Karol Walerian Franciszek Korytowski, szerzej znany jako Karol Mora, urodził się 28 stycznia 1892 roku w Krakowie. Był niezwykle ważną postacią w historii polskiej marynarki, zmarł 11 października 1966 roku w Londynie.
W trakcie I wojny światowej, Korytowski służył na okrętach w Austro-Węgrzech, zdobywając cenne doświadczenie na morzu. Po zakończeniu konfliktu, postanowił wstąpić do odrodzonej Marynarki Wojennej Polski, gdzie zyskał znaczącą pozycję.
W polskiej flocie morskiej pełnił szereg kluczowych ról, w tym dowódcy okrętu podwodnego ORP „Komendant Piłsudski”, szefa sztabu Dowództwa Floty oraz szefa sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej.
W czasie II wojny światowej, jego kompetencje i doświadczenie przyczyniły się do objęcia stanowiska zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Jego wkład w rozwój polskiej marynarki oraz udział w ważnych wydarzeniach militarnych pozostaną na zawsze pamiętane.
Życiorys
Służba wojskowa w Austro-Węgrzech
Karol Walerian Franciszek Korytowski przyszedł na świat 28 stycznia 1892 roku w Krakowie, wówczas znajdującym się pod zaborami austriackimi. Był dzieckiem Adama i Walentyny z Kryńskich, a jego młodzieńcze lata były zdefiniowane przez marzenia o marynarskiej służbie. W 1913 roku ukończył Szkołę Aspirantów Morskich, a rok później, w 1914, z sukcesem zaliczył Szkołę Kadetów Morskich, zdobywając stopień podporucznika marynarki. Korytowski poszerzył swoje umiejętności, kończąc kursy dla oficerów broni torpedowej oraz artylerii morskiej. Jako absolwent Akademii Marynarki Wojennej w Fiume, Korytowski został jednym z pionierów polskiej Marynarki Wojennej po 1918 roku. Jego nazwisko znalazło się na tablicy pamiątkowej, która została wzniesiona w 2010 roku w siedzibie Dowództwa Marynarki Wojennej RP.
W czasie I wojny światowej awansował do stopnia kapitana marynarki, służąc w okrętach Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine, czyli Marynarki Wojennej Austro-Węgier. Jego doświadczenie obejmowało służbę jako oficer broni torpedowej na torpedowcach, a w późniejszym okresie pełnił rolę na pancerniku „Prinz Eugen”.
Służba wojskowa w Polsce
Po zakończeniu I wojny światowej, pod koniec 1918 roku, Korytowski wstąpił we Włoszech do Wojska Polskiego. Dzięki pomocy Francji dotarł w 1919 roku do Polski, gdzie został zweryfikowany jako kapitan marynarki w Korpusie Morskim. Jego pierwsze zadania obejmowały pracę w Wydziale Organizacyjnym Sekcji Marynarki Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, otrzymał przydział na front, obejmując stanowisko szefa Sztabu Odcinka „Zegrze-Dębe”, pod dowództwem kadm. Kazimierza Porębskiego. Po awansie na majora marynarki, na koniec 1920 roku, Korytowski wyjechał do Finlandii, gdzie przejął dowództwo nad kanonierką ORP Komendant Piłsudski, stając się jej pierwszym dowódcą. W 1921 roku, po zmianie stopni wojskowych, zdobył tytuł komandora podporucznika.
W latach 1921–1925 pełnił funkcję pierwszego komendanta Szkoły Marynarzy Specjalistów w Świeciu, która wkrótce została przemianowana na Szkołę Specjalistów Morskich. Po powrocie z rezerwy komandora porucznika Józefa Unruga, Korytowski objął stanowisko szefa sztabu Dowództwa Floty w Gdyni. Po konflikcie z kmdr. por. Edwardem Sadowskim, w 1929 roku rozpoczął pracę jako redaktor naczelny „Przeglądu Morskiego”. Awans do rangi komandora porucznika przyszedł w 1930 roku, a w tym samym okresie wykładał na kursach aplikacyjnych dla oficerów w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej.
