Frank Linke-Crawford to postać, która na trwałe wpisała się w historię lotnictwa wojskowego. Urodził się 18 sierpnia 1893 roku w Krakowie, a jego życie zakończyło się tragicznie 30 lipca 1918 roku w okolicach Valdobbiadene.
Był porucznikiem kawalerii w cesarskiej i królewskiej Armii, a także jednym z najbardziej uznawanych asów myśliwskich czasów I wojny światowej. Jego osiągnięcia obejmują 27 zwycięstw powietrznych, co czyni go jednym z najskuteczniejszych pilotów tamtego okresu.
Co więcej, Linke-Crawford był jednym z trzech lotników, który podczas wojny umieścił na swoim samolocie, obok Krzyża K.u.k. Luftfahrtruppen, charakterystyczną biało-czerwoną szachownicę. Ten symbol jest obecnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków polskiego lotnictwa wojskowego, świadcząc o jego wpływie na rozwój tej dziedziny w Polsce.
Życiorys
Frank Linke-Crawford przyszedł na świat w rodzinie Wojciecha, rotmistrza Pułku Dragonów Nr 12, oraz Angielki Lucy Crawford. Został urodzony w Krakowie, gdzie rozpoczął swą edukację wojskową w akademii w Wiedniu. Wkrótce, bo 1 września 1913 roku, otrzymał awans na stopień podporucznika i dołączył do Pułku Dragonów Nr 6 w Przemyślu. W czasie I wojny światowej, walcząc w szeregach tego pułku, zyskał uznanie za swoje zasługi pod Zamościem i Tymową. Jego wysiłki zostały docenione, co pozwoliło mu na awans na porucznika, który uzyskał z datą 1 maja 1915 roku w korpusie oficerów kawalerii.
W marcu 1916 roku Linke-Crawford ukończył oficerską szkołę lotniczą jako obserwator lotniczy. Po kilku miesiącach służby w eskadrze Fliegerkompagnie 22 (Flik 22) postanowił także podjąć kurs pilotażu. W styczniu 1917 roku już jako pilot przydzielono go do eskadry Flik 12, gdzie prowadził loty rozpoznawcze i bombowe w okolicach frontu nad rzeką Isonzo. Niestety, 2 sierpnia 1917 roku jego samolot został zestrzelony przez znanego włoskiego asa, Piera Piccio. Nie przestał jednak służyć w lotnictwie, będąc jednocześnie oficerem nadetatowym Pułku Dragonów Nr 6.
W dniu 4 sierpnia 1917 roku Frank Linke-Crawford został przeniesiony do eskadry myśliwskiej Flik 41/J, pod dowództwem Godwina Brumowskiego. Latając na myśliwcach Hansa-Brandenburg D.I oraz Albatros D.III (Oef), odniósł tam imponujących 11 zwycięstw powietrznych oraz zestrzelił 2 balony obserwacyjne. Jego pierwsze zwycięstwo miało miejsce 21 sierpnia 1917 roku, kiedy to zestrzelił samolot Nieuport.
W grudniu 1917 roku Linke-Crawfordowi powierzono dowództwo nowo utworzonej eskadry myśliwskiej Flik 60/J, której celem była wzmocnienie działań na froncie włoskim. Eskadra ta początkowo stacjonowała w Grigno, a od marca 1918 roku w bazie lotniczej Feltre w Wenecji Euganejskiej. Już 10 stycznia 1918 roku odniósł on pierwsze dwa zwycięstwa razem z Kurtem Gruberem. Dowodząc Flik 60/J, Linke-Crawford zdobył łącznie 14 zwycięstw. Jego odwaga ujawniała się także w czasie jednego z pojedynków powietrznych, kiedy 11 maja 1918 roku zmusił pilota myśliwca Sopwith Camel do lądowania na austriackim lotnisku.
W rozwoju swojej kariery, Linke-Crawford stał się legendarnym „sokołem z Feltre”. Jego charakterystycznym znakiem była czerwona pilotażowa czapka oraz malowanie sokoła na niektórych samolotach. Warto wspomnieć, że ozdabiał też swój samolot szachownicą podobną do tej, którą używali Marian Gaweł i Stefan Stec, czołowi lotnicy K.u.k. Luftfahrtruppen.
Pomimo że większość czasu eskadra operowała na sprzęcie myśliwskim, który słabiej wypadał w porównaniu z brytyjskimi modelami, Linke-Crawford nie wahał się latać na nowo dostarczonych myśliwcach Aviatik D.I, mimo problemów z jakością. Jego determinacja miała tragiczne konsekwencje: 31 lipca 1918 roku, podczas walki z 3 angielskimi myśliwcami z 45. Dywizjonu i 2 włoskimi z 81. Eskadry, zginął, gdy jego Aviatik uległ uszkodzeniu. W końcu stał się ofiarą włoskiego myśliwca Hanriot HD.1, pilotowanego przez Aldo Astolfiego.
Linke-Crawford zapisał się w historii jako jeden z najbardziej skutecznych pilotów lotnictwa austro-węgierskiego, zdobywając 27 zwycięstw powietrznych, co czyniło go czwartym asem. Na swoim koncie ma 24 zestrzelone samoloty i 2 balony, a także jeden zmuszony do lądowania. Wysoka efektywność Linke-Crawforda ujawniała się w licznych starciach, w tym pięciu z brytyjskimi Camelami.
W wyniku swoich zasług, Linke-Crawford został odznaczony między innymi złotym Medalem za Odwagę dla oficerów 16 marca 1918 roku oraz Orderem Żelaznej Korony III klasy z dekoracją wojenną i mieczami. W 2019 roku, dla upamiętnienia jego osiągnięć, Rada Miasta Krakowa nadała mu honorowy patronat ulicy w krakowskiej Dzielnicy III Prądnik Czerwony, gdzie znajduje się najstarsza część lotniska wojskowego w Rakowicach.
Przypisy
- Rycerz przestworzy – Frank Linke-Crawford patronem ulicy w Krakowie [online], dzieje.pl [dostęp 12.02.2023 r.] (pol.).
- MateuszM. Drożdż, Biało-czerwona szachownica lotnicza – nie taki prosty znak [online], 03.03.2020 r. [dostęp 06.05.2022 r.]
- PrzemysławP. Skulski, WojciechW. Sankowski, Asy Wojny 1914-1918, Wrocław: ACE PUBLICATION, 1994, ISBN 83-86153-10-5.
- a b Ranglisten 1918 ↓, s. 917, 953, 1492.
- Schematismus 1914 ↓, s. 649, 675.
- Goworek, Tomasz: Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa 1991, ISBN 83-85001-46-8, s. 17.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Lermer | Tomasz Klimek | Wanda Hermanówna | Kazimierz Hieronim Gwiazdomorski | Jan Grzybała | Leon Rutkowski-Koczur | Stanisław Starzewski | Teodor Hoffmann (cichociemny) | Jan Nowak (1895–1940) | Stanisław Porębski (wspinacz) | Zdzisław Zajączkowski | Ludwik Antoni Stankiewicz | Witold Karolewski | Jan Drzewiecki (generał) | Henryk Bobkowski | Wojciech Stachowicz | Robert Jędrychowski | Józef Orlicki (wojskowy) | Tadeusz Reklewski | Stefan BohanesOceń: Frank Linke-Crawford