Dorota Jolanta Segda, urodzona 12 lutego 1966 roku w malowniczym Krakowie, to niezwykle utalentowana polska aktorka, która zyskała uznanie zarówno na deskach teatru, jak i w filmie oraz telewizji. Jej kariera artystyczna kształtuje się w różnych obszarach sztuki teatralnej, gdzie pełni nie tylko rolę wykonawczą, ale także dydaktyczną.
Dorota Segda jest profesorem sztuk teatralnych oraz nauczycielem akademickim w jednej z najważniejszych instytucji kulturalnych w kraju – Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. W latach 2016-2024 sprawowała również zaszczytną funkcję rektora tej uczelni, co podkreśla jej znaczenie w środowisku akademickim.
Jej zaangażowanie w rozwój młodych artystów oraz pasja do sztuki teatralnej z pewnością przyczyniają się do wzbogacenia polskiej kultury i sztuki scenicznej.
Życiorys
Dorota Segda jest niezwykle utalentowaną aktorką, której korzenie sięgają rodziny o wspaniałej tradycji. Jest córką Jerzego oraz wnuczką pułkownika Władysława Segdy, który zdobył dwa brązowe medale olimpijskie w szermierce. Urodziła się i spędziła młodość w malowniczym Krakowie, gdzie ukończyła II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego oraz Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego.
W 1987 roku związała swoją przyszłość z krakowskim Starym Teatrem, gdzie debiutowała w roli Soni w spektaklu Zbrodnia i kara w reżyserii Andrzeja Wajdy na festiwalu w Jerozolimie. Na początku swojej kariery artystycznej wcieliła się w szereg pamiętnych postaci, takich jak Albertynka w Operetce Witolda Gombrowicza, w reżyserii Tadeusza Bradeckiego (1988), Ofelia w Hamlecie (IV) w reż. Andrzeja Wajdy (1989), czy Mania w Ślubie Gombrowicza, reż. Jerzego Jarockiego (1991).
Inne znaczące role to Panna Młoda w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy (1991) oraz Księżna w Tak zwanej ludzkości w obłędzie według Stanisława Ignacego Witkiewicza w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1992). W kolejnych latach zagrała również Salomeę w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego oraz Małgorzatę w Fauście Johanna Wolfganga Goethego, obie role w reżyserii Jerzego Jarockiego (1993, 1997).
Za swoje występy w Starym Teatrze otrzymała dwukrotnie Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawaną przez redakcję miesięcznika „Teatr”: w sezonach 1992/1993 oraz 1996/1997. W latach 1997-2000 występowała w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie zrealizowała wiele znaczących ról w dziełach Stanisława Wyspiańskiego, takich jak Joanna w Nocy listopadowej (1997) oraz Rachela w Weselu (2002).
W międzyczasie gościnnie występowała w Teatrze Bagatela w Krakowie, a także w Krakowskim Teatrze Scena STU, Och-Teatrze i Teatrze 6. piętro w Warszawie.
Po powrocie do Starego Teatru w 2000 roku, zagrała Julię w Król umiera, czyli ceremonie Eugène Ionesco w reż. Piotra Cieplaka (2008) oraz brała udział w inscenizacjach dramatów Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki.
Debiutowała w Teatrze Telewizji w 1988 roku w sztuce Po próbie Ingmara Bergmana, a w kolejnych latach wcielała się w różnorodne postacie, w tym w Marii Stuart Friedricha Schillera oraz Krystynę Augusta Strindberga. Jej kariera filmowa rozpoczęła się w późnych latach 80., gdzie zagrała w filmie Mój wiek XX w reżyserii Andrzeja Domalika, zdobywając nagrody za rolę. W 1989 roku wystąpiła w Ostatnim promie Waldemara Krzystka, a tytułowa rola w Faustynie przyniosła jej Bałtycką Perłę.
