Leon Alojzy Winiarski, urodzony 4 grudnia 1888 roku w miejscowości Podgórze, to postać o bogatym dziedzictwie wojskowym i geograficznym. Zmarł 22 grudnia 1927 roku, pozostawiając po sobie znaczący dorobek w dziedzinie zarówno wojska, jak i nauki.
Był podpułkownikiem oraz inżynierem geometrem-mierniczym, co podkreśla jego wyjątkowe umiejętności techniczne oraz wiedzę w dziedzinie pomiarów i kartografii. Dodatkowo, Winiarski był zaangażowany w ruch niepodległościowy, co pokazuje jego determinację do działania na rzecz ojczyzny.
W uznaniu jego zasług i odwagi, przyznano mu również Order Virtuti Militari, najwyższe odznaczenie wojskowe w Polsce, co dodatkowo świadczy o jego heroizmie oraz poświęceniu dla kraju.
Życiorys
Leon Winiarski urodził się 4 grudnia 1888 roku w Podgórzu, w rodzinie Leona i Alojzy. Jego edukacja rozpoczęła się w c. k. Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, którą ukończył, a następnie kontynuował kształcenie na Politechnice Lwowskiej, jednocześnie pracując jako geometra.
W momencie wybuchu I wojny światowej, 12 sierpnia 1914 roku, wstąpił do Legionów Polskich. W armii służył w 1. kompanii I batalionu 1 pułku piechoty, a od listopada 1914 roku pełnił obowiązki dowódcy II, a następnie III plutonu. 2 lipca 1915 roku awansował na chorążego. Po pewnym czasie, od 20 listopada 1915 do 1 marca 1916 był na leczeniu. Po powrocie do służby, 1 kwietnia 1916 roku, awansował na podporucznika i od tego czasu aż do 15 listopada 1916 roku, był adiutantem batalionu uzupełniającego nr 1. W dalszym ciągu kariery wojskowej dowodził kompanią w 5 pułku piechoty.
Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku Winiarski został wcielony do c. i k. Armii. Ukończył kurs oficerski w Basovie, a następnie odkomenderowano go do 12 Dywizji Piechoty i wysłano na front włoski, gdzie służył od 15 listopada 1917 do 1 maja 1918. Postanowił zdezerterować z frontu, przedostając się do Limanowej, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od 1 listopada 1918 roku był w 2 pułku strzelców podhalańskich, gdzie zajmował stanowisko dowódcy 5. kompanii. 12 kwietnia 1919 roku został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich z potwierdzeniem stopnia porucznika. Od 15 lipca 1919 roku pełnił funkcję referenta wyszkolenia w 5 pułku piechoty Legionów, a później, od 1 marca 1920 roku, był skierowany do Dowództwa Okręgu Generalnego Poznań.
19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony w stopniu kapitana, a w trakcie wojny z bolszewikami dowodził batalionem w 157 pułku piechoty, a później od 7 września pełnił funkcję dowódcy III batalionu w 8 pułku piechoty Legionów. Od października 1920 do kwietnia 1921 był dowódcą tego pułku. Dowódca 8 pp Leg. kapitan Zygmunt Szafranowski w swoim wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari opisał jego odwagę:
Dnia 24 września 1920 r. w bitwie pod Brzostowicą Wielką, po wyrzuceniu ze stanowisk własnych oddziałów przez nieprzyjaciela, kpt. Leon Winiarski dowódca III/8 pp Leg. przechodząc do kontrataku na wieś Karpowce i Stanisławowo swoim męstem i odwagą, jak i wielką umiejętnością, przeprowadza manewr nadzwyczaj ryzykowny, gdyż nieprzyjaciel rzucił najlepsze swe siły chcąc za wszelką cenę zdobyć utracone pozycje, złamać opór naszych oddziałów by móc osiągnąć linię Świsłoczy, a tym samym zajść na tyły V Brygady. Kpt. Winiarski widząc niebezpieczeństwo jakie zagraża, rzuca swój baon z wielką brawurą na nieprzyjaciela, konno osobiście dowodzi, zagrzewając przemęczonego poprzednimi atakami żołnierza. Dzięki swej brawurze, uzyskuje swój cel.
