Maria Franciszka Nowak

---

Życiorys

Maria Franciszka Bożek miała swoje korzenie w rodzinie związanej z kolejnictwem. Przed tak tragicznie i dramatycznie zmieniającymi się czasami, które przyniosła wojna, utrzymywała kontakty w szkole średniej z żydowskimi koleżankami. W 1938 roku podjęła studia matematyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasach okupacji znalazła zatrudnienie w sklepie, który sprzedawał bławat. W 1941 roku, po utworzeniu getta w Krakowie, przyjaciółka Marii, Helena Goldstein i jej bliscy również znaleźli się w tej trudnej sytuacji. Maria, dostrzegając ich cierpienia, z odwagą angażowała się w pomoc ludziom uwięzionym w getcie, regularnie przenosząc im jedzenie oraz leki.

W październiku 1942 roku matka Heleny została umieszczona na liście osób, które miały zostać wywiezione do obozu zagłady. W obliczu tej tragedii, Maria i jej koleżanka Zofia Wolmuth-Wyszyńska podjęły zdecydowane kroki, aby uratować Helenę. W wyznaczonym miejscu Maria odebrała od brata Heleny walizkę, w której znajdowały się najważniejsze rzeczy. Następnego dnia Maria zjawiła się przy ulicy Kopernika, aby odebrać Helenę z miejsca pracy. Dzięki szybkim działaniom udało jej się pozbyć opaski z gwiazdą Dawida i doprowadzić ją do tymczasowego schronienia. Po kilku dniach Zofia przewiozła Helenę do Warszawy, gdzie znalazła zatrudnienie na kolei. Dzięki „aryjskim papierom”, które Maria przekazała Helenie jeszcze w Krakowie oraz fikcyjnemu ślubowi w Warszawie, udało się Helene wyjechać na roboty do Jeleniej Góry. W obozie, w którym przebywała wielonarodowościowa grupa robotników przymusowych, Helena przetrwała dramatyczne wydarzenia aż do końca konfliktu zbrojnego.

Po zakończeniu wojny Helena Goldstein wróciła do Krakowa i podtrzymywała przyjaźń z Marią aż do jej śmierci w 1986 roku. Maria, po wojnie, kontynuowała swoją edukację, kończąc studia farmaceutyczne. W latach pięćdziesiątych podjęła pracę w aptece znajdującej się przy placu Bohaterów Getta, która była własnością innego Sprawiedliwego, Tadeusza Pankiewicza. Z sukcesem obroniła doktorat z farmacji, kontynuując pracę w aptece na ulicy Czarnowiejskiej. Maria ma córkę Krystynę.

W 1995 roku Maria Franciszka Nowak została odznaczona medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W kolejnych latach, w 2007 roku, otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, a w 2020 roku, z okazji swoich setnych urodzin, przyznano jej Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Wręczenie medalu, w imieniu prezydenta RP, odbyło się z udziałem prezydenckiego ministra Wojciecha Kolarskiego. W dniu stulecia urodzin wizyty złożyli jej m.in. premier Flandrii Jan Jambon oraz abp Marek Jędraszewski.

---

Oceń: Maria Franciszka Nowak

---