Maciej Euzebiusz Walerian Bardel, urodzony 14 sierpnia 1895 roku w Podgórzu, to postać o niezwykle bogatej biografii. Jego życie zakończyło się 11 września 1975 roku w Penrhos, jednak jego dziedzictwo wciąż pozostaje żywe w pamięci współczesnych.
Bardel był pułkownikiem dyplomowanym piechoty w Wojsku Polskim, gdzie pełnił kluczowe funkcje w obronie niepodległości kraju. Jako działacz niepodległościowy, odegrał znaczącą rolę w walce o suwerenność Polski.
Dodatkowo, jego zaangażowanie w służbę dla ojczyzny zostało docenione poprzez nadanie mu Orderu Virtuti Militari, co jest jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce. Ponadto, posiadał tytuł doktora, co wskazuje na jego wszechstronny rozwój intelektualny.
Życiorys
Maciej Bardel urodził się 14 sierpnia 1895 roku w Podgórzu. W 1913 roku ukończył c. k. Gimnazjum III w Krakowie z odznaczeniem, co stanowiło ważny krok w jego edukacji.
W okresie I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, gdzie służył jako porucznik w 3 pułku piechoty. W czerwcu 1915 roku, działając w rejonie Zadobrówki, na północ od Czerniowiec, zdołał zaskoczyć batalion rosyjski uderzeniem na czele plutonu składającego się z 17 żołnierzy. Dzięki jego strategii, pozostałe siły pułku mogły wziąć do niewoli wspomniany batalion wraz z jego ekwipunkiem, w tym karabinami maszynowymi. Niestety, dalsze zmagania sprawiły, iż sam dostał się do niewoli rosyjskiej.
Po zakończeniu działań wojennych, od 5 maja do 19 lipca 1924 roku, odbył praktykę w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu. Następnie, od 1 listopada 1924 roku, został przeniesiony z Oddziału I Sztabu Generalnego do 29 pułku piechoty w Kaliszu, gdzie również rozpoczął roczny Kurs Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W wyniku ukończenia kursu, 15 października 1925 roku, uzyskał tytuł naukowy oficera Sztabu Generalnego i przeszedł do 78 pułku piechoty w Baranowiczach jako zastępca dowódcy pułku.
23 grudnia 1927 roku, został przeniesiony do Kadry Oficerów Piechoty przy Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, zachowując jednocześnie swoje dotychczasowe stanowisko. Do 1931 roku pełnił służbę w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych jako I oficer sztabu Inspektoratu Armii we Lwowie. W lipcu 1931 roku objął stanowisko szefa Oddziału III Sztabu Głównego.
W 1935 roku dostąpił zaszczytu dowództwa piechoty dywizyjnej 18 Dywizji Piechoty w Łomży. Przez pewien czas zastępował szefa Sztabu Głównego, po czym to stanowisko zajmował gen. bryg. Tadeusz Malinowski, który został nominowany 15 kwietnia 1936 roku. Od 28 stycznia 1938 roku pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu, gdzie dowodził Obrony Przeciwlotniczej, a stan ten utrzymywał aż do września 1939 roku.
Od lipca 1969 roku osiedlił się w polskiej społeczności w Penrhos w Walii, gdzie później został pochowany na cmentarzu w Pwllheli.
Awanse
Kariera wojskowa Macieja Bardela obejmuje szereg awansów, które dokumentują jego postępy w armii. Oto szczegółowe informacje na temat jego stopni wojskowych:
- chorąży – 18 listopada 1914,
- podporucznik – 27 stycznia 1915,
- porucznik – 15 grudnia 1915 oraz 62. lokata na liście starszeństwa Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917,
- kapitan – brak daty awansu,
- major – brak daty awansu,
- podpułkownik – 31 marca 1924 z starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 oraz 50. lokatą (w 1928 zajął lokatę 23),
- pułkownik – 1 stycznia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 oraz 4. lokatą (w 1932 utrzymał lokatę 4).
Ordery i odznaczenia
Maciej Bardel był nie tylko wybitnym wojskowym, ale także osobą, której zasługi zostały uhonorowane wieloma odznaczeniami. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego wyróżnień:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1011, otrzymany w roku 1922,
- Krzyż Niepodległości, przyznany 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, wręczony 10 listopada 1928 „za zasługi na polu organizacji wojska”,
- Krzyż Walecznych, przyznawany czterokrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi, uzyskany 18 lutego 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”,
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, przyznana 12 maja 1936,
- Komandor Orderu Korony Rumunii, otrzymany 23 maja 1929,
- Order Krzyża Orła III klasy, nadany w Estonii w 1933 roku.
Przypisy
- Polska artyleria przeciwlotnicza w wojnie obronnej 1939 r. Sprawozdanie dowódcy Obrony Przeciwlotniczej Kraju, płk dypl. Włodzimierza Juliusza Ludwiga z działalności w czasie wojny, Opracowanie Mieczysław Lipiński i Zbigniew Moszumański, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (204) z 2004 r., s. 159.
- Karolina Grodzińska: Polskie groby na cmentarzach w północnej Walii. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2004, s. 202. ISBN 83-88857-87-8.
- Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 15.12.2014 r.]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 3.08.1931 r., s. 233.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12.12.1929 r., s. 361.
- M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76.
- M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 106 z 15.10.1925 r., s. 572.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 78 z 12.08.1924 r., s. 444.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 45 z 6.05.1924 r., s. 258.
- Dodatek nr 1 do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 28 z 23.12.1927 r., s. 2.
- Nominacja gen. Malinowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 88 z 17.04.1936 r.
- Pułkownicy piechoty, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1. Z informacji zamieszczonych w wykazie wynika, że został on sporządzony w marcu 1939 roku.
- Encyklopedia Wojskowa 1934, s. 794–795.
- Sprawozdanie 1913, s. 129.
- Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 10, s. 321.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Paliwoda | Franciszek Żymirski | Władysław Krzyżanowski (harcerz) | Tadeusz Łukaszewski | Henryk Deresiewicz | Władysław Żymirski | Tadeusz Góra | Władysław Hercok | Jerzy Włosiński | Maciej Zajączkowski | Jan Maciej Bold | Tadeusz Augustyniak | Władysław Kowalski (piłkarz) | Fryderyk Zoll (1899–1986) | Jan Tiletschke | Bernard Miller | Władysław Konopka | Janusz Siemiątkowski | Karol Korytowski | Józef Wiktor MuszyńskiOceń: Maciej Bardel