Jan Ostrowski (historyk)

---

Życiorys

Jan Ostrowski jest przedstawicielem rodziny Ostrowskich, znanej z herbu Rawicz. Swoją edukację rozpoczął w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, które ukończył, a następnie kontynuował studiowanie historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując dyplom w roku 1970. Już dwa lata później obronił pracę doktorską na uniwersytecie w Nancy, a w 1974 roku jego doktorat z zakresu nauk humanistycznych został nostryfikowany na UJ.

W 1982 roku uzyskał habilitację na swojej macierzystej uczelni, natomiast tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1992 roku. Przez wiele lat jego kariera naukowa rozwijała się dzięki licznym stażom w renomowanych instytucjach badawczych i naukowych na całym świecie, m.in. w Londynie, Monachium, Princeton, Berkeley oraz Cambridge.

W okresie od 1973 do 2018 roku Jan Ostrowski aktywnie prowadził zajęcia dydaktyczne w Instytucie Historii Sztuki UJ. Ponadto, w latach 1999–2000 pełnił funkcję profesora wizytującego na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim. Jako dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu przez 21 lat, Ostrowski przyczynił się do kompleksowej konserwacji zabytków oraz modernizacji działalności instytucji według światowych standardów. Współorganizował wiele wystaw zarówno na Wawelu, jak i w innych krajach (w tym USA, Kanadzie, Japonii oraz Włoszech).

W 1990 roku Jan Ostrowski został wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Pełnił także rolę członka Rady do Spraw Muzeów, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów oraz Komitetu Nauk o Sztuce PAN. W latach 1998–2002 był radnym i wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Małopolskiego I kadencji z ramienia Unii Wolności. W 2010 roku otrzymał tytuł członka korespondenta, a pięć lat później stał się członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, której prezesem został w 2018 roku (uzyskując reelekcję na tę funkcję w kolejnych latach).

Ostrowski specjalizuje się w badań sztuki od XIV do XX wieku, z wyraźnym naciskiem na epokę baroku oraz romantyzmu. Jest autorem ponad 300 różnych publikacji naukowych, popularnonaukowych oraz esejów, w tym także kilku książek. Inicjował i prowadził program inwentaryzacji zabytków sztuki sakralnej na Kresach Wschodnich, za sprawą którego w latach 1993–2015 z jego udziałem ukazało się 23 tomy inwentarza pt. Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Program ten jest kontynuowany na podstawie jego metodologii i pod jego ogólnym kierownictwem.

Odznaczenia i wyróżnienia

Jan Ostrowski, jako historyk, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w rozwój kultury narodowej oraz działalność na rzecz muzealnictwa. Wśród jego najwyższych odznaczeń znajduje się Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 2010 roku w uznaniu za wybitne zasługi.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2000),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1994),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (2012),
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2012),
• Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę I klasy (Austria, 2003),
• Order Narodowy Zasługi V Klasy (Francja, 2004),
• Krzyż Oficerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa, 2006),
• Order Gwiazdy Włoch III klasy (Włochy, 2006),
• Legia Honorowa V klasy (Francja, 2011),
• Krzyż Oficerski Orderu Świętego Karola (Monako, 2012),
• Złota Odznaka Honorowa Województwa Małopolskiego – Krzyż Małopolski (2017),
• Brązowy Medal Cracoviae Merenti (2021).

Oprócz odznaczeń, Jan Ostrowski zdobył również szereg nagród, które potwierdzają jego znaczenie w dziedzinie literatury i nauki. Wyróżnienia te obejmują:

• Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za publikację Mistrzowie malarstwa polskiego (grudzień 1996),
• Nagroda im. prof. Aleksandra Gieysztora (2008),
• Nagroda Miasta Krakowa (2010),
• Złoty Medal „Plus ratio quam vis” (2018).

Wybrane publikacje

Jan Ostrowski, uznawany za jednego z ważniejszych historyków sztuki, ma na swoim koncie wiele interesujących publikacji. Oto niektóre z nich:

• Anton van Dyck, Warszawa 1980,
• Van Dyck et la peinture génoise du XVII e siècle, Kraków 1981,
• Piotr Michałowski, Warszawa 1985,
• Pięć studiów o Piotrze Michałowskim, Kraków 1988, ISBN 83-08-1-2763-0,
• Die polnische Malerei vom Ende des 18. Jahrhunderts bis zum Beginn der Moderne, Monachium 1989, ISBN 978-3-422-06035-7,
• Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawniej Rzeczypospolitej, cz. I. Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 1–23 (red., współautor, wstępy), Kraków 1993–2015,
• Mistrzowie malarstwa polskiego, Kraków 1996, ISBN 978-83-86328-61-1,
• Lwów. Dzieje i sztuka, Kraków 1997, ISBN 978-83-7052-704-4,
• Podhorce. Dzieje wnętrz pałacowych i galerii obrazów (współautor z Jerzym Petrusem), Kraków 2001, ISBN 83-908-491-5-1,
• Barok – romantyzm – kresy, Warszawa-Bellerive-sur-Allier 2017, ISBN 978-83-286-0015-7; ISBN 979-10-95627-30-2,
• Pomiędzy powstaniem a emigracją. Podgórski szkicownik Piotra Michałowskiego z r. 1832 (współautor z Elżbietą Wichrowską), Kraków 2019, ISBN 978-83-08-06860-1,
• Portret w dawnej Polsce, Warszawa 2019, ISBN 978-83-66104-19-8,
• Mit Kenii, czyli swawola Białych, Kraków-Odonów 2020, ISBN 978-83-7730-427-3.

Te dzieła pokazują nie tylko jego pasję do sztuki, ale również głęboką wiedzę na temat historii malarstwa w Polsce i Europie.

---

Oceń: Jan Ostrowski (historyk)

---