Stanisław Riess

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Franciszek Riess, który przyszedł na świat 14 grudnia 1908 roku w Krakowie, to postać niezwykle ważna w historii polskiego lotnictwa. Jako polski pilot myśliwski oraz lotnictwa bombowego, odgrywał istotną rolę w działaniach militarnych swojego kraju. Jego edukacja rozpoczęła się w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, gdzie zdobył solidne podstawy teoretyczne oraz praktyczne niezbędne do wykonywania lotów.

W ciągu swojej kariery Riess nie tylko pełnił służbę w Wojsko Polskim, gdzie osiągnął stopień porucznika, ale także zyskał doświadczenie jako cywilny pilot doświadczalny. Jego umiejętności oraz zaangażowanie przyczyniły się do licznych sukcesów w dziedzinie lotnictwa. Niestety, jego życie zakończyło się w tragicznych okolicznościach, gdy zmarł 4 lutego 1943 roku pod Sutton Scotney, co pozostawiło smutny ślad w pamięci tych, którzy cenili jego wkład w polskie lotnictwo.

Życiorys

Rodzina Stanisława Riessa opuściła Polskę i osiedliła się we Francji, gdzie w 1928 roku ukończył maturę w gimnazjum w Nancy. Krok dalej w jego edukacji to 1930 rok, kiedy to zdobył dyplom na École Supérieure d’Aéronautique w Paryżu. Po powrocie do ojczyzny, odbył przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Jarocinie, a później wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, którą ukończył w 1932 roku jako nowo przeszkolony pilot.

W 1934 roku Riess odbył ćwiczenia w 4 pułku lotniczym z siedzibą w Toruniu. Po zakończeniu treningu, został przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie. W roku 1935 awansował na podporucznika, z datą starszeństwa przypisaną na 1 stycznia 1934 i 65. lokatą w korpusie oficerów rezerwy aeronautyki.

W 1933 roku rozpoczął pracę w PZL Okęcie, gdzie pierwsze kroki stawiał jako konstruktor w zespole kierowanym przez inż. Wsiewołoda Jakimiuka. Z czasem pełnił funkcje pilota doświadczalnego oraz kierownika Działu Prób w Locie. Jego obowiązki obejmowały oblot samolotów produkcji seryjnej, w tym modeli PZL P.11, PZL P.24, PZL.23 Karaś oraz PZL.37 Łoś. Po pewnym czasie oblatywał także prototypy, w tym RWD-14 Czapla, PZL.38 Wilk oraz PZL.50 Jastrząb.

W roku 1937 ukończył specjalistyczny kurs ze strzelania z myśliwców, a w listopadzie tego samego roku był częścią polskiej ekipy, która obsługiwała samoloty PZL P.24F oraz PZL P.24G w Grecji. Z kolei w sierpniu 1938 roku, z wielką determinacją, uczestniczył w rajdzie reklamowym samolotu PZL.37 Łoś, przemierzając Rumunię, Bułgarię i Grecję aż do Turcji. W czerwcu 1939 roku, aby porównać właściwości lotne PZL.50 Jastrząb, wykonywał loty na amerykańskim myśliwcu Seversky EP-1.

Jego największym osiągnięciem było rozwiązanie problemu z siedmioma katastrofami samolotu Łoś, które miały miejsce na przełomie lat 1938 i 1939, związanymi z niewłaściwym działaniem sterów kierunku. Riess opracował metody wyjścia z tej krytycznej sytuacji. 5 września 1939 roku z wielką odwagą ewakuował prototyp samolotu PZL.46 Sum do Lwowa, a następnie, 17 września, do Rumunii. 26 września na tym samolocie wykonał brawurowy lot do Warszawy, lądując w okolicy Pola Mokotowskiego. Następnego dnia o 4:30, w ciemności, wystartował ponownie, by dotrzeć do Kowna na Litwie.

Po dotarciu do Wielkiej Brytanii, Riess wstąpił do RAF, uzyskując numer służbowy 76665. W październiku 1940 roku został przydzielony do dywizjonu 308, jednak już w listopadzie zmieniono jego przydział na Polską Grupę Ekspertów. 11 maja 1941 roku, w charakterze pilota-oblatywacza, przeszedł do 24 Maintenance Unit. W styczniu 1942 roku został przeniesiony do Aircraft and Armament Experimental Establishment (AAEE), gdzie badał alianckie samoloty, a także pracował nad ich modyfikacjami.

W czasie swojej kariery, Stanisław Riess pełnił również rolę łącznika między polską grupą w AAEE a Inspektoratem Polskich Sił Powietrznych. Pracował nad badaniem wczesnych wersji Handley Page Halifax i ich niewłaściwego zachowania w powietrzu. 4 lutego 1943 roku, podczas badania lotu, jego samolot Handley Page Halifax MK II (nr W7917) uległ wypadkowi, w wyniku czego zginęła załoga. Jego prace przyczyniły się do opracowania nowych założeń konstrukcyjnych, zwiększających bezpieczeństwo tych maszyn.

Oprócz swoich działań inżynieryjnych, Riess aktywnie publikował artykuły w emigracyjnej prasie lotniczej. W „Jednodniówce Lotnictwa Polskiego” z lutego 1940 roku zamieścił tekst pt. „10 godzin w oblężonej Warszawie”, z kolei w miesięczniku „Myśl Lotnicza” opublikował artykuł na temat przyszłości przemysłu lotniczego w Polsce. Stanisław Riess spoczął na cmentarzu w Durrington (grób nr 760).

Przypisy

  1. Ostatni lot Suma. dlapilota.p. [dostęp 24.03.2020 r.]
  2. Stanisław Franciszek Riess. listakrzystka.pl. [dostęp 24.03.2020 r.]
  3. a b c Jędrzejewski 2014, s. 548.
  4. a b c Jędrzejewski 2014, s. 547.
  5. a b c Jędrzejewski 2014, s. 546.
  6. a b c Jędrzejewski 2014, s. 545.
  7. a b Krzystek 2012, s. 485.
  8. Rybka i Stepan 2004, s. 85.
  9. Płoszajski 1993, s. 117.
  10. Płoszajski 1993, s. 116.
  11. Płoszajski 1993, s. 100.
  12. Płoszajski 1993, s. 68.
  13. Płoszajski 1993, s. 61.

Oceń: Stanisław Riess

★★★★★
Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:11