W latach 1999-2005 wcielała się w rolę Agaty Kwiecińskiej w popularnym serialu Na dobre i na złe. Zasłynęła dzięki występom w wielu serialach telewizyjnych, a w 1998 roku odcisnęła dłoń w pamiątkowej płycie na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.
W filmach z serii Harry Potter użyczała głosu Bellatriks Lestrange, w postać, która w filmie była grana przez Helenę Bonham Carter. A także dubbingowała m.in. filmy animowane takie jak Iniemamocni i Merida Waleczna. Prowadziła także program Metamorfoza w RMF FM.
18 października 2012 roku dorota Segda została uhonorowana tytułem profesora sztuk teatralnych, który odebrała z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego 23 stycznia 2013 roku. 11 kwietnia 2016 r. powzięła obowiązki rektora Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie w kadencjach 2016–2020 oraz 2020–2024, będąc jednocześnie profesorem uczelni.
Życie prywatne
Dorota Segda była dwukrotnie zamężna. Jej drugi mąż, Stanisław Radwan (1939–2023), był kompozytorem oraz pełnił funkcję dyrektora naczelnego Starego Teatru w Krakowie od 2001 roku.
Filmografia
Filmografia Doroty Segdy stanowi interesujące zestawienie jej osiągnięć w obszarze kina i telewizji. W ciągu swojej kariery artystycznej zagrała w wielu filmach, serialach oraz brała udział w dubbingowaniu popularnych postaci. W poniższych tabelach przedstawione są podsumowania jej prac w tych dziedzinach.
Filmy | |||
Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
1989 | Ostatni prom | Kasia Trelkowska, była uczennica Marka | – |
1989 | Mój wiek XX | Dóra / Lili / Anya | – |
1995 | Tato | Ewa Sulecka, żona Michała | – |
2003 | Show | Dorota, producentka i reżyser programu | – |
2003 | Historia Tamary i Svena | lektor | film dokumentalny |
2003 | Dar bożego miłosierdzia | lektor | film dokumentalny |
2005 | Zakochany Anioł | Karioka | – |
2006 | Wstyd | żona Tomasza | – |
2007 | Futro | Grażyna Szymoniuk, córka Ireny i Henryka | – |
2008 | Po latach niewoli wstaje Polska… 1914–1918 | Maria Dąbrowska | film dokumentalny |
2008 | Echo | matka Wiktorii | etiuda szkolna |
2010 | Tylko dla obłąkanych | Sally | etiuda szkolna |
2010 | Mała matura 1947 | profesorka Szumska, historyczka | – |
2011 | Czwarty grzech | właścicielka galerii | film krótkometrażowy |
2011 | Edyta Stein. Patronka Europy | lektor | film dokumentalny; teksty Edyty Stein |
2016 | Szczęście świata | Klara | – |
2017 | Atak paniki | Elżbieta, żona Andrzeja | – |
2020 | Trochę w ciąży | Halina, matka Gośki | – |
2021 | W jak morderstwo | Barbara Szeliga, żona Brunona | – |
Produkcje telewizyjne | |||
Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
1988 | Po próbie | Anna | spektakl telewizyjny |
1989 | Reformator | Lubka-córka | spektakl telewizyjny |
1989 | Koncert świętego Owidiusza | siostra Andrea | spektakl telewizyjny |
1989 | Anatol | Anett | spektakl telewizyjny |
1990 | Czarowna noc | trzecia osoba | spektakl telewizyjny |
1991 | Zwierzenia klowna | Maria Derkum | spektakl telewizyjny |
1991 | Panny i wdowy | Mania, córka Eweliny | serial telewizyjny, odcinek: 1 |
1991 | Noc Walpurgi albo kroki komandora | Lucy | spektakl telewizyjny |
1991 | Hamlet IV | Ofelia, córka Poloniusza | spektakl telewizyjny |
1992 | Ślub | Mania | spektakl telewizyjny |
1992 | Przeprowadzka | Fiona Carter | spektakl telewizyjny |
1992 | Płatonow | Sonia | spektakl telewizyjny |
1992 | Najzwyklejszy cud | królewna | spektakl telewizyjny |