W 1921 roku został odkomenderowany z Wojska Polskiego w celu dokończenia studiów na Politechnice Lwowskiej, a następnie wcielony do 49 pułku piechoty w Kołomyi. Po ukończeniu nauki uzyskał tytuł inżyniera geometry-mierniczego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora z 399. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Od 7 kwietnia 1924 roku pracował w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie.
W 1926 roku, w czasie przewrotu majowego, został ranny podczas obrony gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych przy ul. Nowowiejskiej w Warszawie. Po wyleczeniu z odniesionej rany, 21 maja 1926 roku, objął stanowisko kierownika Wydziału I Triangulacyjnego WIG. W 1927 roku wziął udział w zjeździe Międzynarodowej Unii Geodezyjno-Geofizycznej w Pradze, a 12 kwietnia 1927 roku awansował na podpułkownika. Zmarł nagle 22 grudnia 1927 roku w Warszawie, a jego ciało spoczęło na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A16-1-3).
Leon Winiarski był żonaty z Stanisławą z Szelochów (1896–1970), która aktywnie działała w POW oraz Armii Krajowej i została odznaczona Krzyżem Niepodległości. Para miała córkę Leonę (1921–1997), która również była żołnierzem AK, redaktorem oraz żoną Kazimierza Koźniewskiego.
Ordery i odznaczenia
Wśród licznych wyróżnień i odznaczeń, które przyznano Leonowi Winiarskiemu, znajdują się te najwyższej rangi, które świadczą o jego poświęceniu i oddaniu dla ojczyzny.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4883 – 1921,
- Krzyż Niepodległości – odznaczony pośmiertnie 16 marca 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – przyznany czterokrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – pośmiertnie 16 marca 1928 „za zasługi na polu organizacji i administracji wojska”.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l m n o p q r Żołnierze Niepodległości : Winiarski Leon Alojzy. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 23.08.2023 r.]
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 23.08.2023 r.]
- Leona Winiarska. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 23.08.2023 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 30.11.2019 r.]
- M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
- M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19.03.1928 r., s. 57.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 20.02.1928 r., s. 41, tu podano datę 21.12.1927 r.
- Ś. p. ppłk Leon Alojzy Winiarski. „Żołnierz Polski”, s. 34, Nr 2 z 08.01.1928 r.
- Śmierć ppułk. Winiarskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 295 z 24.12.1927 r.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 05.05.1927 r., s. 127.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20.04.1927 r., s. 118.
- Ś.p. ppłk Leon Alojzy Winiarski. „Polska Zbrojna”. 351, s. 4, 23.12.1927 r. Warszawa.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1251, 1253.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 402.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 263.
- Targowski 1928 ↓, s. 32–33.
- Kolekcja ↓, s. 1–2.
- Odziemkowski 1993 ↓, s. 22.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25.08.1920 r., s. 783.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 45 z 26.04.1919 r., poz. 1495.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 44 z 24.04.1919 r., poz. 1434.
- Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 32.
- Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 16.
- Mianowania. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporządzeń Komendy Legionów Polskich”. 8, s. 2, 14.07.1915 r. Piotrków.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Helena Hoffmann (porucznik) | Kazimierz Szczepański | Tadeusz Bisztyga | Alojzy Horak | Emil Czapliński | Andrzej Rokita (policjant) | Józef Grzesiak (harcmistrz) | Adam Sowa | Józef Wiktor Muszyński | Karol Korytowski | Teodor Obraczay | Józef Żymierski | Władysław Kiliński | Zbigniew Jurewicz | Eugeniusz Babraj | Franciszek Mroziński | Maria Younga-Mikulska | Antoni Hendel | Józef Pszczoła | Kazimierz PutekOceń: Leon Winiarski (żołnierz)