Tadeusz Łukaszewski, urodzony 23 grudnia 1896 roku w Krakowie, to postać, która odcisnęła swoje piętno na kartach historii Polski. Jego działalność jako żołnierza Legionów Polskich oraz obrońcy Lwowa wyróżnia go spośród innych bohaterów tamtych czasów.
Łukaszewski zmarł 6 listopada 1968 roku, również w swoim rodzinnym mieście, co podkreśla głęboki związek, jaki miał z Krakowem przez całe swoje życie. Jego działania podczas wojny oraz w późniejszym okresie miały istotne znaczenie dla niepodległości Polski.
Życiorys
Tadeusz Łukaszewski był synem Artura oraz Ludwiki z Adamczyków, a jego dziadkiem był Leonard Łukaszewski. Jego stryj, Andrzej Łukaszewski, również pozostaje częścią rodziny. Tadeusz rozpoczął edukację w szkole realnej we Lwowie, gdzie ukończył cztery lata nauki. W chwili wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku, postanowił dołączyć do Legionów Polskich w Krakowie, gdzie po przejściu komisji wojskowej, został przydzielony do 2. Pułku Piechoty Legionów Polskich z bazą w Oleandrach.
Po złożeniu przysięgi na koniec sierpnia tego samego roku, mężczyzna wyruszył na front. Jego zaangażowanie obejmowało aktywne uczestnictwo w walkach pod Nadwórną, Sołotwiną oraz Mołotkowem. Niestety, w wyniku starć, pod koniec października 1914 roku, został ranny w nogi podczas walki pod Mołotkowem, co zmusiło go do pobytu w szpitalu polowym w Syhot w Rumunii, a później w szpitalu w Wiedniu, z którego udało mu się uciec.
Po powrocie do Radomska, Tadeusz zgłosił się ponownie do Legionów Polskich, tym razem do formującego się 4. Pułku Piechoty, gdzie przydzielono go do 3. Plutonu na czele z ppor. Bolesławem Greffnerem, a później z por. Ludwikiem de Laveaux, w 1. kompanii dowodzonej przez por. Władysława Bończy-Uzdowskiego. W lecie 1915 roku, z tą jednostką, wyruszył na front i w trakcie bitwy pod Jastkowem ponownie został ranny, odłamkiem szrapnela. Został przewieziony do szpitala w Lublinie, a następnie do Domu Ozdrowieńców w Kamieńsku.
W marcu 1916 roku, Tadeusz trafił do Kozienic, gdzie był przydzielony do Baonu uzupełnień nr III. Z jednostką tą wysłany został na front do macierzystego pułku, z którym brał aktywny udział w walkach, m.in. pod Kostiuchnówką oraz nad rzekami Stochodem, Styrem, Optową, Koszyszczami i Maniewiczami. Podczas odwrotu spod Optowy zachorował i musiał spędzić blisko dwa miesiące w szpitalu w Chełmie.
Po powrocie do pułku, zleczono mu rozkaz z Głównego Urzędu Werbunkowego w Radomiu na samodzielny posterunek werbunkowy w Jastrzębiu. Gdy posterunek został rozwiązany, w połowie 1917 roku, Tadeusz został wysłany z powrotem do pułku w Łomży, a we wrześniu tego samego roku do Bakończyc pod Przemyśl. Jako poddany austriacki, trafił do Włodzimierza Wołyńskiego, gdzie dołączył do grupy Legionów Polskich byłej armii austriackiej. Po wykorzystaniu czternastodniowego urlopu w Krakowie, udał się do Bolechowa, by wstąpić do Pierwszego Korpusu Posiłkowego. Po częściowym rozbrojeniu, w lutym 1918 roku wyjechał, wraz z innymi kolegami, w zaplombowanym wagonie do Bieżanowa, obecnie dzielnicy Krakowa, gdzie ukrywał się.
Następnie zgłosił się do tajnej organizacji P.O.W. „Znicz” w Krakowie, mieszczącej się przy ul. Floriańskiej, pod kierownictwem kapitana Sokołowskiego. Dzięki staraniom Aleksandry Piłsudskiej, Tadeusz został zatrudniony w charakterze biurowego praktykanta, lecz pod obcym nazwiskiem w filii C. K. Namiestnictwa Galicji. Kiedy austriackie władze aresztowały wielu członków organizacji „Znicz”, Łukaszewski został przez policję śledzony, co skłoniło Aleksandrę Piłsudską do wysłania go do majątku Grybów jako „praktykanta lasowego”. Niestety, i tam wzbudził zainteresowanie austriackiej żandarmerii, a tym samym wrócił do Krakowa. Po kilku dniach aresztowano go i poddano przeglądowi lekarskiemu, co kończyło się przyjęciem do 13 Pułku Piechoty Armii Austriackiej w Ołomuńcu. Tadeusz jednakowoż, udało mu się uciec z tamtego miejsca do Krakowa.
Po upadku Austrii, Tadeusz wyjechał do Lwowa, gdzie dołączył do oddziału pod dowództwem rotmistrza Romana Abrahama, uczestnicząc w obronie Lwowa. Jego dalsza trasa prowadziła z 40. Pułkiem Piechoty Strzelców Lwowskich na Kresy Wschodnie, aż po Kijów. Po demobilizacji w 1921 roku, Tadeusz w 1923 roku wstąpił do Policji Państwowej. W 1927 roku został powołany do 43. Pułku Strzelców Legionu Bajończyków, a pięć lat później przeniesiono go do pracy w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. W dniu 31 grudnia 1936 roku przeszedł w stan spoczynku.
Zmarł 6 listopada 1968 roku w Krakowie, a jego ciało znalazło spoczynek na cmentarzu Rakowickim (kwatera X-6-24).
Ordery i odznaczenia
Tadeusz Łukaszewski był osobą, która zdobyła liczne odznaczenia i medale w uznaniu za swoje zasługi. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych wyróżnień:
- Krzyż Niepodległości, przyznany 21 kwietnia 1937 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921, przyznany w 1928 roku,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, również przyznany w 1928 roku,
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”,
- Odznaka za rany i kontuzje.
Przypisy
- Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 09.03.2021 r.]
- M.P. z 1937 r. nr 93, poz. 128 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- a b c Oss. rkps 15816/II
- a b c CAW I.120.63.338
- a b c CAW I.120.63.102, K-O
- a b c CAW I.120.30
- VI lista strat
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Henryk Deresiewicz | Władysław Żymirski | Tadeusz Góra | Władysław Hercok | Jerzy Włosiński | Maciej Zajączkowski | Jan Fuglewicz | Władysław Szujski | Jan Dańkowski | Piotr Osiadły | Władysław Krzyżanowski (harcerz) | Franciszek Żymirski | Zbigniew Paliwoda | Maciej Bardel | Jan Maciej Bold | Tadeusz Augustyniak | Władysław Kowalski (piłkarz) | Fryderyk Zoll (1899–1986) | Jan Tiletschke | Bernard MillerOceń: Tadeusz Łukaszewski