebranie Chronologii Miasta Krakowa, J. K. Mci Stołecznego, z opisaniem nie ktorych Godności, Praw y Prerogatyw, 1749,
  • Dissertatio ex processu juris de judice delegato,
  • Dissertatio ex processu juris de rescriptis,
  • Jason in Colchide Aurei Velleris alias in Fastigio Supremae Majoris Poloniae Praefecturae […].

Przypisy

  1. Por. F. Wolański, Czy cierpienie wzruszało katolika? Przeżycie emocjonalne jako cel narracji kaznodziejskiej w bernardyńskich przepowiadaniach epoki saskiej, "Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym", 25, 2013, 2, s. 73, 74.
  2. Kozik 2011, s. 43.
  3. Piotr Starzyk, Dworzanie i współpracownicy biskupa Kajetana Ignacego Sołtyka w latach 1759–1788, w: Studia Muzealno-Historyczne 3, 2011, s. 135.
  4. M. Kamila, Pierwsza w Koronie: "szkoły nowodoworskie" w latach 1777-1795: w 400-lecie powołania do życia pierwszej kolonii akademickiej w Krakowie, "Rozprawy z Dziejów Oświaty", 1988, 31, s. 38, 39, 45.
  5. J. Wiesiołowski, Krakowscy profesorowie Akademii Lubrańskiego. Materiały, "Kronika Miasta Poznania", 1999, nr 2, s. 323.
  6. M. Kanior, Zasługi biskupa Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego dla Akademii Krakowskiej (1746-1758), "Folia Historica Cracoviensia", 2000, 7, s. 178.
  7. a b Biogram w Internetowym Polskim Słowniku Biograficznym
  8. a b c d e f g h i Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981, s. 425.
  9. J. Łukaszewicz, Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach, t. 2, Poznań 1838, s. 42.
  10. Cyt. za: books.google.pl [dostęp: 28.06.2017 r.]

Oceń: Andrzej Dominik Lipiewicz

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:20