1993 | Tylko strach | Bożena | film telewizyjny |
1993 | Taranthriller | Magda, studentka docenta | film telewizyjny |
1993 | Siostrzyczki | Lise Paquette | spektakl telewizyjny |
1993 | Portret Doriana Graya | Sybila Vane | spektakl telewizyjny |
1993 | Dzieci słońca | Helena | spektakl telewizyjny |
1994 | Wyliczanka | Marta Adamska, partnerka Adama | film telewizyjny |
1994 | Wujaszek Wania | Sonia, córka profesora z pierwszego małżeństwa | spektakl telewizyjny |
1994 | Spadkobiercy | Maria Teresa Cresseau | spektakl telewizyjny |
1994 | Pułapka na samotnego mężczyznę | Florencja | spektakl telewizyjny |
1994 | Maria Stuart | Maria, królowa Szkocja | spektakl telewizyjny |
1994 | Faustyna | siostra Faustyna (Helena) Kowalska | film telewizyjny |
1995 | Zapis | Hortensja | spektakl telewizyjny |
1995 | Rodzina | Marysia | spektakl telewizyjny |
1995 | Krystyna | Krystyna | spektakl telewizyjny |
1996 | Wassa Żeleznowa | Anna | spektakl telewizyjny |
1996 | Tajemnica Sagali | Weronika Kowal, poszukiwaczka kamienia z Saturna | serial telewizyjny, odcinki: 12, 13 |
1996 | Sawa | Lipa | spektakl telewizyjny |
1996 | Słaba wiara | Olga | film telewizyjny z cyklu „Opowieści weekendowe” |
1996 | Mąż, żona, dziewczyna i złodziej, czyli sceny miłosne z Shakespear’a | Żona / Lady Makbet / Desdemona | spektakl telewizyjny |
1996 | Księżniczka Turandot | Turandot, Księżniczka Chińska | spektakl telewizyjny |
1996 | Gdzie jesteś, święty Mikołaju? | mama Krzysia | film telewizyjny |
1997 | O księciu Gotfrydzie, rycerzu gwiazdy wigilijnej | Liliana | spektakl telewizyjny |
1997 | Matka Courage i jej dzieci | Ivette Pottier | spektakl telewizyjny |
1997 | Gąszcz | dziewczyna z marzeń Andrzeja | film telewizyjny |
1998 | Ukryty śmiech | Noami | spektakl telewizyjny |
1998 | Tak zwana ludzkość w obłędzie | księżna | spektakl telewizyjny |
1998 | Gwiezdny pirat | mama Krzesimira | serial telewizyjny, odcinek: 1 |
1999–2005 | Na dobre i na złe | Agata Kwiecińska, dyrektor administracyjny szpitala | serial telewizyjny, odcinki: 1-223 |
1999 | Grzebanie | Czesia, Siostra Anna, Dziwka Bosa | spektakl telewizyjny |
1999 | Bigda idzie! | Zuza | spektakl telewizyjny |
2001 | Zazdrość | Kama Stern | spektakl telewizyjny |
2002 | Wszyscy święci | Anka, córka Marii | film telewizyjny z cyklu „Święta polskie” |
2004 | Matka i dziecko | matka | spektakl telewizyjny |
2004 | Geza-dzieciak | Vizike | spektakl telewizyjny |
2005 | Klinika samotnych serc | Barbara Rowicka, bratanica Sabiny Rowickiej, prowadząca biuro matrymonialne „Serenada” pod jej nieobecność | serial telewizyjny |
2006 | Mrok | Jolka | serial telewizyjny, odcinek: 3 |
2006 | Góra góry | Kalina Mokosa | spektakl telewizyjny |
2007 | Sędziowie | Joas | spektakl telewizyjny |
2008−2012 | Barwy szczęścia | Danuta Śliwińska, matka Klary | serial telewizyjny |
2009 | Naznaczony | Ewa Kuklińska, trenerka Izy | serial telewizyjny, odcinek: 8 |
2010–2011 | Usta usta | Ewa Kalwos, szefowa Krzysztofa | serial telewizyjny, odcinki: 4, 7, 8, 9, 10, 28 |
2010 | Ojciec Mateusz | pisarka Ewelina Linde | serial telewizyjny, odcinek: 59 |
2010 | Mała matura 1947 | profesorka Szumska, historyczka | serial telewizyjny, odcinki: 1, 2, 3 |
2010–2011 | Ludzie Chudego | Mariola „Lola” Chudziszewska, żona „Chudego” | serial telewizyjny |
2011 | Ranczo | Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego” | serial telewizyjny, odcinki: 58, 65 |