Według różnych źródeł, od 23 maja 1929 roku do 8 kwietnia 1933 roku, Korytowski był komendantem Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. W latach 1933–1939 pełnił rolę szefa sztabu w Kierownictwie Marynarki Wojennej w Warszawie, a w 1936 roku zdobył awans na komandora. Objął także funkcje prezesa Okręgu Marynarki Wojennej Związku Wojskowych Klubów Sportowych oraz wiceprezesa Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej. W połowie 1939 roku uczestniczył w rozmowach dotyczących wysłania niszczycieli do Wielkiej Brytanii, znanych jako „Plan Peking”, oraz był jednym z twórców dokumentu „Sześcioletni program rozbudowy floty”.
Podczas wrześniowej kampanii, Korytowski wyruszył z grupą ewakuacyjną do Pińska, przemierzając następnie Bukareszt, by dotrzeć do Paryża. Tam, w odtworzonym Kierownictwie Marynarki Wojennej, pełnił rolę zastępcy szefa. W okresie zajmowania Francji przez Wehrmacht, odpowiedzialny był za ewakuację Wojska Polskiego do Wielkiej Brytanii, a potem udał się do Londynu. W 1941 roku, decyzją gen. broni Władysława Sikorskiego, zastąpił szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, wadm. Jerzego Świrskiego, oraz jego zastępcę, komandora Korytowskiego, z powodu nieprawidłowości w polityce kadrowej oraz tragicznego zdarzenia, jakim było samobójstwo dowódcy ORP „Wilk”. Korytowski został przeniesiony na delegata do Biura Prac Ekonomicznych, Politycznych i Prawnych.
W 1942 roku, po zaistniałych konfliktach między wadm. Świrskim a kmdrem Morgensternem-Podjazdem, Korytowski wrócił na stanowisko zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. W 1945 roku awansował na kontradmirała oraz został II zastępcą szefa tegoż Kierownictwa, podczas gdy I zastępcą szefa został komandor Unrug, który powrócił z niewoli.
Po rozwiązaniu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Korytowski nie powrócił do kraju. Z początku pełnił funkcję szefa Sekcji Morskiej Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, a następnie objął stanowisko dyrektora Instytutu Morskiego w Londynie. Z powodów ekonomicznych, wykorzystując swoje oszczędności, nabył dom na wynajem oraz pełnił w nim rolę administratora, co pozwalało mu na zapewnienie sobie utrzymania. Zmarł 11 października 1966 roku w Londynie i został pochowany na Cmentarzu Gunnersbury. Publikował również pod pseudonimem Karol Mora, pisząc artykuły dla „Przeglądu Morskiego”, „Morza” oraz „Polski Walczącej”.
Ordery i odznaczenia
Karol Korytowski został uhonorowany wieloma prestigiousznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w historię Polski oraz międzynarodowych relacji.
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Niepodległości (9 listopada 1933),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931),
- Srebrny Krzyż Zasługi (2 marca 1925),
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Komandor Orderu Sławy (Tunezja),
- Komandor Orderu Wazów (Szwecja),
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja),
- Kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania).
Przypisy
- Poczet komendantów. AMW Gdynia. 2021
- Włodzimierz Nikitenko: Włóczędzy w generalskich mundurach. Historia.org.pl, 23.09.2014 r. [dostęp 01.11.2016 r.]
- Patryk Franiel: Stopnie oficerskie w marynarce austro-węgierskiej. nowastrategia.org.pl, 24.05.2015 r. [dostęp 12.11.2015 r.]
- Tymoteusz Pawłowski. Planowanie wojenne PMW w końcu lay trzydziestych XX wieku. Tajemnice archiwów. Opublikowano w „Morze. Statki i Okręty”. Numer 6 (66). Czerwiec 2007. Magnum-X. Warszawa 2007.
- M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- M.P. z 1925 r. nr 62, poz. 234 „za zasługi, położone w dziedzinie wyszkolenia armji Rzeczypospolitej Polskiej”.
- a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 364.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Janusz Siemiątkowski | Władysław Konopka | Bernard Miller | Jan Tiletschke | Fryderyk Zoll (1899–1986) | Władysław Kowalski (piłkarz) | Tadeusz Augustyniak | Jan Maciej Bold | Maciej Bardel | Zbigniew Paliwoda | Józef Wiktor Muszyński | Adam Sowa | Józef Grzesiak (harcmistrz) | Andrzej Rokita (policjant) | Emil Czapliński | Alojzy Horak | Tadeusz Bisztyga | Kazimierz Szczepański | Helena Hoffmann (porucznik) | Leon Winiarski (żołnierz)Oceń: Karol Korytowski