Emil Dudziński, znany również jako Dudek, był niezwykle ważną postacią w historii polskiej lekkoatletyki. Urodził się 7 marca 1914 roku w Krakowie, gdzie spędził sporo czasu swojego życia. Jego związki z tym miastem były głębokie, gdyż zmarł tamże 28 kwietnia 1980 roku.
W ciągu swojej kariery, Dudziński pełnił rolę trenera lekkoatletyki, a swoją wiedzę i doświadczenie przekazywał młodym sportowcom. Był pracownikiem Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Krakowie, która w 1972 roku przekształciła się w Akademię Wychowania Fizycznego w Krakowie. Jego oddanie i pasja do sportu miały istotny wpływ na rozwój lekkoatletyki w Polsce.
Życiorys
Emil Dudziński był wybitnym sportowcem i trenerem, jego życie i osiągnięcia miały istotny wpływ na rozwój lekkiej atletyki w Polsce. Urodził się jako syn Józefa i Kunegundy, z domu Kapusta. Jego ojciec pracował jako mechanik kolejowy. Od 1933 roku rozpoczął swoją przygodę z lekkoatletyką, reprezentując klub Cracovia.
W 1935 roku ukończył Gimnazjum Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie. Następnie, po odbyciu rocznej służby wojskowej w ramach Dywizyjnego Kursu Rezerwy przy 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej, w latach 1936–1939 studiował w Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W wojnie obronnej w 1939 walczył w 12 Pułku Piechoty, gdzie został ciężko ranny 13 września pod Biłgorajem. Po okupacji niemieckiej, zaczął pracować jako robotnik, a po zakończeniu II wojny światowej zmienił nazwisko z „Dudek” na „Dudziński”.
W latach 1945–1949 kontynuował swoje zmagania sportowe w barwach Cracovii, specjalizując się w biegach płotkarskich i wielobojach. W 1945 roku zdobył tytuł wicemistrza Polski w sztafecie 4 x 400 metrów, a w 1946 rok przyniósł mu sukcesy w sztafetach 4 x 100 metrów oraz biegu na 400 metrów przez płotki. W swoim dorobku miał także wiele występów w biegach płaskich.
Od marca 1945 do jesieni 1948 pracował jako urzędnik w Centrali Gospodarczej Spółdzielni Ogrodniczych w Krakowie. 15 maja 1946 uzyskał tytuł magistra wychowania fizycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wykładał w Studium Wychowania Fizycznego UJ, a od września 1948 pełnił funkcję starszego asystenta. Od 1 września 1950 roku jego kariera akademicka nabrała rozpędu, gdy rozpoczął pracę na stanowisku adiunkta w nowo powstałej Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie.
W kolejnych latach pełnił szereg funkcji w WSWF i następnie AWF w Krakowie, m.in. zastępcy profesora, starszego wykładowcy oraz docenta. Krytycznymi latami były dla niego lata 1954–1975, kiedy to kierował Zakładem Lekkiej Atletyki oraz Katedrą Teorii i Metodyki Wychowania.
Oprócz pracy akademickiej, Dudziński angażował się intensywnie w działalność trenerską. Związał się z Cracovią, gdzie prowadził męską sztafetę na 4 x 100 metrów do ustanowienia rekordu Polski. W 1952 roku przygotowywał reprezentację na igrzyska olimpijskie w Helsinkach. W latach 1953–1956 odpowiadał za szkolenie sprinterów, a później, w ramach tzw. wunderteamu, prowadził żeńską reprezentację Polski.
W grupie trenowanej przez Dudzińskiego znajdowały się wybitne zawodniczki, takie jak Danuta Straszyńska, Halina Górecka, Mirosława Sałacińska, oraz Elżbieta Szyroka. W Warszawie pod okiem Andrzeja Piotrowskiego trenowała druga grupa sprinterek, w tym Jarosława Jóźwiakowska.
W ramach treningów reprezentacyjnych Dudziński przyczynił się do wielu sukcesów, w tym do zdobycia złotego medalu przez Barbarę Sobottę na mistrzostwach Europy w 1958 roku, oraz brązowego medalu sztafety 4 x 100 metrów na igrzyskach olimpijskich w Rzymie. Zdobył także medale podczas mistrzostw Europy w 1962 roku. Po zakończeniu kariery trenerskiej, od 1953 do 1980 roku był również związany z sekcją lekkoatletyczną AZS Kraków, a w latach 1976–1979 piastował funkcję wiceprezesa AZS.
Otrzymał liczne odznaczenia, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. Z małżeństwa z Janiną Bisanz miał córkę Barbarę, urodzoną w 1949 roku. Emil Dudziński zmarł i został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Przypisy
- Maciej Petruczenko Prześcignąć swój czas. Kariera Ireny Szewińskiej od kulis, wyd. Ringier Axel Springer Polska, Warszawa 2019, s. 62
- Henryk Kurzyński z zespołem Polska lekkoatletyka w latach 1945-1960, wyd. PZLA, Warszawa 2014, s. 228
- Czesław Michalski Akademicki Związek Sportowy w Krakowie. Część II 1945-2009, wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2012, s. 327
- 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919-2009, wyd. PZLA, Warszawa 2009, s. 21, 30, 32
- Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Marian Rynkowski Od Adamczaka do Zasłony. Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego. Mężczyźni, wyd. PZLA, Warszawa 2004, s. 45
- Kazimierz Toporowicz Emil Dudziński (1914—1980) — Krótki rys życia i działalności, w: Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie. Rocznik Naukowy, tom 19 (1986) s. 443-450
- Gruda 1967, s. 9
- Gruda 1967, s. 10
- Gruda 1967, s. 19
- Gruda 1967, s. 42
- Gruda 1967, s. 62
- Gruda 1967, s. 106
- Gruda 1967, s. 111
- Gruda 1967, s. 182
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jacek Purchla | Jacek Baluch | Jan Mikołaj Smogulecki | Andrzej Jakubowski (elektronik) | Barbara Rejduch | Stanisław Grzybowski (historyk) | Julian Pagaczewski | Marian Albiński | Witold Chrzanowski (historyk) | Władysława Insarew-Roszczyn | Paweł Valde-Nowak | Stefan Harassek | Jerzy Szwagrzyk | Zygmunt Żytkowski | Jan Ostrowski (historyk) | Zdzisław Szewczyk (etnograf) | Michał Niezabitowski | Józef Gębczak | Katarzyna Bieroń | Zygmunt HolcerOceń: Emil Dudziński