2014 | Komisarz Alex | Dorota Wirska | serial telewizyjny, odcinek: 73 |
2015 | Kobieta w lustrze | Zofia | spektakl telewizyjny |
2015–2019 | Dziewczyny ze Lwowa | Halina, synowa profesora | serial telewizyjny, odcinki: 2-19, 22-23, 25-26, 29-31, 39, 43, 48-52 |
2015 | Aż po sufit! | Tamara Maier, matka Natalii | serial telewizyjny, odcinki: 4, 5 |
2016 | Ranczo | Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego”, matka Kingi | serial telewizyjny, odcinki: 121, 122 |
2016 | Artyści | inspicjentka Hania Kurczab | serial telewizyjny, odcinki: 1-8 |
2019 | Zasada przyjemności | Barbara, siostra Marii | serial telewizyjny, odcinek: 2 |
2019–2020 | Echo serca | Irena, dyrektor szpitala | serial telewizyjny |
2020 | Bez skrupułów | pani naczelnik | serial telewizyjny, odcinek 1 |
2021 | Kontrola 2 | wykładowczyni Majki | serial telewizyjny, odcinek 1 |
2023 | Grzechy sąsiadów | Hela | serial telewizyjny odcinki: 1, 3, 4, 5, 7, 8, 10 |
2024 | Ojciec Mateusz | Wanda Świerzawska | serial telewizyjny, odcinek: 401 |
Dubbing | |||
Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
1994 | Prowincjonalne życie | Deborah | Brak |
2004 | Iniemamocni | Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna | Brak |
2006 | Auta | Sally Carrera | Brak |
2007 | Harry Potter i Zakon Feniksa | Bellatrix Lestrange | Brak |
2009 | Harry Potter i Książę Półkrwi | Bellatrix Lestrange | Brak |
2010 | Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część I | Bellatrix Lestrange | Brak |
2011 | Auta 2 | Sally Carrera | Brak |
2011 | Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część II | Bellatrix Lestrange | Brak |
2012 | Merida Waleczna | Elinor | Brak |
2017 | Auta 3 | Sally Carrera | Brak |
2018 | Iniemamocni 2 | Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna | Brak |
Odznaczenia i nagrody
Lista odznaczeń i nagród, które zdobyła Dorota Segda, jest imponująca i pokazuje jej olbrzymi talent oraz wkład w polskie teatr i film. Oto szczegółowy przegląd jej osiągnięć:
- Nagroda za rolę Maszy w przedstawieniu Samobójca Mikołaja Erdmana przyznana podczas VI Ogólnopolskiego Przeglądu Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi w 1988 roku,
- Nagroda za najlepszy monolog na Festiwalu Szkół Teatralnych w Bratysławie w tym samym roku,
- Nagroda dla młodego aktora za rolę Cecylii Cardew w spektaklu Bądźmy poważni na serio w Starym Teatrze w Krakowie podczas XXIX Kaliskich Spotkań Teatralnych w 1989 roku,
- Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego w 1989 roku,
- Nagroda (stypendium zagraniczne) im. Arnolda Szyfmana w tym samym roku,
- Nagroda Dziennikarzy na Festiwalu Filmów Węgierskich w Budapeszcie za rolę w filmie Mój wiek XX w 1990 roku,
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza, przyznawana przez miesięcznik „Teatr”, za rolę Salomei w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w 1993 roku,
- Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego w 1995 roku,
- „Bałtycka Perła” – główna nagroda aktorska za rolę w filmie Faustyna podczas III Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Państw Nadbałtyckich w Rydze w 1995 roku,
- Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” w 1996 roku,
- Złota Kaczka w kategorii: Najlepsza polska aktorka w 1996 roku,
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawana przez miesięcznik „Teatr” za rolę Małgorzaty w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w 1997 roku,
