Kazimierz Feliks Kumaniecki

---

Życiorys

Kazimierz Feliks Kumaniecki przyszedł na świat w rodzinie z tradycjami. Jego ojciec, Kazimierz Władysław, był prawnikiem, profesorem prawa administracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także pełnił funkcję ministra wyznań religijnych i oświaty publicznej. Matka, Maria z Osików, również odegrała istotną rolę w jego życiu. Kazimierz rozpoczął swoją edukację w gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie, a następnie w latach 1923–1926 kształcił się na filologii klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wśród jego wykładowców znaleźli się wybitni nauczyciele, tacy jak Seweryn Hammer, Kazimierz Morawski oraz Leon Sternbach.

Po pomyślnej obronie pracy doktorskiej pod opieką Tadeusza Sinki, Kumaniecki zajął się dalszymi studiami na uniwersytecie w Berlinie w latach 1926–1927. W latach 1928–1930 pracował jako nauczyciel języków starożytnych w gimnazjach w Krakowie. W 1930 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy De consiliis personarum apud Euripidem agentium, co zaowocowało tytułem docenta w II Katedrze Filologii Klasycznej. W 1936 roku przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w III Katedrze Filologii Klasycznej.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, Kumaniecki aktywnie uczestniczył w tajnym nauczaniu oraz angażował się w działalność organizacji chrześcijańskiej „Znak”. Od 1942 roku był częścią kierownictwa Wydziału N Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej, przyjmując w konspiracji różne pseudonimy, takie jak Jutro, Kozakiewicz oraz Aniela. Jego wkład w Powstanie Warszawskie oraz autorstwo Hymnu Polski Podziemnej stanowią dowód jego oddania sprawie narodowej. Kumaniecki był również redaktorem konspiracyjnego pisma Znak i od 1944 roku redagował Biuletyn Informacyjny. Po wojnie zasiadał w Krajowej Radzie Narodowej jako poseł w latach 1945–1946, reprezentując Stronnictwo Pracy.

Po zakończeniu wojny, powrócił na krótko na Uniwersytet Jagielloński, a w 1945 roku ostatecznie związał się z Uniwersytetem Warszawskim. Został tam kierownikiem I Katedry Filologii Klasycznej, która w 1960 roku przekształciła się w Katedrę Filologii Klasycznej. W 1948 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a w latach 1948–1950 był prorektorem. Uroczystości oficjalne zakończenia jego kariery naukowej miały miejsce w 1976 roku, w tym samym czasie kierował Zakładem Nauk o Kulturze Antycznej PAN od 1957 roku.

Kumaniecki był członkiem licznych towarzystw naukowych, w tym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (TNW), Polskiej Akademii Umiejętności oraz Polskiej Akademii Nauk. Swoje członkostwo w TNW uzyskał w 1937 roku, a od 1945 roku pełnił rolę członka zwyczajnego. W PAU i PAN zasiadał od 1945 roku, a w PAN został członkiem rzeczywistym w 1961 roku. W latach 1971–1974 piastował stanowisko w Prezydium PAN oraz przewodniczył Komitetowi Nauk o Kulturze Antycznej PAN.

Oprócz wielu obowiązków naukowych, Kumaniecki pełnił od 1950 roku funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Filologicznego oraz był aktywnym członkiem polskiego PEN-Clubu. Należał także do zagranicznych towarzystw, w tym Saskiej Akademii Nauk oraz Flamandzkiej Akademii Nauk. Wyróżniony licznymi doktoratami honoris causa, m.in. przez Uniwersytet Warszawski (1970), uniwersytet w Debreczynie (1968) oraz uniwersytet we Fryburgu Bryzgowijskim (1973), a także otrzymał prestiżowe nagrody politechniczne, w tym Nagrodę Państwową II stopnia w 1964 roku oraz nagrody ministerialne.

Kumaniecki był także sygnatariuszem Listu 34 oraz pisma do The Times, w którym zawarł kontrowersyjne twierdzenie o braku represji w PRL oraz krytykę Radia Wolna Europa. Jego wkład w filologię jest niepodważalny i uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich filologów klasycznych, często określanego mianem „polski Cyceron”. Jego zainteresowania naukowe obejmowały wiele dziedzin, w tym retorykę czy historiografię grecką. Analizował znane dzieła, takie jak „Wojna peloponeska” Tukidydesa czy komedie Arystofanesa.

Kumaniecki był ojcem historyka Jerzego oraz teściem Janiny Szymańskiej-Kumanieckiej, znanej tłumaczki. Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 77-1-9), pozostawiając po sobie dziedzictwo, które będzie długo wspominane w kręgach naukowych i nie tylko.

Uczniowie

Wśród grona uczniów Kazimierza Feliksa Kumanieckiego znajdowali się wybitni przedstawiciele różnych dziedzin. Warto wymienić niektóre z tych osób, które znacząco wpłynęły na rozwój swoich dyscyplin.

Do grona jego uczniów zaliczano m.in. Jerzego Axera, Annę Komornicką oraz Mariana Plezia. Wśród nich byli także Henryk Podbielski, Bohdan Wiśniewski oraz Aleksander Krawczuk. Nie można też zapomnieć o Juliuszu Domańskim, którego osiągnięcia są również godne uwagi.

Publikacje

Kazimierz Feliks Kumaniecki był autorem wielu znaczących prac, które wzbogaciły polską literaturę oraz badania nad starożytnością. Jego publikacje cieszyły się uznaniem w kręgach akademickich i nie tylko. Oto przykłady niektórych z jego ważniejszych dzieł:

• Podanie o Wandzie w świetle źródeł starożytnych (1926),
• Gatunki literackie poezji greckiej (1946),
• O odnalezionej Retoryce Filipa Kallimacha (1948),
• Wergiliusz (1948),
• Tukidydes na tle epoki (1951),
• Wojna peloponeska (1953),
• Twórczość poetycka Filipa Kallimacha (1953),
• Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu (1955),
• Słownik łacińsko-polski (1957, pierwotni autorzy: Henryk Kopia, Herman Menge),
• Cyceron i jego współcześni (1959),
• Literatura rzymska: okres cyceroński (1977).

Ordery i odznaczenia

Kazimierz Feliks Kumaniecki był osobą, która otrzymała liczne odznaczenia i wyróżnienia, na które zasłużył dzięki swoim osiągnięciom. Wśród najbardziej znaczących ordenów, które mu przyznano, znajdują się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który został mu nadany w 1966 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 16 lipca 1954 roku,
• Krzyż Walecznych,
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, który otrzymał 19 stycznia 1955 roku.

---

Oceń: Kazimierz Feliks Kumaniecki

---