Leon Wachholz

Medycyna i zdrowie

Leon Jan Wachholz, urodzony 20 czerwca 1867 roku w Krakowie, stanowczo zapisał się na kartach historii jako wielki polski lekarz medycyny sądowej. Jego znaczenie w tej dziedzinie, zwłaszcza w XX wieku, jest nie do przecenienia.

Wachholz był autorem rewolucyjnych podręczników medycyny sądowej, które zrewolucjonizowały edukację w tej dziedzinie. Już w pierwszym wydaniu, opublikowanym w 1899 roku, wprowadził zagadnienia dotyczące daktyloskopii, które odgrywają kluczową rolę w identyfikacji osób. Jego prace obejmowały także psychopatologię sądową oraz technikę sekcyjną, dostarczając cennych informacji nie tylko studentom medycyny, ale także lekarzom i prawnikom.

Przez lata jego podręczniki stały się standardem i nieocenionym źródłem wiedzy, które wspierały rozwój medycyny sądowej w Polsce.

Życiorys

Leon Wachholz był znakomitą postacią w historii medycyny sądowej w Polsce. Był synem szanowanego profesora historii powszechnej UJ, Antoniego Wachholza, oraz Joanny z Zagórskich. Po ukończeniu Gimnazjum św. Jacka w Krakowie w roku 1885, rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które zakończył zdobyciem tytułu doktora wszech nauk lekarskich w 1890 roku. Następnie wzbogacił swoją wiedzę poprzez studia na renomowanych uniwersytetach w Kopenhadze, Berlinie, Paryżu oraz Wiedniu.

Po powrocie do Krakowa uzyskał habilitację w 1894 roku z zakresu medycyny sądowej na Wydziale Lekarskim UJ. Przez długie lata pełnił funkcję kierownika Katedry oraz Zakładu Medycyny Sądowej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był także profesorem. Od 1913 roku był członkiem Towarzystwa Sądowo-Lekarskiego w Wiedniu, co podkreślało jego znaczącą rolę w międzynarodowej społeczności medycznej.

Wachholz był pionierem w zastosowaniu metod eksperymentalnych w medycynie sądowej, m.in. współtworzył metodę oznaczania hemoglobiny tlenkowo-węglowej, znaną jako próba Wachholza-Sieradzkiego. Jego prace obejmowały również badania doświadczalne dotyczące oznaczenia wieku zwłok przez analizę procesu kostnienia główki kości ramiennej oraz badania nad utonięciem, prowadzone częściowo we współpracy ze Stefanem Horoszkiewiczem. Te innowacje dostarczyły polskiej medycynie sądowej uznania w literaturze światowej. Jego uczniowie, tacy jak Włodzimierz Sieradzki, Stefan Horoszkiewicz oraz Jan Olbrycht, również odegrali kluczowe role w rozwoju tej dziedziny.

Od 1930 roku był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem korespondencyjnym Niemieckiego Towarzystwa Medycyny Sądowej. W 1938 roku, na międzynarodowej konferencji w Bonn, został wybrany na Wiceprezesa Międzynarodowej Akademii Medycyny Sądowej. Jego kariera akademicka zakończyła się w 1933 roku, kiedy przeszedł na emeryturę z powodu likwidacji jednej z katedr na UJ na Wydziale Lekarskim, co zaowocowało nadaniem mu tytułu profesora honorowego. Wykładał jako profesor honorowy na Wydziale Prawa UJ aż do 1939 roku.

Wachholz był autorem około 200 prac naukowych z zakresu medycyny sądowej, medycyny ogólnej oraz historii medycyny. Był również utalentowanym humanistą, tłumaczącym niemiecką poezję, w tym dzieła Friedricha Schillera oraz Johanna Wolfganga von Goethego.

6 listopada 1939 roku został aresztowany podczas Sonderaktion Krakau przez hitlerowców w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie jego zdrowie zostało poważnie nadszarpnięte, zwłaszcza podczas brutalnego apelu 18 stycznia 1940 roku w skrajnie trudnych warunkach. Po blisko trzech miesiącach, w dniu 8 lutego, został zwolniony, wracając razem z grupą 100 profesorów do Krakowa, jednak nigdy nie odzyskał pełni sił. Jego stan zdrowia uległ pogorszeniu po powikłaniach, które przyniosło zapalenie płuc oraz przewlekłe odmrożenie nóg, zmuszając go do długotrwałego leczenia w łóżku. W wyniku trudności finansowych podjął pracę jako tłumacz oraz ekspert sądowy, jednak zmarł w Krakowie w 1942 roku z powodu ogólnego wycieńczenia organizmu. Wypoczywa na cmentarzu Rakowickim (kwatera IX-płd-po pr.Gostomskich).

W życiu osobistym był żonaty z Józefą Sariusz-Jelita Małecką od 1892 roku. Ich syn, Wilhelm Szczęsny (1897–1957), był profesorem prawa administracyjnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, a córka, Józefa, uzyskała tytuł docenta w dziedzinie filologii romańskiej na tej samej uczelni.

Wybrane prace

W obszarze medycyny sądowej Leon Wachholz zasłużył sobie na uznanie poprzez szereg znaczących publikacji. Do najważniejszych z nich należy:

  • Opracowanie zatytułowane Medycyna sądowa: na podstawie ustaw obowiązujących na ziemiach polskich, opublikowane w latach 1919, 1920 oraz 1925,
  • Współpraca z S. Ciechanowskim nad dziełem Technika sekcji zwłok, wydanym w 1919 roku,
  • Publikacja Psychopatologia sądowa, która ukazała się w 1923 roku.

Ordery i odznaczenia

Oto lista odznaczeń przyznanych Leonowi Wachholzowi:

  • krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, data nadania: 27 listopada 1929,
  • złoty krzyż zasługi, data nadania: 11 listopada 1936.

Oceń: Leon Wachholz

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:18