- Krakowska Złota Maska, przyznawana przez publiczność teatrów krakowskich za rolę Małgorzaty w Fauście w 1998 roku,
- Wyróżnienie za role Adeli i Laodamii w sztuce Tryptyk Wyspiański według Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w 2001 roku na 26. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych,
- Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2005 roku,
- Nagroda Miasta Krakowa w 2011 roku,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2015 roku,
- Krakowska Nagroda Teatralna „Ludwik” w kategorii najlepsza rola kobieca za występ w spektaklu Triumf woli w 2017 roku,
- Nagroda im. Romany Bobrowskiej, przyznawana przez Radio Kraków w 2018 roku,
- Nagroda im. Ireny i Tadeusza Byrskich na XIX Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2019” za reżyserię, adaptację, oprawę muzyczną oraz rolę w słuchowisku Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie w Radiu Kraków, oparte na korespondencji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta w 2019 roku,
- Nagroda Specjalna za rolę tworzącą „zbiorowy portret kobiecości” w spektaklu Panny z Wilka z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w 2020 roku,
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” zaplanowany na 2024 rok.
Przypisy
- Nowy rektor Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie - Forum Akademickie [online], 22.04.2024 r. [dostęp 14.09.2024 r.]
- Malajkat, Segda, Polkowski, Szymański i Baran odznaczeni Złotymi Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” [online], dzieje.pl [dostęp 04.06.2024 r.]
- Rektorzy uczelni artystycznych odznaczeni Złotymi Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” [online], MKDiN (gov.pl), 04.06.2024 r. [dostęp 05.06.2024 r.]
- Dorota Segda ponownie rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych. [dostęp 19.05.2020 r.]
- MarcelinaM. Hertmann, Werdykt 60. KST [online], TBK [dostęp 29.09.2020 r.]
- Prof. Dorota Segda rektorem-elektem na kadencję 2016–2020 [online], ast.krakow.pl [dostęp 05.07.2019 r.]
- Prezydent zachęca do konsolidacji uczelni / Nominacje / Aktualności / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], web.archive.org, 03.06.2013 r. [dostęp 05.07.2019 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18.10.2012 r. nr 115-14-12 w sprawie nadania tytułu profesora [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 05.07.2019 r.]
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 240–241
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 238–239
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 236
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 235
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 232–233
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 230–231
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 228–229
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 226
- Jurkowska i Kościelak 2020, s. 223
- Prof. dr hab. Dorota Segda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 08.09.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jerzy Vetulani | Tadeusz Nadzieja | Piotr Szwedo | Józef Flach | Kazimierz Lepszy | Julian Michał Lambor | Włodzimierz Żelawski | Tomasz Mańkowski | Krzysztof Ciesielski (matematyk) | Kazimierz Korbel | Zbigniew Korosadowicz | Zbigniew Skrocki | Krzysztof Galos | Antoni Michalek | Sędzimir Klimaszewski | Aleksander Głogowski | Wojciech Jodłowski | Jerzy Haber | Magdalena Długosz | Marta FikOceń: Dorota Segda