Jan Lermer

Wojsko i służby mundurowe

Jan Jakub Lermer, urodzony 15 listopada 1899 roku w Bieżanowie, to postać, która zapisała się na kartach historii jako kapitan piechoty Wojska Polskiego. Był nie tylko żołnierzem, ale także działaczem niepodległościowym, który w trudnych czasach poświęcił się walce o wolność swojego kraju.

Jego życie zakończyło się tragicznie w wiosennych dniach 1940 roku w Charkowie, gdzie padł ofiarą zbrodni katyńskiej, jednej z najciemniejszych kart w historii Polski. Pamięć o Janie Lermerze trwa, a jego działania oraz poświęcenie są przypominane jako przykład odwagi i determinacji w dążeniu do niepodległości.

Życiorys

Jan Lermer przyszedł na świat 15 listopada 1899 roku w Bieżanowie, miejscowości znajdującej się w ówczesnym powiecie wielickim w Królestwie Galicji i Lodomerii. Pochodził z rodziny Juliusza i Marii z Westreichów.

W czasie I wojny światowej włączył się do walki w składzie II Brygady Legionów Polskich. Po zakończeniu wojny, od 1919 roku, służył dalej, wstępując w szeregi 36 pułku piechoty Legii Akademickiej.

Po wojnie pozostał w armii jako podoficer zawodowy, kontynuując swoją służbę w 36 pułku piechoty w Warszawie, a następnie w 72 pułku piechoty w Radomiu. Awansował na chorążego i zyskał szereg kolejnych nominacji wojskowych. 15 sierpnia 1928 roku prezydent RP mianował go na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 sierpnia 1928 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty, po czym minister spraw wojskowych wcielił go do 54 pułku piechoty w Tarnopolu.

Dnia 2 grudnia 1930 roku, otrzymał stopień porucznika z datą 1 stycznia 1931 jako 14. w kolejności w korpusie oficerów piechoty. Został awansowany na kapitana z datą 19 marca 1937 roku i zajął 273. lokatę w korpusie oficerów.

W 1938 roku przeniesiono go do batalionu KOP „Sejny”, gdzie objął stanowisko dowódcy kompanii karabinów maszynowych. W trakcie mobilizacji 24 sierpnia 1939 roku, dowodził 2. kompanią karabinów maszynowych 134 pułku piechoty, biorąc udział w walce podczas kampanii wrześniowej.

Po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach, Lermer dostał się do niewoli radzieckiej i został osadzony w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku tragicznie zginął z rąk funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało potajemnie pogrzebano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku, miejsce to nosi nazwę Cmentarza Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jan Lermer znajduje się również na Liście Starobielskiej NKWD, figuruje pod numerem 1936.

Po wielu latach, 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło pośmiertnie mianował go na stopień majora. Uroczystość związana z ogłoszeniem awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie obchodów poświęconych pamięci ofiar zbrodni w Katyniu.

Ordery i odznaczenia

Jan Lermer, znany ze swojej zasłużonej działalności, został odznaczony wieloma nagrodami i medalami za swoje wybitne zasługi. Wśród jego odznaczeń znajdują się:

  • krzyż Niepodległości – przyznany 15 kwietnia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
  • krzyż Walecznych.

Przypisy

  1. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 44 [dostęp 31.10.2024 r.]
  2. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
  3. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
  4. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
  5. Bieliński i Rzadkowski 2020 ↓, s. 21.
  6. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 437.
  7. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 938.
  8. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 56.
  9. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  10. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 294.
  11. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 03.12.1930 r., s. 336.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15.08.1928 r., s. 274.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15.08.1928 r., s. 274, 279.
  15. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 582.
  16. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 116.
  17. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 124.
  18. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 122.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 04.07.1932 r., s. 332.
  20. Maślonka 1945 ↓, s. 28.

Oceń: Jan Lermer

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:14