Jan Aleksander Dańkowski, urodzony 25 października 1895 roku w Krakowie, jest postacią o znaczącej roli w polskiej historii wojskowości. Jako major piechoty Wojska Polskiego, brał aktywny udział w wielu wydarzeniach, które kształtowały oblicze naszego kraju w trudnych czasach. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie wiosną 1940 roku w Charkowie.
Dańkowski był odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari, co stanowi najwyższe uznanie dla jego odwagi oraz poświęcenia w służbie wojskowej. Jego postać stała się symbolem ofiar zbrodni katyńskiej, która na zawsze wpisała się w karty polskiej historii.
Życiorys
Jan Dańkowski przyszedł na świat w rodzinie Aleksandra oraz Pauliny z Wajów. Od 1914 roku brał udział w walkach w Legionach Polskich, początkowo angażując się w I Brygadzie Legionów, a później w II Brygadzie. Należąc do 3 pułku piechoty i 2 pułku piechoty, uczestniczył w licznych starciach w Karpatach i Bukowinie. 13 maja 1915 roku, pod Czerniowcami, został wzięty do niewoli przez Rosjan, w której przebywał aż do rozkładu armii rosyjskiej w 1917 roku.
W 1918 roku wstąpił do 4 Dywizji Strzelców Polskich, której dowódcą był Lucjan Żeligowski, działając na terenie Kubania. Pod koniec tego samego roku dołączył do Wojska Polskiego, a jako dowódca kompanii pełnił służbę w 30 pułku piechoty Strzelców Kaniowskich. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany jako kapitan z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 oraz 430. lokatą w korpusie oficerów piechoty, nadal będąc przydzielonym do swojego macierzystego oddziału.
W 1923 roku przeniesiono go do 43 pułku piechoty, gdzie najpierw pełnił obowiązki p.o. dowódcy baonu sztabowego, a później objął stanowisko dowódcy II baonu. W tej jednostce awansował na majora piechoty, z datą starszeństwa od 15 sierpnia 1924 roku. W 1928 roku służył w 43 pp w Dubnie, będąc dowódcą II batalionu detaszowanego w Brodach.
26 marca 1931 roku przeniesiono go do 12 pułku piechoty w Wadowicach, gdzie objął funkcję kwatermistrza pułku. Natomiast 28 czerwca 1933 roku przesunięto go na stanowisko dowódcy batalionu. 30 marca 1934 roku został zwolniony z zajmowanego miejsca, a jego status służbowy pozostawiono w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V.
Na dzień 31 sierpnia 1934 roku, Jan Dańkowski przeszedł w stan spoczynku. W czasie wrześniowej kampanii 1939 roku, po inwazji ZSRR na Polskę, nie są znane okoliczności jego ujęcia, które zakończyło się niewolą w obozie w Starobielsku. Niestety, wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało potajemnie pochowano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Miejsce to od 17 czerwca 2000 roku stanowi oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie, a Jan Dańkowski figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod numerem 1005.
5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, nadał mu pośmiertnie stopień podpułkownika. Awans ten ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Jan Dańkowski, jako osoba wyróżniająca się w swoim zawodzie, zdobył wiele odznaczeń i nagród za swoje zasługi. Jego osiągnięcia są doceniane zarówno w kraju, jak i za granicą.
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 700,
- Krzyż Niepodległości – przyznany 24 października 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych dwukrotnie,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 12 [dostęp 21.10.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 86.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 10 z 30.03.1934 r., s. 133.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 8 z 28.06.1933 r., s. 128.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 27, 542.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 14 z 22.12.1934 r., s. 283.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 59, 175.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 232, 351.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 251, 408.
- Lista starszeństwa 1922, s. 44.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 265 sprostowano imiona i datę urodzenia z „Jan ur. 25.09.1895 r.” na „Jan Aleksander ur. 25.10.1895 r.”.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Piotr Osiadły | Stanisław Hrebenda | Stanisław Anczyc (zm. 1863) | Kazimierz Wyderko | Marian Warmuzek | Tadeusz Kuchar | Bolesław Waligóra | Michał Woysym-Antoniewicz | Mieczysław Kluka | Jan Chudzicki | Władysław Szujski | Jan Fuglewicz | Maciej Zajączkowski | Jerzy Włosiński | Władysław Hercok | Tadeusz Góra | Władysław Żymirski | Henryk Deresiewicz | Tadeusz Łukaszewski | Władysław Krzyżanowski (harcerz)Oceń: Jan Dańkowski