Jerzy Stanisław Woźniak, znany również pod pseudonimami „Nowak”, „Makara”, „Jacek” oraz „Żmija”, przyszedł na świat 8 listopada 1923 roku w Krakowie. Jego życie to przykład niezwykłej determinacji oraz zaangażowania w sprawy narodowe.
Woźniak był nie tylko polskim żołnierzem i lekarzem, ale również osobą, która doświadczyła brutalnych realiów politycznych w Polsce Ludowej, zostając więźniem politycznym. Jego profesjonalna kariera w istotny sposób związana była z działalnością na rzecz kombatantów.
W latach 2001–2002 pełnił funkcję kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a wcześniej zajmował stanowisko zastępcy kierownika tego urzędu. Jego działania miały na celu wspieranie osób, które w przeszłości ucierpiały z powodu represji politycznych.
Życiorys
Jerzy Woźniak przyszedł na świat 8 listopada 1923 roku w Krakowie. Swoje dzieciństwo spędził w Błażowej, w okolicach Rzeszowa, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej. Następnie, kontynuował edukację w rzeszowskim Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego, w którym zaliczył cztery klasy. W 1943 roku, w czasach II wojny światowej, zdał małą maturę na tajnych kompletach. Rok później ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych.
Wstąpił do Armii Krajowej jako oficer, angażując się w działalność w placówce ZWZ AK „Buk” w Błażowej, gdzie pełnił rolę kolportera prasy podziemnej. Brał udział w akcji „Burza”, działając w miejscowościach Hyżne i Błażowa. W jego zakresie kompetencji było również obsługiwanie radiostacji oraz nawiązywanie kontaktu z polskim dowództwem na terenie Włoch. Po inwazji oddziałów sowieckich na Podkarpacie, zmuszony był do ukrywania się, walcząc w oddziale samoobrony Armii Krajowej, a później w organizacji NIE oraz Delegaturze Sił Zbrojnych Rzeszów-Południe. Jego aktywności sprawiły, że był poszukiwany przez NKWD oraz UB.
W roku 1945 Jerzy Woźniak znalazł się w Europie Zachodniej, gdzie przyłączył się do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech, osiągając stopień podporucznika. Był także członkiem Delegatury Zagranicznej Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” pod dowództwem płk. Józefa Maciołka w latach 1946–1947, a także emisariuszem delegatury WiN w Londynie na teren RP. W okresie 1945–1946 studiował medycynę na Uniwersytecie w Innsbrucku, a następnie w Edynburgu.
Po powrocie do kraju, w 1947 roku, Jerzy Woźniak został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, pierwsze skazanie obejmowało karę śmierci, która później została zamieniona na dożywotnie więzienie. Po wyjściu na wolność w 1956 roku podjął decyzję o wznowieniu przerwanych studiów medycznych. Pracę jako pulmonolog podjął we Wrocławiu.
W 1989 roku, aktywnie zaangażował się w tworzenie Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, budując jego struktury na Dolnym Śląsku; w 1991 roku uczestniczył w wyborach parlamentarnych do Senatu, niestety nie zdobywając wystarczającej ilości głosów. Później pełnił funkcję wiceprzewodniczącego regionu dolnośląskiego AWS. Od 1997 do 2001 roku był zastępcą kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w rządzie Jerzego Buzka, a następnie w okresie 12 października 2001 do 21 listopada 2001 roku kierował tym urzędem w randze wiceministra. Współ działał w Radzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, wcześniej piastując stanowisko przewodniczącego.
Wśród jego licznych zaangażowań wartym odnotowania był również jego członkowski wkład w Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej oraz Stowarzyszenie Społeczno-Kombatanckie Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” we Wrocławiu. Przewodnictwo Dolnośląskiego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz członkostwo w Kapitule Nagrody Kustosza Pamięci Narodowej to kolejne ważne punkty jego biografii.
