Piotr Lubart

---

Życiorys

Piotr Lubart pochodził z rodziny złotników, która była aktywna w Krakowie od XIV wieku. Był synem Mikołaja Lubarta Aurifabera i miał młodszego przyrodniego brata Stanisława, który zmarł w 1541 roku, a także był profesorem Uniwersytetu Krakowskiego.

W 1488 roku rozpoczął studia na wydziale nauk wyzwolonych Akademii Krakowskiej, uzyskując tytuł bakałarza w 1491 roku, a następnie, w 1495, tytuł magistra. Przez kolejne lata, do 1507 roku, pracował jako wykładowca na Wydziale sztuk wyzwolonych, będąc uczniem Jakuba z Gostynina i zwolennikiem filozofii via antiqua.

W 1507 roku otrzymał zgodę na wyjazd do Rzymu, gdzie kontynuował studia teologiczne, kończąc je uzyskaniem tytułu doktora teologii. W tym samym czasie w Kurii Rzymskiej przyznano mu ekspektatywę na przyszłą profesurę na wolnym miejscu w Kolegium Większym Uniwersytetu Krakowskiego. Jego nominacja spotkała się z oporem ze strony lokalnej kadry profesorskiej.

W 1512 roku po raz pierwszy pojawia się w dokumentach jako profesor teologii, prowadząc wykłady z tego przedmiotu. Zachowały się jego komentarze do Ewangelii Łukasza i Ewangelii Jana, chociaż nie ma jednoznacznych dowodów na jego inkorporację do Wydziału Teologicznego. Pełnił również funkcję proboszcza w uniwersyteckim Kościele św. Anny.

W trakcie studiów nawiązał znajomość z późniejszym biskupem płockim Erazmem Ciołkiem, który odegrał kluczową rolę w jego karierze, pomagając mu zdobyć w latach 1513-1514 stanowisko opata w klasztorze Benedyktynów w Płocku. W 1514 roku został wybrany na biskupa sufragana płockiego, mając tytularną siedzibę biskupią w Lacedemonie.

Piotr Lubart aktywnie uczestniczył w życiu kapituły i diecezji płockiej, pełniąc różnorodne funkcje, takie jak delegat na synody prowincjonalne, polubowny sędzia czy wizytator. Na zlecenie biskupa Andrzeja Krzyckiego zajmował się również zbieraniem podatku pro fabrica ecclesiae na odbudowę katedry płockiej po pożarze z marca 1530 roku. W wrześniu tego samego roku zobowiązał się sfinansować budowę kaplicy św. Anny przy katedrze.

Ostatnia wzmianka o biskupie Piotrze datuje się na 1 października 1530 roku, kiedy to przybył do Krakowa. Zmarł rano 21 grudnia 1530 roku, a jego pogrzeb prawdopodobnie miał miejsce 23 grudnia w kościele Mariackim. Jego nagrobek został odkryty przez konserwatorów w trakcie prac remontowo-konserwatorskich w 2009 roku.

Twórczość

Piotr Lubart był nie tylko teologiem, ale również filozofem, którego prace miały znaczący wpływ na myśl tego okresu. Jako bibliofil udało mu się zgromadzić bogaty zbiór cennych rękopisów oraz inkunabułów. Po jego śmierci duża część tego księgozbioru, liczona na 40-50 ksiąg, została przekazana do biblioteki katedralnej w Płocku. Warto zaznaczyć, że brat biskupa Piotra, Stanisław, był wykonawcą testamentu i miał zapewnione dożywotnie prawo do korzystania z tego zbioru.

Niestety, w trakcie II wojny światowej zbiory te zostały zagarnięte przez Niemców, a ich odzyskanie nie miało miejsca. Pozostała część cennych zbiorów Lubarta trafiła do Biblioteki Jagiellońskiej, gdzie można je oglądać także współcześnie.

W początkowym okresie działalności wykładowczej (1495-1507) Piotr Lubart specjalizował się w komentowaniu wielu fundamentalnych dzieł Arystotelesa. Do jego analiz należały takie teksty jak Analityk wtórych (za Idzim Rzymianinem i Pawłem z Wenecji), O duszy (oparty na dziele Tomasza z Akwinu i Idziego Rzymianina), a także O powstawaniu i ginięciu (w oparciu o Albert Wielkiego, Idziego Rzymianina oraz Marsyliusa z Inghen). Wykładał również materiały dotyczące O niebie, O świecie, Ekonomik, Parva naturalia, Metafizykę, Fizykę oraz Topik.

Dodatkowo, jego zainteresowania obejmowały prace Owidiusza (Metamorfozy i Heroidy), Wergiliusza (Eneida oraz Bukoliki) oraz komedie Terencjusza. W swoich wykładach Lubart podążał śladami swojego nauczyciela, Jakuba z Gostynina. Był przedstawicielem pożądanego w końcu XV wieku na krakowskich uniwersytetach nurtu arystotelizmu, znanym jako via antiqua. Ten styl charakteryzował się eklektyzmem, w ramach którego teksty Arystotelesa były analizowane przez pryzmat myśli Awerroesa, Alberta Wielkiego czy Tomasza z Akwinu.

W późniejszym okresie swojej kariery, jako profesor teologii, Lubart skupił się na analizie ewangelii, kontynuując w ten sposób swoje intelektualne poszukiwania oraz wpływ na myślenie teologiczne swojego czasu.

---

Oceń: Piotr Lubart

---