Jan Kanty Skrochowski

Wojsko i służby mundurowe

Jan Kanty Maria Wojciech Skrochowski, znany również pod pseudonimami „Ostroga” oraz „Kotwica”, to postać, której życiorys wzbudza wiele emocji i zainteresowania.

Urodził się 28 grudnia 1914 roku w pięknym Krakowie, a jego życie tragicznie zakończyło się 21 sierpnia 1944 roku w Surkontach. W ciągu swojego życia był oficerem Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, a także służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie oraz w Armii Krajowej. Był rotmistrzem kawalerii w służbie stałej, a jego działania w czasie II wojny światowej nabrały szczególnego znaczenia, gdyż był cichociemnym, co oznacza, że brał udział w tajnych operacjach wojskowych.

Życiorys

Jan Kanty Skrochowski to postać, której życie było pełne niezwykłych osiągnięć i heroicznych działań. Po zakończeniu nauki w IV Państwowym Gimnazjum imienia H. Sienkiewicza w Krakowie, gdzie uzyskał maturę w 1933 roku, kierował swoje kroki w stronę wojskowego życia. Wcześniej ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu oraz Szkołę Podchorążych Kawalerii.

Po zakończeniu tych studiów, jego pierwszym przydziałem był 8. pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu ckm. W obliczu wybuchu II wojny światowej, w dniu września 1939 roku, kontynuował swój obowiązek we własnej jednostce, pełniąc rolę dowódcy plutonu przeciwpancernego i uczestnicząc w wielu kluczowych walkach. 29 września, w obliczu niebezpieczeństw, przekroczył granicę polsko-węgierską, gdzie został internowany.

W październiku 1939 roku, po dotarciu do Francji, trafił do 1. dywizjonu kawalerii 1. Dywizji Grenadierów, pełniąc funkcję dowódcy plutonu. Od 29 lutego 1940 roku, przewodził plutonowi przeciwpancernemu w 1. Oddziale Rozpoznawczym im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Jego zaangażowanie w kampanię francuską doprowadziło do uczestnictwa w walkach prowadzonych w rejonie Linii Maginota.

Po rozwiązaniu dywizji, zdołał przetrwać w Camp de Carpiagne we Francji, gdzie został adiutantem polskiego komendanta obozu oraz dowódcą grupy żołnierzy. 15 lipca 1940 roku, Skrochowski przedostał się do Wielkiej Brytanii, a jego nowym przydziałem był 1. Oddział Rozpoznawczy 1. Brygady Strzelców, gdzie kontynuował służbę jako dowódca plutonu.

Motywowany chęcią działania na froncie ścigał się do powrotu do kraju. Po odbyciu przeszkolenia w dziedzinie dywersji, został zaprzysiężony 23 września 1943 roku do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, wkrótce przenosząc się do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi, we Włoszech. Nocą z 30 kwietnia na 1 maja 1944 roku, w ramach operacji dowodzonej przez kapitana Naw. Kazimierza Wünschego, Skrochowski wykonał zrzut na placówkę odbiorczą „Klosz” w pobliżu wsi Przybyszew.

Po aklimatyzacji w Warszawie, otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek Armii Krajowej, obejmując stanowisko dowódcy szwadronu 26. pułku piechoty AK w Zgrupowaniu Nadniemeńskim, w którym jednocześnie był adiutantem Macieja Kalenkiewicza. Uczestniczył w licznych akcjach, w tym w wyprawie wołożyńskiej, gdzie jego szwadron brał udział w starciach z niemieckimi siłami i radziecką partyzantką oraz w bitwie pod Iwiem, w której ranny został Kalenkiewicz.

W lipcu 1944 roku jego oddział liczył około 50 jezdnych. Niestety, 19 sierpnia został zaatakowany przez siły radzieckie. Zginął 21 sierpnia pod Surkontami i został pochowany w zbiorowej mogile na polu walki.

Awanse

Jan Kanty Skrochowski miał na swoim koncie kilka istotnych awansów wojskowych, które świadczą o jego zawodowym rozwoju i osiągnięciach.

  • ostateczny awans na podporucznika miał miejsce 15 października 1936 roku,
  • następnie został porucznikiem, co miało miejsce z dniem 3 maja 1940 roku,
  • ostatecznie awansował na rotmistrza 1 marca 1944 roku.

Odznaczenia

Jan Kanty Skrochowski został odznaczony za swoje niezwykłe osiągnięcia oraz odwagę w trudnych momentach. Jego zasługi zostały uhonorowane następującymi odznaczeniami:

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie, złączony z uznaniem za ogromną odwagę i wyjątkowe zdolności dowódcze, które ujawnił podczas bitwy pod Poddubiczami oraz Surokontami,
  • Krzyż Walecznych – przyznany czterokrotnie: dwukrotnie w związku z jego bohaterstwem wykazanym w kampanii francuskiej oraz kolejne dwie nagrody za męstwo podczas walk w rejonie Okręgu Wilno,
  • Krzyż Wojenny (Francja).

Życie rodzinne

Jan Kanty Skrochowski urodził się jako syn Kazimierza, który był inspektorem przemysłowym, oraz Marii Eleonory z domu Łubieńskiej. W jego rodzinie znajdowało się aż siedmioro rodzeństwa, a wśród nich byli Kazimierz (1911–1940), Stanisława (1912–1976), Maria (1912–1976), Róża (1917–1982, która później wyszła za mąż za Zbigniewa Gertycha), Franiszek (1920–1947), Feliks (1923–1992) oraz Celina, której rok urodzenia to 1925, a później posłużyła się nazwiskiem Meres.

Warto podkreślić, że Jan Kanty Skrochowski nie założył własnej rodziny, co jest istotnym aspektem jego życia osobistego.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie została w 1980 roku odsłonięta tablica, która upamiętnia żołnierzy Armii Krajowej oraz cichociemnych – spadochroniarzy, którzy przybyli z Anglii i Włoch. Ich poświęcenie w walce o niepodległość Polski jest szczególnie cenione. Wśród 110 wymienionych na tablicy cichociemnych znajduje się również Jan Kanty Skrochowski.

Przypisy

  1. Tochman 1998, s. 395.
  2. Tochman 1994, s. 167.
  3. Tochman 1994, s. 166.
  4. Tucholski 1984, s. 213.

Oceń: Jan Kanty Skrochowski

★★★★★
Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:16