W swoim życiu Jerzy Woźniak odznaczał się odwagą i poświęceniem. Zmarł 12 kwietnia 2012 roku we Wrocławiu, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Osobowickim.
Odznaczenia i upamiętnienie
Jerzy Woźniak, jako kombatant, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które poświadczają jego zasługi i wkład w obronę kraju. Do jego wyróżnień należą m.in. Krzyż Walecznych, przyznany mu dwukrotnie, oraz Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, który otrzymał podczas emigracji w 1948 roku.
Na jego liście odznaczeń znajduje się także Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany w 2003 roku) oraz Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski z 2006 roku. Dodatkowo, odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Odznaki Honorowej Związku Inwalidów Wojennych RP oraz Medalem Pro Memoria.
W dniu 27 września 2012 roku, Sejmik Województwa Dolnośląskiego pośmiertnie nadał mu tytuł Honorowego Obywatela Dolnego Śląska Civi Honorario. W 2011 roku otrzymał z kolei Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii krzewienia wartości patriotycznych, przyznawaną przez redakcję Polish Market.
W roku 2018, pośmiertnie, uhonorowano go tytułem Honorowego Obywatela Wrocławia. Poza tym, od 2013 roku Jerzy Woźniak jest patronem ronda, które znajduje się na wrocławskim Grabiszynie.
Przypisy
- Civitate Wratislaviensi Donatus. Biuletyn Rady Miejskiej. [dostęp 26.12.2023 r.]
- Ostatnie pożegnanie śp. płk. Jerzego Woźniaka – Wrocław, 20.04.2012 r. ipn.gov.pl. [dostęp 28.03.2016 r.]
- Laureaci z poprzednich edycji : Polish Market [online], www.polishmarket.com.pl [dostęp 07.12.2015 r.]
- Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 27.03.2013 r.]
- Zmarł płk Jerzy Woźniak ps. „Jacek”. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. [dostęp 29.05.2013 r.]
- Jerzy Woźniak – kierownikiem Urzędu do spraw Kombatantów. Wirtualna Polska, 12.10.2001 r. [dostęp 28.05.2013 r.]
- Kraj w skrócie. Gazeta Wyborcza nr 277, wydanie z dnia 27.11.2001 r. KRAJ, s. 9. [dostęp 28.05.2013 r.]
- Jerzy Woźniak: Ręka boska mnie zatrzymała, mmwroclaw.pl z 13.04.2010 r. [dostęp 04.07.2010 r.]
- 10 stycznia – Opłatek Kombatancki, udskior.gov.pl [dostęp 04.07.2010 r.]
- Rada do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych – skład [dostęp 04.07.2010 r.]
- Kazimierz Groblewski, Utargowane decyzje, rp.pl z 30.10.1998 r. [dostęp 04.07.2010 r.]
- Magazyn Dziennika Dolnośląskiego, nr 159 (24.10.1991 r.), s. 1-6.
- a b Mieczysław Huchla: Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” w dokumentach. T. 6, część 3. Warszawa: Zarząd Główny WiN, 2000, s. 788.
- a b c Jerzy Stanisław Woźniak. [w:] Archiwum Historii Mówionej [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego, 25.03.2009 r. [dostęp 28.05.2013 r.]
- Akty Prawne. uchwaly.um.wroc.pl. [dostęp 02.05.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Alfred Jan Schmidt | Rudolf Patoczka | Michał Grossek | Kazimierz Jan Piątek | Ignacy Żyła | Stanisław Hieronim Milli | Aleksander Stawarz | Henryk Doskoczyński | Filip Nereusz Meciszewski | Ludwik Świder | Władysław Spławiński | Jan Chudzicki | Mieczysław Kluka | Michał Woysym-Antoniewicz | Bolesław Waligóra | Tadeusz Kuchar | Marian Warmuzek | Kazimierz Wyderko | Stanisław Anczyc (zm. 1863) | Stanisław HrebendaOceń: Jerzy Woźniak (kombatant)