Andrzej Szczerski

---

Życiorys

Andrzej Szczerski jest znanym polskim historykiem sztuki i akademikiem, który rozpoczął swoją drogę naukową na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 2000 roku uzyskał tytuł doktora, a w 2010 roku zdobył stopień doktora habilitowanego. W międzyczasie, jego edukacja nie ograniczała się tylko do polskich uczelni. Uczestniczył również w różnych renomowanych kursach, takich jak Royal Collection Studies w Londynie, organizowanym przez The Attingham Trust w 2001 roku, oraz Summer University Course na Central European University w Budapeszcie w 2002 roku, a także w The Stone Summer Theory Institute w School of the Art Institute w Chicago w 2007 roku.

Andrzej Szczerski wykładał na renomowanych uczelniach zagranicznych, takich jak Uniwersytet Goethego we Frankfurcie nad Menem w 2003 roku i Uniwersytet St. Andrews w Wielkiej Brytanii w 2004 roku. Był stypendystą wielu zagranicznych instytucji edukacyjnych oraz badawczych, w tym Uniwersytetu Oksfordzkiego i Zentralinstitut für Kunstgeschichte w Monachium. Otrzymał również stypendia Fundacji Lanckorońskich oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Do jego osiągnięć zalicza się także granty Narodowego Centrum Nauki oraz Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

W latach 2009–2017 pełnił funkcję Prezesa Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA) oraz w latach 2013-2015 był wiceprezesem AICA International. Od 2005 roku jest członkiem Kapituły Eksperckiej przy Małopolskiej Fundacji Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie. W okresie od 2002 do 2005 roku był także kuratorem cyklu wykładów „Projektowanie nowoczesności” organizowanym w Instytucie Goethego oraz British Council w Krakowie. W latach 2005–2011 zarządzał muzealniczymi studiami kuratorskimi w Instytucie Historii Sztuki UJ.

W latach 2011-2013 był członkiem Zespołu Sterującego powołanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Kolekcje priorytet „Kolekcje narodowe sztuki współczesnej”, a w 2012 roku działał również w ramach Programu Kolekcje priorytet „Regionalne kolekcje sztuki współczesnej”. Piastował również funkcję członka Rady Powierniczej Muzeum Narodowego w Warszawie w latach 2013–2018 i był wicedyrektorem ds. naukowych w Muzeum Narodowym w Krakowie od stycznia 2016 do 31 marca 2018 roku. Od 2021 roku pełni także funkcję wiceprzewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.

Andrzej Szczerski jest aktywnym członkiem rad programowych wielu instytucji kultury, takich jak Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta” oraz Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. Należy do Galerii Kordegarda, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Miasta Gdyni i Muzeum Architektury we Wrocławiu. Dodatkowo zasiada w Komisji Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności, jest członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Historians of German and Central European Art & Architecture w USA. Ponadto, jest częścią Rady Naukowej rocznika „Muzealnictwo” wydawanego przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów w Warszawie.

Od 2010 roku pełni rolę jurora w licznych konkursach związanych z sztuką współczesną. Do jego pełnionych funkcji należy udział w konkursie na wystawę w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki i Biennale Architektury w Wenecji oraz członkostwo w jury selekcyjnym Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie w 2012 roku. W jego dorobku znajduje się także członkostwo w jury Konkursu o Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla” w latach 2012–2015.

12 grudnia 2019 roku prezydent RP Andrzej Duda nadał mu tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Warto dodać, że Andrzej Szczerski ma także brata, którym jest Krzysztof Szczerski.

Publikacje

Andrzej Szczerski to autor licznych prac, które koncentrują się na sztuce XX wieku oraz współczesnej, a także zawierają artykuły publikuje zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jego teksty można znaleźć w renomowanych katalogach i czasopismach, takich jak „Apollo”, „Springerin”, „Third Text”, „Centropa” oraz „Ikonotheka”. W 2011 roku pełnił rolę redaktora książki Modernizm na peryferiach. Architektura Skoczowa, Śląska i Pomorza 1918-1939, wydanej w Warszawie, oraz serii wydawniczej Modernizmy. Architektura nowoczesności w II Rzeczypospolitej, która istnieje od 2013 roku.

Współpracował także jako współredaktor przy publikacjach takich jak Sztuka w okresie PRL-u. Metody i przedmiot badań (Kraków 1999) oraz The Mousetrap Book. On dealing with art institutions in contemporary curatorial practice (Gdańsk-Frankfurt 2007).

