Marian Dominik Warmuzek, urodzony 27 stycznia 1895 roku w Krakowie, to postać nie tylko znana w kręgach historycznych, ale także tragiczna w swoim losie. Był kapitanem administracji w piechocie Wojska Polskiego, co świadczy o jego zaangażowaniu w służbę dla kraju. Jego życie zostało brutalnie przerwane wiosną 1940 roku, kiedy to padł ofiarą zbrodni katyńskiej, której konsekwencje odbiły się na wielu polskich rodzinach. Historię Mariana Warmuzka warto poznać, aby zrozumieć nie tylko jego indywidualną tragedię, ale także szerszy kontekst historyczny tego tragicznego okresu w dziejach Polski.
Życiorys
Marian Warmuzek przyszedł na świat 27 stycznia 1895 roku w Krakowie. Jego rodzicami byli Jan oraz Józefa z Nyczów. Wykształcenie zdobywał w C.K. Gimnazjum św. Anny w Krakowie, które ukończył w 1913 roku w VI klasie. W trakcie nauki w VII klasie postanowił opuścić szkołę 14 maja 1914 roku, co zbiegło się z trudnymi czasami przed I wojną światową.
W okresie I wojny światowej, trwającej w latach 1914–1918, Marian walczył w szeregach C.K. Obrony Krajowej. W 1916 roku awansowano go na stopień podporucznika rezerwy, otrzymując nowe zaszczyty ze starszeństwem uznanym na dzień 1 sierpnia. W 1918 roku był już w oddziale macierzystym, którym stał się Pułk Strzelców Nr 32.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Marian został przyjęty do Wojska Polskiego na mocy dekretu z 1 listopada 1918, co zatwierdziło jego stopień porucznika, z datą 1 maja 1918. Już tego samego dnia przydzielono go do 20 pułku piechoty. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1918–1921, służąc w 2 Pułku Strzelców Podhalańskich.
W czasie pokoju Marian nadal pełnił służbę w tej samej jednostce. W latach 1923 i 1924 był oficerem nadetatowym, a w latach 1924–1925, pełnił funkcję oficera instrukcyjnego w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Jasiele. W roku 1928 oraz 1932 powrócił do służby. Jego kariera wojskowa posunęła go do awansu na kapitana piechoty ze starszeństwem na dzień 1 czerwca 1919. W latach 20. Marian angażował się jako instruktor w oddziale Związku Strzeleckiego w Sanoku oraz pełnił role dyrygenta w chórze oficerskim na terenie tego pułku.
Uczestniczył w zjeździe komitetów powiatowych wychowania fizycznego oraz przysposobienia wojskowego, który zorganizowano w Przemyślu 24 maja 1924 roku. W roku 1925 zasiadał na czołowej pozycji komendanta grupy I letnich obozów przysposobienia wojskowego w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X. Współpracował także z kpt. Tadeuszem Ochęduszką, osiągając znaczące sukcesy w sanockim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, gdzie nauczał terenoznawstwa i kartografii harcerzy sanockiego hufca.
Marian Warmuzek dążył również do budowy stadionu piłkarskiego w Sanoku, współpracując z porucznikiem Romanem Folwarcznym. W roku 1933 i 1934 był komendantem obwodowym Wychowania Fizycznego oraz Przysposobienia Wojskowego, kontynuując służbę w 2 Pułku Strzelców Podhalańskich do 1933 roku. Następnie przeniesiono go do 70 pułku piechoty w Pleszewie, gdzie również był komendantem obwodowym WF i PW. W 1937 roku uczestniczył w organizacji Koła Związku Oficerów Rezerwy RP w Jarocinie.
W marcu 1939 roku, Marian był zatrudniony w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na stanowisku kierownika referatu sportu. Niestety, po rozpoczęciu II wojny światowej i agresji ZSRR do Polski 17 września 1939 roku, w niejasnych okolicznościach trafił do niewoli sowieckiej i znalazł się w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, tragicznie zginął z rąk NKWD w Charkowie, a jego ciało potajemnie pochowano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jego nazwisko widnieje na Liście Starobielskiej NKWD, zapisane pod poz. 547.
Marian był żonaty ze Stanisławą, z którą doczekał się syna Mariana, niestety zmarłego 4 października 1919 roku w wieku zaledwie 9 miesięcy.
Upamiętnienie
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło ogłosił pośmiertne mianowanie na stopień majora. Uroczystość ta miała miejsce w Warszawie i została połączona z wydarzeniem „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”, które odbyło się 9 listopada 2007 roku.
Ordery i odznaczenia
Marian Warmuzek, znany ze swoich wybitnych osiągnięć, otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń, które odzwierciedlają jego zasługi dla kraju. Do najważniejszych z nich należą:
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Srebrny Krzyż Zasługi (przyznany 3 sierpnia 1928),
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 62 [dostęp 15.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, między prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 81.
- Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 70.
- Andrzej Tarnawski. Mecze na „Sigociu”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 17, s. 6, 10–20.06.1989 r.
- Marian Warmuzek: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21.05.1933 r., s. 29–30.
- Powiat Sanocki. „Legjon Młodych”. Nr 3, s. 38, 01.03.1934 r.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty – 1 lipca 1933 r. Warszawa: 1933, s. 41.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty – 5.06.1935 r. Warszawa: 1935, s. 39.
- Wiadomości bieżące. „Aktualne zagadnienia W.F. i P. W.”. „Kurier Średzki”. Nr 49, s. 3, 25.04.1935 r.
- Wiadomości bieżące. Walny zjazd delegatów Związku Strzeleckiego. „Kurier Średzki”. Nr 55, s. 2, 11.05.1935 r.
- Z Wielkopolski. Jarocin. Pożegnanie pułk. dypl. Mozdyniewicza. „Nowy Kurier”. Nr 269, s. 7, 21.11.1935 r.
- Z Wielkopolski. Jarocin. Z Komitetu Powiatowe W.F. i P. W.. „Nowy Kurier”. Nr 30, s. 7, 06.02.1936 r.
- Kronika Jarocińska. Założenie Koła Zw. Oficerów Rez. R.P.. „Nowy Kurier”. Nr 107, s. 7, 12.05.1937 r.
- XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 11.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 616.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 196.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 363.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 328.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1333.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Kuchar | Bolesław Waligóra | Michał Woysym-Antoniewicz | Mieczysław Kluka | Jan Chudzicki | Władysław Spławiński | Jerzy Woźniak (kombatant) | Alfred Jan Schmidt | Rudolf Patoczka | Michał Grossek | Kazimierz Wyderko | Stanisław Anczyc (zm. 1863) | Stanisław Hrebenda | Piotr Osiadły | Jan Dańkowski | Władysław Szujski | Jan Fuglewicz | Maciej Zajączkowski | Jerzy Włosiński | Władysław HercokOceń: Marian Warmuzek