Adam Staniszewski przyszedł na świat 8 lipca 1889 roku w Krakowie, a jego życie zakończyło się wiosną 1940 roku w Charkowie. Był osobą o wielu pasjach i zasługach, a jego działania w sferze narodowej pozostają w pamięci.
W ciągu swojego życia, Staniszewski angażował się w ruchy niepodległościowe, stając się ważnym działaczem w tych czasach. Jego miłość do gór manifestowała się poprzez wspinaczkę, co czyniło go również zapalonym taternikiem.
Oprócz działań w sferze sportowej, Adam Staniszewski był także przedsiębiorcą, które łączył przemysł ze swoimi wartościami patriotycznymi. Jako porucznik kawalerii Wojska Polskiego, stanął na czołowej linii obrony kraju. Niestety, stał się jedną z licznych ofiar zbrodni katyńskiej, co upamiętnia nie tylko jego osobę, ale i całą formację, do której należał.
Życiorys
Adam Staniszewski przyszedł na świat 8 lipca 1889 roku w Krakowie, w rodzinie, której głową był Walenty, zawodowy adwokat, i Aldona z Żędzianowskich. Miał dwoje rodzeństwa – siostrę Zofię oraz brata Karola, który żył w latach 1904–1976 i był doktorem praw.
W 1908 roku dołączył do Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, co ukazuje jego pasję do górskich wędrówek. W międzyczasie, w czasie swej młodzieńczej kariery, zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej, gdzie służył w takich rejonach jak Algieria i Indochiny.
Podczas I wojny światowej przywdział mundur, walcząc w szeregach 2 pułku ułanów Legionów Polskich. Jego zaangażowanie w działania wojenne obejmowało także pracę w Szpitalu Koni Artylerii. W 1917 roku znalazł się na liście wniosków Komendy Legionów Polskich, która rekomendowała go do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola.
W dniu 15 lipca 1919 roku, na mocy rozkazu, został mianowany podporucznikiem kawalerii, co miało miejsce od 1 czerwca tego samego roku. Przydzielono go do 2 pułku ułanów, a następnie, 21 sierpnia, do 3 pułku dragonów. Brał aktywny udział w wojnie z bolszewikami, walcząc w szeregach 18 pułku ułanów. Wyjątkowe uznanie zyskał, gdy 19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu porucznika, co przypadało na 1 kwietnia 1920.
W 1934 roku, jako oficer rezerwy, figurował w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto, posiadając przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. W tym okresie żył we Lwowie, a po pewnym czasie osiedlił się w Katowicach, przy ul. Konopnickiej 3.
W związku z wydarzeniami kampanii wrześniowej w 1939 roku, po inwazji ZSRR, trafił do niewoli sowieckiej. Osadzono go w obozie w Starobielsku, gdzie wiosną 1940 roku stał się ofiarą zbrodni NKWD. Jego ciało zostało potajemnie pochowane w zbiorowej mogile w Piatichatkach. 17 czerwca 2000 roku miejsce to zostało uhonorowane jako oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na liście Gajdideja jako pozycja 3258.
Upamiętnienie
5 października 2007 roku, w ramach szczególnego uhonorowania, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, podjął decyzję o pośmiertnym awansie Adama Staniszewskiego na stopień kapitana. Ten zaszczytny tytuł został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wyjątkowej ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Warto również dodać, że w polskich Tatrach Wysokich znajduje się żleb, który nosi imię Staniszewskiego, w masywie Granatów, upamiętniając w ten sposób jego niezatarte ślady w historii.
Ordery i odznaczenia
Adam Staniszewski został uhonorowany kilkoma ważnymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w historię Polski.
- Krzyż Niepodległości – przyznany 16 marca 1933 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – otrzymany dwukrotnie, po raz drugi „za udział w b. Legionach Polskich”.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 115 [dostęp 13.10.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 27.08.2024 r.]
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16.09.1922, s. 703.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 120, 954.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 591.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 626.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 665.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 703.
- Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 273.
- Pierwsza lista 1921 ↓, s. 42.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29.01.1921, s. 140.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 89 z 20.09.1919, poz. 3245.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 80 z 26.07.1919, poz. 2712.
- Staniszewski Adam. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 27.08.2024 r.]
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 511.
- a b c d e Hapanowicz 2004 ↓, s. 147–149.
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Galos | Józef Biel | Bohdan Wroński | Albin Habina | Władysław Smrokowski | Bolesław Korolewicz | Józef Zończyk Bohusz | Stanisław Wyderka | Stanisław Riess | Mieczysław Bujak | Jan Lehr | Adam Błotnicki | Włodzimierz Wolny | Zdzisław Józef Groele | Wiktor Moehlem | Jan Dłużyński | Rajmund Baczyński | Stanisław Nazarkiewicz | Wilhelm Hörl | Teofil ZielińskiOceń: Adam Staniszewski