Zygmunt Żytkowski

---

Życiorys

W Krakowie Zygmunt Żytkowski ukończył gimnazjum oraz Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując tytuł magistra. W czasie swojego kształcenia, bądź wkrótce po nim, pełnił rolę nauczyciela w Szkole Podchorążych, gdzie również otrzymał tytuł podchorążego. Jego kariera edukacyjna nabrała tempa w 1937 roku, kiedy to podjął pracę jako nauczyciel w Prywatnym Koedukacyjnym Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej. Uczył tam języka łacińskiego, greckiego oraz niemieckiego, a także przysposobienia wojskowego.

W sierpniu 1939 roku Zygmunt został powołany do wojska. W trakcie kampanii wrześniowej uczestniczył w działaniach wojennych na Kielecczyźnie. Po kapitulacji wrócił do Kolbuszowej, gdzie w końcu tego samego roku zaczął pracować jako nauczyciel w szkole zawodowej, wykładając materiałoznawstwo oraz towaroznawstwo. Już od 1940 roku dał się poznać jako nauczyciel języka niemieckiego na prywatnych kursach. Od września 1941 do lipca 1944 roku prowadził tajne nauczanie. W tym czasie był także członkiem Armii Krajowej.

W drugiej połowie 1944 roku, we wrześniu i październiku, nauczał w Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, jednak jego sytuacja stała się groźna z powodu ryzyka aresztowania przez UB. W obliczu zagrożenia postanowił wyjechać do Lublina, gdzie wstąpił do ludowego Wojska Polskiego. Walczył tam w jednym z pułków 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty na Wałach Pomorskich. W trakcie działań wojennych jego zasługi zostały docenione, co rezultowało awansem na porucznika.

Po demobilizacji, w 1945 roku, przeprowadził się do Wrocławia, gdzie związał się z edukacją jako nauczyciel w I Liceum Ogólnokształcącym. Jego kariera wciąż się rozwijała – w 1946 roku objął stanowisko wicedyrektora w Państwowym Koedukacyjnym Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza w Świdnicy. Również 1 września tego samego roku został dyrektorem placówki, gdzie pełnił tę rolę do 1950 roku. W tymże roku przeniesiono go na dyrektorskie stanowisko w I Liceum Ogólnokształcącym w Jeleniej Górze, w którym pozostał aż do 1953 roku. Wówczas, w wyniku interwencji władz oświatowych, musiał odejść z zajmowanego stanowiska.

Zmarł w 1969 roku i został pochowany w Bielsku-Białej. Jego wkład w edukację oraz działalność w czasie II wojny światowej pozostają ważnym elementem lokalnej historii.

Życie prywatne

Zygmunt Żytkowski urodził się jako pierworodny syn Stanisława oraz Józefy z domu Plicht. W rodzinie został później dopełniony przez młodszego brata, również o imieniu Stanisław. W dorosłym życiu Zygmunt wstąpił w związek małżeński, a jego rodzina powiększyła się o jedno dziecko.

Niestety, jego życie zakończyło się w wyniku nowotworu gardła, co znacząco wpłynęło na bliskich.

Publikacje

Zygmunt Żytkowski jest autorem wielu znaczących publikacji. Jedną z nich jest praca poświęcona trudnym czasom II wojny światowej, skupiająca się na tajnym nauczaniu.

Tajemnice edukacji w Kolbuszowej to ważny temat, zbadany w książce zatytułowanej „Tajne nauczanie gimnazjalno-licealne w Kolbuszowej w latach 1941–1944”. Publikacja ta została wydana przez Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy w Kolbuszowej w 1998 roku. Jej przypisany numer ISBN to 83-901865-7-8.

Upamiętnienie

W roku 1990 Zygmunt Żytkowski został uhonorowany jako patron ulicy, która dawniej nosiła nazwę Manifestu Lipcowego w Kolbuszowej.

Natomiast w roku 2018 w budynku I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Świdnicy powstała Izba Pamięci, która upamiętnia tę wyjątkową jednostkę edukacyjną, a także jej dyrektora, Zygmunta Żytkowskiego.

---

Oceń: Zygmunt Żytkowski

---