Jan Nowak (1895–1940)

---

Życiorys

Jan Nowak przyszedł na świat 26 lipca 1895 roku w Krakowie, w rodzinie, która nosiła jego imię. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, co stanowiło znaczący krok na drodze jego kariery. Został warunkowo mianowany przez Naczelnego Wodza na podstawie dekretu nr L. 1828 z dnia 1 grudnia 1919 roku, a następnie potwierdzony w stopniu porucznika wraz z dekretu nr L. 2384 z 25 listopada 1920 roku.

W okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku dowodził kompanią w 20 Pułku Piechoty, gdzie wykazał się znaczącymi umiejętnościami dowódczymi. Wkrótce awansował do stopnia kapitana, a datę jego starszeństwa ustalono na 1 czerwca 1919 roku. Od 1921 roku pełnił służbę kolejno w jednostkach takich jak 1 Pułk Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu oraz w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku. W roku 1930 przeszedł do Korpusu Ochrony Pogranicza, gdzie był członkiem batalionu KOP „Łużki”.

W 1935 roku został przeniesiony do 52 Pułku Piechoty w Złoczowie, a w 1936 roku objął stanowisko kierownika referatu w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Dębicy. Już w 1938 roku jednostka, w której służył, została przekształcona w Komendę Rejonu Uzupełnień Dębica, a jego rola zmieniła się na „kierownik I referatu ewidencji”, co świadczyło o zaufaniu, jakim go obdarzano.

Po wydarzeniach, jakie miały miejsce 17 września 1939 roku, Jan Nowak dostał się do sowieckiej niewoli. Został osadzony w obozie w Kozielsku, gdzie wiosną 1940 roku brutalnie stracono go z rąk funkcjonariuszy NKWD. Jego ciało zostało odnalezione w katyńskim lesie podczas ekshumacji, które miały miejsce w 1943 roku, a jego zwłoki oznaczono numerem 1070.

Jan Nowak był szczęśliwym mężem Heleny. Para doczekała się dwóch synów: Jerzego i Jana, co stanowiło ważny element jego życia, mimo tragicznych okoliczności, które go spotkały.

Upamiętnienie

Minister Obrony Narodowej, w dniu 5 października 2007 roku, podjął ważną decyzję, przyznając pośmiertnie awans kpt. Jana Nowaka do rangi majora. Ta wyjątkowa chwila została ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas ceremonii zatytułowanej „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Było to istotne wydarzenie, które podkreśliło znaczenie jego osoby w historii Polski.

Warto również zaznaczyć, że kpt. Jan Nowak został urodzonym także częścią wystawy historycznej, nazwanej „Małopolanie w katyńskich dokumentach dr Jana Robla”, zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie. Wystawa miała związek z 70. rocznicą tragedii zbrodni katyńskiej i stanowiła hołd dla wszystkich ofiar.

W ramach akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia” w dniu 9 kwietnia 2010 roku, kpt. Jan Nowak został otoczony szczególnym upamiętnieniem, kiedy zasadzono Dąb Pamięci na Placu Mikołajkowów w Dębicy. Dodatkowo, jego pamięć została uhonorowana inskrypcją w kościele pw. Św. Kazimierza w Nowym Sączu, co stanowi dowód na to, jak istotna była jego walka i poświęcenie dla ojczyzny.

---

Oceń: Jan Nowak (1895–1940)

---