Jerzy Ignacy Lubomirski


Jerzy Ignacy Lubomirski to postać o bogatej historii, wywodząca się z rodu Lubomirskich, będącego jednym z wpływowych rodów szlacheckich w Polsce. Był on synem Hieronima Augustyna Lubomirskiego, co podkreśla jego znaczenie w kontekście politycznym i społecznym tamtych czasów.

Urodził się 15 marca 1687 roku w Krakowie, a zmarł 19 lipca 1753 roku w Rzeszowie. Przynależał do herbu Szreniawa bez Krzyża, co również miało znaczenie w szlacheckich kręgach. W swojej karierze wojskowej osiągnął tytuł generała majora wojsk koronnych, a także pełnił funkcje chorążego wielkiego koronnego oraz pisarza polnego koronnego. Dodatkowo, służył jako generał wojsk saskich.

Po śmierci Augusta II Mocnego, Jerzy Ignacy Lubomirski ubiegał się o koronę siedmiogrodzką oraz polską, co pokazuje jego ambicje i dążenie do wpływów. Jego edukacja w słynnym Collegium Ressoviense miała istotny wpływ na jego późniejsze działania.

W życiu osobistym ożenił się 6 stycznia 1718 roku z Marianną Bielińską, a po jej śmierci, 28 lutego 1737 roku, wziął za żonę Joannę von Stein zu Jettingen. Z pierwszego małżeństwa miał dwoje dzieci: Teodora i Mariannę, a z drugiego czworo: Adolfa, Józefę, Barbarę oraz Franciszka.

Jerzy Ignacy Lubomirski to nie tylko postać historyczna, ale także ważny polityk, wojskowy i działacz społeczny, którego życie i działalność miały ogromny wpływ na historię Polski w XVIII wieku.

Działalność

Jerzy Ignacy Lubomirski związał się ze środowiskiem konfederatów sandomierskich, na czoło z hetmanem wielkim koronnym Adamem Sieniawskim. Niemal każdy polski magnat dysponował własnym pułkiem jazdy. Zaledwie w 1708 roku przysłał swoje wojska do obozu hetmańskiego. Już rok później, w 1709, uczestniczył w naradach okrągłego stołu konfederackiego. W tym samym roku musiał wycofać się w okolicy Sanoka przed siłami króla Stanisława Leszczyńskiego, a jego dobra w Rzeszowie zostały zaatakowane przez wojska królewskie. Po ich wyparciu Lubomirski ochraniał swoje majątki przed kontrybucjami ze strony zarówno wojsk polskich, jak i rosyjskich.

W 1710 roku otrzymał stopień generała za zasługi w oblężeniu Elbląga, które zostało opanowane przez Szwedów. Jako żołnierz Lubomirski wykazał się podczas kampanii pomorskiej w 1711 roku, zwłaszcza w trakcie oblężenia Stralsundu. W następnym roku brał udział w potyczkach przeciwko J. Grudzińskiemu.

24 kwietnia 1713 roku zorganizował ucztę na zamku rzeszowskim, gdzie doszło do incydentu z jego gościem, Józefem Jelcem. W wyniku awantury, która przerodziła się w pojedynek, książę zabił Jelca. Za to czyn został skazany na karę więzienia. Część z nałożonej kary odbywał w zamku w Sanoku, lecz po pewnym czasie karę przerwano w związku z powołaniem go do służby wojskowej. Pozostałą część odbył między 1721 a 1725 rokiem. W ramach odpokutowania tego czynu, fundował dla zakonu kapucynów klasztor w Rozwadowie.

W 1716 roku próbował, choć bezskutecznie, zająć twierdzę jasnogórską. Po zamachu na klasztor zostały oburzone ogólne nastroje publiczne, jednak na skutek królewskiej protekcji, uniknął poważniejszych konsekwencji.

W 1727 roku otrzymał Order Orła Białego, a kilka lat później w 1736 roku saski Order św. Henryka. W 1746 roku został chorążym koronnym, a następnie wycofał się z życia politycznego.

Po jego śmierci 19 lipca 1753 roku, został pochowany w podziemiach klasztoru Bernardynów w Rzeszowie. Zgodnie z ostatnią wolą księcia, po zakończeniu budowy klasztoru i konsekracji kościoła w Rozwadowie, 28 października 1753 roku jego ciało przewieziono w wojskowej asyście z Rzeszowa i z honorami pochowano w rodzinnej krypcie w Rozwadowie.

Epitafium upamiętniające ten pochówek umieszczone jest nad drzwiami prowadzącymi do krypt, od północnej strony ołtarza. Na czarnej tablicy umieszczono napis w języku łacińskim: „D. O. M. Hic jacet Peccator hujus Loci Fundator ora Deum ut hunc reum Christi lotum sangvine absolvat a crimine” – „Bogu Najlepszemu i Największemu. Tu leży grzesznik, fundator tego miejsca, módl się do Boga, aby tego złoczyńcę, obmytego w krwi Chrystusa, uwolnił od zbrodni.”

Majątek

Po śmierci swojego ojca, Jerzy Ignacy Lubomirski odziedziczył miasto Rzeszów. Już w 1723 roku wykupił od rodziny Rozwadowskich ich majątek nadsański, co pozwoliło mu utworzyć dwa nowe klucze dóbr ziemskich: rozwadowski oraz długorzeczycki. Jego działania przyczyniły się do powiększenia posiadłości o wiele cennych terenów, w tym miasto Rozwadów oraz wsie usytuowane w okolicach widł Wisły i Sanu, takie jak Charzewice, Kępa Rzeczycka, Pilchów oraz Przyłęk, które wchodziły w skład klucza charzewskiego.

W zestawieniu z tym, do jego posiadłości należały również wsie Rzeczyca Okrągła oraz Rzeczyca Długa wraz z przyległymi folwarkami, które tworzyły klucz rzeczycki. Jerzy Ignacy Lubomirski nie tylko powiększył swoje dobra, ale również rozbudował zamek w Rzeszowie oraz zainwestował w wybudowanie letniej rezydencji w malowniczych Charzewicach.

Przypisy

  1. Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów w Rozwadowie - Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 21.03.2024 r.]
  2. Zaduszki w podziemiach klasztoru [online], stalowemiasto.pl [dostęp 02.04.2024 r.]
  3. Zespół - Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 05.05.2023 r.]
  4. Marta Męclewska (oprac.): Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008. Zamek Królewski w Warszawie, 2008 r., s. 154.
  5. Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998 r., s. 292.
  6. Stanisław Nabywaniec, Sławomir Zych, Książę Jerzy Ignacy Lubomirski (1687-1753) i jego fundacje pobożne. (PDF), „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, Nr 9/10, Rzeszów: Diecezja rzeszowska, 2002 r., s. 140, ISSN 1234-8880.
  7. Stanisław Milewski: Sekrety starych więzień. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1984 r., s. 96.
  8. Jerzy Ignacy Lubomirski na geni.com.

Oceń: Jerzy Ignacy Lubomirski

Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:22