W jego dorobku znajdują się również znaczące książki, które zasługują na szczegółowe omówienie:

• Wzorce tożsamości. Recepcja sztuki brytyjskiej w Europie Środkowej około roku 1900 (Kraków 2002) – zdobyła Nagrodę Honorową im. Felczaka i Wereszyckiego w 2004 roku oraz Nagrodę Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa w 2003 roku,
• Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918–1939 (Łódź 2010) – była nominowana do Nagrody im. Jana Długosza w 2011 roku,
• Sztuka projektowania. Z historii Wydziału Form Przemysłowych ASP w Krakowie (Kraków 2014),
• Cztery nowoczesności. Teksty o sztuce i architekturze polskiej XX wieku (Kraków 2015),
• Views of Albion, The Reception of British Art and Design in Central Europe (1890–1918) (Oksford 2015),
• Transformacja. Sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku (Kraków 2018) – również w wersji angielskiej Transformation. Art In East-Central Europe after 1989 (Kraków 2018) – otrzymała wyróżnienie na Poznańskich Targach Książki w konkursie Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych o Nagrodę im. księdza Edwarda Pudełki w 2019 roku oraz była nominowana do Nagrody im. Jana Długosza w 2011 roku.

Wystawy – kurator i współkurator

Andrzej Szczerski jest nie tylko wybitnym kuratorem, ale również osobą, która odegrała kluczową rolę w wielu znaczących wystawach artystycznych. Jego praca dotyczyła różnorodnych aspektów sztuki polskiej oraz jej wpływów, a także powiązań z innymi kulturami.

Wśród najbardziej istotnych wystaw, w których brał udział, znajdziemy:

• Der neue Staat. Polnische Kunst zwischen Experiment und Repraesentation 1918–1939 w Leopold Museum w Wiedniu w 2002 roku, gdzie pełnił funkcję członka rady naukowej wystawy,
• Śladami prerafaelitów. Artyści polscy i sztuka brytyjska na przełomie XIX i XX wieku w Pałacu w Wilanowie w 2006 roku,
• Symbolism in Poland and Britain w Tate Britain w Londynie w 2009 roku,
• Modernizacje 1918–1939. Czas przyszły dokonany w Muzeum Sztuki w Łodzi w 2010 roku,
• The Power of Fantasy. Modern and Contemporary Art from Poland w Centre for Fine Arts BOZAR w Brukseli w 2011 roku,
• Narodziny miasta. Gdyński modernizm w dwudziestoleciu międzywojennym w Muzeum Miasta Gdyni w 2014 roku,
• Unia słowacko-polska w Kasárne Kulturpark w Koszycach w 2014 roku,
• Lwów. 24 czerwca 1937. Miasto, architektura, modernizm w Muzeum Architektury we Wrocławiu (2016) oraz w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie (2017-2018),
• #dziedzictwo w Muzeum Narodowym w Krakowie w 2017 roku,
• Young Poland: The Polish Arts and Crafts Movement, 1890-1918 w William Morris Gallery w Londynie w 2021 roku.

dodatkowo, Szczerski był autorem koncepcji i jednym z członków zespołu kuratorskiego cyklu wystaw 4 x Nowoczesność w Muzeum Narodowym w Krakowie, w ramach którego zorganizowano:

• Polskie Style Narodowe 1890-1918 w 2021 roku,
• Nowy początek. Modernizm w II RP w 2022 roku,
• Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto – wiele opowieści w 2022 roku.

Współpraca z Muzeum Narodowym w Krakowie objęła również współautorstwo wystaw stałych, do których zalicza się:

• XX+XXI Galeria Sztuki Polskiej,
• Muzeum Stanisława Wyspiańskiego,
• Przedmioty. Galeria Designu Polskiego XX i XXI wieku.

Dzięki swojemu zaangażowaniu i talentowi, Andrzej Szczerski znacząco wpłynął na rozwój polskiej sztuki i jej prezentację w międzynarodowym kontekście.

Nagrody i odznaczenia

Andrzej Szczerski został uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami oraz odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz tych wyróżnień:

• 2023: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2023: Krzyż Kawalerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”,
• 2023: Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości,
• 2022: Curatorial Prize for Exhibitions, Association for Art History (Wielka Brytania) – wspólnie z Julią Griffin i Roisin Inglesby,
• 2021: Nagroda w kategorii KULTURA podczas 7. Gali Urodzinowej Telewizji Republika,
• 2018: Doroczna Nagroda MKiDN w kategorii Ochrona dziedzictwa kulturowego,
• 1996: Nagroda Miasta Krakowa.

---

Oceń: Andrzej Szczerski

---