Teofil Wojciech Załuski

Szlachta i monarchia

Teofil Wojciech Załuski, przedstawiciel rodu herbu Junosza, przyszedł na świat 19 kwietnia 1760 roku w Krakowie. Jego życie zakończyło się 9 sierpnia 1831 roku w Andrychowie. Był człowiekiem o bogatym dorobku politycznym i administracyjnym, obejmującym wiele istotnych stanowisk.

W latach 1786–1791 pełnił urząd kasztelana buskiego, co stanowiło ważny krok w jego karierze. W 1793 roku został mianowany podskarbim nadwornym koronny, co wiązało się z ogromną odpowiedzialnością za finanse królewskie. Dodatkowo, miał zaszczyt sprawować funkcję starosty grodzkiego chęcińskiego, a także reprezentować swój region jako poseł na sejm grodzieński.

W służbie wojskowej jako rotmistrz Kawalerii Narodowej, zdobył uznanie, a jego zaangażowanie nie kończyło się na działaniach lokalnych. W późniejszych latach, od 1801 roku, pełnił funkcję tajnego radcy rosyjskiego. Jako członek dworu austriackiego, od 1808 roku, zyskał miano szambelana i tajnego radcy.

Jego postawa polityczna była złożona. Był przeciwnikiem ważnego aktu prawnego, jakim była Konstytucja 3 maja. Z tego powodu stał się konsyliarzem konfederacji generalnej koronnej w ramach konfederacji targowickiej. Oprócz tego, brał aktywny udział w konfederacji grodzieńskiej w 1793 roku.

Pochodzenie i rodzina

Teofil Wojciech Załuski był znaczącą postacią w historii rodu Załuskich, a jego dziedzictwo jest ściśle związane z jego rodziną. Stanowił on protoplastę jednej z gałęzi tego szlacheckiego rodu.

Jego ojcem był Ignacy Załuski, a matką Marianna Dębińska. W 1819 roku zawarł związek małżeński z Honoratą Stępkowską, która była córką Józefa, wojewody kijowskiego. Para doczekała się synów, którzy później odegrali ważne role w powstaniu listopadowym. Wśród nich byli gen. Józef Bonawentura Załuski (1787–1866) oraz Karol Załuski (1794–1845). Oprócz synów, mieli także kilka córek: Franciszkę Marię Załuską (1793–1844), Marię (1800) oraz Helenę (1800).

Po śmierci Honoraty, Teofil ponownie ożenił się w 1820 roku z Marianną Górską, z którą miał syna, Jana Konrada Załuskiego, co potwierdza złożoność i dynamikę jego życia rodzinnego.

Kariera

Teofil Wojciech Załuski był wybitną postacią w historii Polski, której kariera polityczna jest przykładem zaangażowania w sprawy kraju. W 1784 roku uzyskał mandat posła z województwa sandomierskiego na sejm. Od tej chwili jego życie publiczne nabrało tempa.

W tym samym roku, w uznaniu zasług, został odznaczony Orderem św. Stanisława, a kilka lat później, 7 września 1787 roku, otrzymał Order Orła Białego. Jako jeden z aktywnych uczestników polityki, stał się członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego, jednak jego postura polityczna nie była jednoznaczna.

Załuski okazał się być przeciwnikiem Konstytucji 3 maja, co zaowocowało jego decyzją o zrzeknięciu się miejsca w Senacie po uchwaleniu dokumentu. 9 września 1792 roku stał się konsyliarzem konfederacji targowickiej, co podkreśliło jego związek z ówczesnymi wydarzeniami politycznymi. Wszedł w skład Rady Nieustającej, gdzie jako poseł z województwa sandomierskiego, lojalnie realizował instrukcje, które otrzymał od rosyjskiego posła, Jakoba Sieversa.

Na sejmie grodzieńskim w 1793 roku za sprawą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, został wyznaczony jako członek deputacji do rozmów z Jakobem Sieversem. 22 lipca 1793 roku podjął decyzję o podpisaniu traktatu, w ramach którego Rzeczpospolita cedowała ziemie zajęte przez Rosję, a następnie, 25 września, również ziemie, które przypadły Prusom w wyniku II rozbioru Polski.

Jego kariera owedług miłych wzmianek, zyskała dodatkowe wsparcie dzięki Osipowi Igelströmowi, który był kochankiem jego żony. 11 lipca 1793 roku powierzono mu stanowisko podskarbiego nadwornego koronnego. Jednakże, 17 kwietnia 1794 roku, w obliczu wybuchu insurekcji warszawskiej, musiał opuścić stolicę w popłochu.

Teofil Wojciech Załuski odszedł z tego świata 9 sierpnia 1831 roku w Andrychowie, pozostawiając po sobie kontrowersyjną, ale znaczącą kartę w historii Polski.

Przypisy

  1. Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 191.
  2. Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 163.
  3. a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 1011-1012.
  4. Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 54.
  5. Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11-23.
  6. Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 36.
  7. Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Grodzienskiego Szescioniedzielnego Roku Panskiego MDCCLXXXIV. Dnia 4. Miesiąca Pazdziernika Oprawującego Się. Warszawa 1785, s. 3.
  8. Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 313.

Oceń: Teofil Wojciech Załuski

★★★★★
Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:11