Grzegorz Ryś

Duchowieństwo i religia

Grzegorz Wojciech Ryś, urodzony 9 lutego 1964 roku w Krakowie, to wybitny polski duchowny rzymskokatolicki, który zdobył tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych. Jego praca naukowa koncentruje się na historii Kościoła, co czyni go jednym z bardziej uznawanych specjalistów w tej dziedzinie.

W latach 2007–2011 pełnił funkcję rektora Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej, gdzie kształcił kolejnych duchownych. Od 2011 do 2017 roku był biskupem pomocniczym krakowskim, a jego działalność duszpasterska i naukowa zyskała uznanie wśród wiernych oraz w środowisku akademickim.

W 2017 roku objął stanowisko arcybiskupa metropolity łódzkiego. Jego zaangażowanie nie ograniczało się tylko do Łodzi, gdyż w latach 2020–2021 pełnił dodatkowo obowiązki administratora apostolskiego diecezji kaliskiej. Na początku 2023 roku został mianowany kardynałem prezbiterem, co potwierdza jego znaczącą pozycję w hierarchii Kościoła katolickiego.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Grzegorz Ryś, urodzony 9 lutego 1964 roku w Krakowie, został ochrzczony w przepięknej bazylice Mariackiej przez księdza Ferdynanda Machaya. W swoich wczesnych latach kształcił się w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie. Następnie w latach 1982–1988 kontynuował naukę na Wydziale Teologicznym oraz Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, a także w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej. Dnia 22 maja 1988 otrzymał święcenia prezbiteratu w katedrze na Wawelu z rąk kardynała Franciszka Macharskiego, ówczesnego arcybiskupa metropolity krakowskiego. W 1994 roku obronił dysertację na temat Średniowiecznej pobożności ludowej, uzyskując doktorat z teologii, a w 2000 roku habilitował się na podstawie pracy dotyczącej Jana Husa i kryzysu Kościoła w czasach Wielkiej Schizmy.

Prezbiter

Od 1988 do 1989 roku pełnił rolę wikariusza w parafii Świętych Małgorzaty i Katarzyny w Kętach. W latach 2004–2007 był dyrektorem Archiwum Kapituły Metropolitalnej w Krakowie. Rys angażował się duszpastersko w ruchy takie jak Ruch Światło-Życie, Droga Neokatechumenalna, a także Chrześcijańskie Braterstwo Osób Chorych i Niepełnosprawnych oraz wspólnotę namArka. 25 lat całorocznego udziału w Pieszej Pielgrzymce Krakowskiej na Jasną Górę jako przewodnik grupy 6. stanowiło ważny element jego duszpasterskiej działalności. Zajmował się również komentowaniem pielgrzymek Jana Pawła II w Telewizji Polskiej oraz Polskim Radiu.

Działalność naukowo-dydaktyczna

Grzegorz Ryś objął katedrę Historii Kościoła w Średniowieczu oraz Katedrę Historii Starożytnej i Średniowiecznej w Instytucie Historii na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. W latach 2007–2011 pełnił funkcję rektora Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej, a w 2010–2011 przewodniczył Konferencji Rektorów Seminariów Duchownych w Polsce. Był również organizatorem Ogólnopolskiego Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń, które działało od 2014 roku. Autor ponad 40 publikacji naukowych i popularnych z zakresu teologii, duchowości oraz historii, co znakomicie podkreśla jego wkład w rozwój tych dziedzin.

Biskup

W dniu 16 lipca 2011 roku papież Benedykt XVI powołał go na biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej, ze stolicą tytularną Arcavica. Święcenia biskupie odbyły się 28 września 2011 w katedrze na Wawelu, z kardynałem Stanisławem Dziwiszem na czele. Jako biskup przyjął zawołanie „Virtus in infirmitate” (Moc w słabości) i rozpoczął pracę w archidiecezji krakowskiej jako wikariusz generalny. Po mianowaniu arcybiskupem metropolitą łódzkim przez papieża Franciszka, ingres do bazyliki archikatedralnej św. Stanisława Kostki w Łodzi nastąpił 4 listopada 2017. Rys odebrał paliusz od papieża Franciszka 29 czerwca 2018 na placu św. Piotra w Rzymie, a później uroczyście go otrzymał z rąk arcybiskupa Salvatore Pennacchia, nuncjusza apostolskiego w Polsce.

W latach 2018–2021 przeprowadził synod archidiecezji, który poruszał tematy młodzieży, rodziny i parafii. Po wystąpieniu papieża Franciszka jako administrator apostolski siedział w diecezji kaliskiej od 27 czerwca 2020, a do 11 lutego 2021 pełnił tę rolę po rezygnacji biskupa Edwarda Janiaka.

