Zofia Jasińska-Filipowska

---

Życiorys

Zofia Jasińska-Filipowska przyszła na świat w Krakowie w rodzinie żydowskiej. Była córką Zygmunta (Salamona) Gottlieba, który zmarł w 1942 roku, oraz Stefanii Ernestyny z domu Kohn, która odeszła w 1927. W czasie I wojny światowej przebywała w Wiedniu, ponieważ jej ojciec, jako oficer armii austriacko-węgierskiej, brał udział w walkach na froncie. Rodziny oficerów stacjonujących w Twierdzy Kraków musiały opuścić miasto, a Zygmunt został ranny w trakcie działań wojennych, za co otrzymał Krzyż Żelazny.

Jej matka Stefania również była wyróżniona, odznaczona za swoje występy w lazaretach, gdzie śpiewała arie z popularnych oper dla rannych żołnierzy. Młoda Zofia również wzięła udział w tych występach, zyskując w Wiedniu swoją pierwszą rolę filmową. Po zakończeniu konfliktu wróciła z rodzicami do Krakowa, gdzie pozostała reszta rodziny. W Krakowie ojciec prowadził zakład litograficzny i drukarnię „Zorza” na Starym Mieście. Rodzina była głęboko zasymilowana z polskim społeczeństwem.

W wieku zaledwie 15 lat Zofia zadebiutowała w głównej roli w sztuce „Dziewczynka z zapałkami”, wystawionej na scenie teatru Bagatela. Po ukończeniu szkoły dramatycznej na pewien czas udała się do Berlina, gdzie doskonaliła swoje umiejętności taneczne i występowała w rewiach. To właśnie tam zagrała w kilku filmach. Po powrocie do Polski została aktorką w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, zdobywając kolejne cenne doświadczenia pod okiem Juliusza Osterwy.

Niestety, po wybuchu II wojny światowej Zofia, jako osoba żydowskiego pochodzenia, utraciła prawo do udziału w próbach i występach w teatrze. Jej ojciec został przesiedlony do krakowskiego getta, skąd został wywieziony do obozu koncentracyjnego, gdzie prawdopodobnie zginął. Zofia, korzystając z aryjskich dokumentów, przetrwała, pracując jako ekspedientka i kucharka w Warszawie oraz Radomiu. Z licznej rodziny ocalało tylko dwóch kuzynów: Artur, który wraz z armią Andersa dotarł do Londynu oraz Józef, który przeżył obozową tragedię Auschwitz-Birkenau.

Po wojnie Zofia występowała sporadycznie w kabarecie Siedem Kotów oraz w Operetce Krakowskiej. Jako osoba pochodzenia żydowskiego miała trudności z uzyskaniem stałego angażu w polskich teatrach. W 1956 roku postanowiła emigrować do Izraela razem z synem Jackiem, gdzie pracowała jako kelnerka. Niestety, nie udało jej się opanować języka hebrajskiego. W 1964 roku wyemigrowała do Republiki Federalnej Niemiec i osiedliła się we Frankfurcie nad Menem, gdzie spędziła resztę życia. Po jej śmierci na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie znajdują się dwa jej symboliczne groby.

Publikacje

W 1998 roku na rynku wydawniczym zadebiutowała książka Zofii Jasińskiej-Filipowskiej pt. Der Krieg, die Liebe und das Leben. Eine polnische Jüdin unter Deutschen.

W tej publikacji autorka szczegółowo opisuje swoje osobiste przeżycia oraz doświadczenia, jakie zdobyła w obliczu skomplikowanej historii.

---

Oceń: Zofia Jasińska-Filipowska

---