Zapowiedź przynależności do Kolegium Kardynałów miała miejsce 9 lipca 2023 roku, a 30 września 2023 odbył się konsystorz, w którym został uroczyście kreowany na kardynała prezbitera z kościołem tytularnym Świętych Cyryla i Metodego. Na 14 października 2023 był również świadkiem kardynalskiego ingresu do katedry łódzkiej.

Rys, będąc członkiem Konferencji Episkopatu Polski w latach 2011–2021, przewodniczył Zespołowi ds. Nowej Ewangelizacji, a w 2022 roku objął przewodnictwo Rady ds. Dialogu Religijnego oraz Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem. W skład jego aktywności wchodzi również zasiadanie w Ogólnopolskim Komitecie Organizacyjnym Obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski oraz działalność w Kongregacji ds. Biskupów i Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Jego wkład sięga także do Synodu Biskupów odbywającego się w 2018 roku oraz do wydarzeń dotyczących dialogu międzyreligijnego i ekumenizmu.

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2018 roku, za wyjątkowe osiągnięcia w zakresie promowania i rozwijania nauki, prezydent RP Andrzej Duda uhonorował Grzegorza Rysia Złotym Krzyżem Zasługi.

W 2023 roku, jego wkład w rozwój miasta Łodzi spotkał się z uznaniem, co potwierdza nadanie mu Odznaki „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”. Dodatkowo, w 2017 roku, otrzymał prestiżowy tytuł Małopolanina Roku, przyznawany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski.

W ostatnich latach Grzegorz Ryś był wielokrotnie doceniany i wyróżniany. W szczególności, w 2017 roku otrzymał Nagrodę im. Klemensa Bąkowskiego, która jest przyznawana przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Następnie, w 2019 roku, został uhonorowany tytułem Ambasadora Polszczyzny w Mowie nadanym przez Radę Języka Polskiego oraz Medalem 75-lecia Misji Jana Karskiego od Towarzystwa Jana Karskiego.

W 2022 roku do jego osiągnięć dołączyła Szabla Kilińskiego, przyznana przez Związek Rzemiosła Polskiego. 2023 rok przyniósł mu medal 600-lecia Łodzi, a w 2024 roku został uhonorowany Menorą Dialogu, nadaną przez Stowarzyszenie Coexist oraz Fundację Signum.

Książki

Grzegorz Ryś to autor licznych publikacji, które poruszają tematy duchowe oraz refleksje nad współczesnym Kościołem. Wśród jego dzieł znajdują się:

  • Rekolekcje. Modlitwa, post, jałmużna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013) – więcej informacji można znaleźć pod tym linkiem,
  • Kościelna wiosna (razem z Krystyną Strączek; Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2013),
  • Franciszka. Życie – miejsca – słowa (Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2013),
  • Czy wiara ma sens? (Wydawnictwo M, Kraków 2014),
  • Skandal miłosierdzia. Rozważania dla każdego (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014),
  • Wiara z lewej, prawej i Bożej strony (Wydawnictwo WAM, Kraków 2014),
  • Moc słowa (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016),
  • Jeden święty, powszechny, apostolski. Spotkania z historią Kościoła (Wydawnictwo WAM, Kraków 2016),
  • Moc wiary (Wydawnictwo WAM, Kraków 2017),
  • Znać lub nie znać Jezusa (Wydawnictwo M, Kraków 2019),
  • Czas zbawienia. Liturgia w codzienności (Wydawnictwo M, Kraków 2020),
  • Piąta Ewangelia (Wydawnictwo Rafael, Kraków 2020),
  • Inkwizycja (Wydawnictwo WAM, Kraków 2020),
  • Czy Kościół ma sens? (Wydawnictwo M, Kraków 2021),
  • Weź i słuchaj. O Piśmie, które staje się słowem (Wydawnictwo M, Kraków 2021),
  • Jak Bóg pomyślał Kościół. Odnaleźć się mimo kryzysu (Wydawnictwo WAM, Kraków 2023),
  • Chrześcijanie wobec żydów (Wydawnictwo WAM, Kraków 2023),
  • Klucz do Ewangelii św. Łukasza (Wydawnictwo M, Kraków 2023),
  • Klucz do Ewangelii św. Jana (Wydawnictwo M, Kraków 2024).

Każda z tych książek dostarcza cennych informacji i wnikliwych analiz, które zachęcają do refleksji nad wiarą i rolą Kościoła w dzisiejszym świecie.

Oceń: Grzegorz Ryś

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:16