Stanisław Grzeszczuk

---

Życiorys

Stanisław Grzeszczuk był synem Stanisława Grzeszczuka, który był urzędnikiem oraz geodetą, oraz Heleny z Wosallów. W młodości uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. B. Nowodworskiego w Krakowie. Po ukończeniu szkoły średniej, w roku 1952 przystąpił do studiów z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1956 roku uzyskał tytuł magistra.

Po zdaniu egzaminu maturalnego, stanął przed wieloma możliwościami naukowymi. Już w tym samym roku rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Historii Literatury Polskiej UJ, a w 1959 roku dołączył do Komisji Historycznoliterackiej działającej w Oddziale PAN w Krakowie.

W 1960 roku obronił pracę doktorską, w której skupił się na braciach Krzysztofie i Łukaszu Opalińskich. Jego promotorem był uznany Kazimierz Wyka. Zaledwie sześć lat później, w 1966 roku, na podstawie pracy zatytułowanej Studia o literaturze sowiźrzalskiej, uzyskał stopień doktora habilitowanego, a jego osiągnięcia zostały docenione przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 1968 roku.

W dalszej karierze, w 1973 roku, Stanisław Grzeszczuk został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1984 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Obok pracy na UJ, współpracował także z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Rzeszowie w latach 1967–1992, a później z Uniwersytetem Śląskim, gdzie od 1995 roku kierował Zakładem Nauk Pomocniczych w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

W 1994 roku założył Katedrę Edytorstwa i Nauk Pomocniczych w Instytucie Filologii Polskiej UJ, której był dyrektorem. W tym czasie pełnił również wiele istotnych funkcji, m.in. w latach 1967–1974 był wicedyrektorem oraz w latach 1978–1981 dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej. Dodatkowo, w latach 1969–1975, pełnił rolę redaktora Biuletynu Biblioteki Jagiellońskiej.

Stanisław Grzeszczuk publikował artykuły oraz recenzje w szeregach prestiżowych pism naukowych, w tym w „Pamiętniku Literackim”, „Przeglądzie Historycznym”, „Zeszytach Naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego” oraz „Ruchu Literackim”. Po jego śmierci, w dniu 25 października 1999 roku, został pochowany w części wojskowej cmentarza Rakowickiego w Krakowie (kwatera 4 woj.-III-12).

Sprawowane stanowiska

Stanisław Grzeszczuk, renomowany specjalista w dziedzinie bibliotekoznawstwa, miał zaszczyt pełnić szereg istotnych funkcji, które znacznie wpłynęły na rozwój bibliotekarstwa w Polsce.

• 1967–1974 – sprawował funkcję wicedyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, gdzie odpowiadał za kwestie naukowe, wydawnicze oraz zarządzanie zbiorami specjalnymi,
• 1978–1981 – pełnił rolę dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, co pozwoliło mu na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w obszarze zarządzania zasobami bibliotecznymi,
• 1974–1978 – kierował Zakładem, który później przekształcono w Katedrę Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, działającego w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• 1987–1990 – przewodniczył Komisji Historycznoliterackiej Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, gdzie jego wiedza o literaturze i historii miała ogromne znaczenie,
• 1994–1999 – pełnił funkcję kierownika Katedry Edytorstwa i Nauk Pomocniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim, przyczyniając się do kształcenia nowych pokoleń specjalistów.

Ordery, nagrody i wyróżnienia

W ciągu swojej kariery Stanisław Grzeszczuk otrzymał liczne wyróżnienia, które potwierdzają jego znaczący wkład w dziedzinę nauki. W szczególności, był wielokrotnie uhonorowany nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Wyróżnienia te obejmują również odznaczenia, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1977 roku, oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Wybrane publikacje

Stanisław Grzeszczuk, w swojej twórczości, jest autorem wielu istotnych publikacji, które przyczyniają się do badań nad literaturą, zwłaszcza w zakresie polskiej literatury staropolskiej oraz humorystyki sowizdrzalskiej. Poniżej przedstawiamy wybór jego najważniejszych prac.

• O Satyrach Krzysztofa Opalińskiego. Próba syntezy, Wrocław 1961,
• Błazeńskie zwierciadło. Rzecz o humorystyce sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, Kraków 1970,
• W stronę Kochanowskiego. Studia, charakterystyki, interpretacje, Katowice 1981,
• Kochanowski i inni. Studia, charakterystyki, interpretacje, Katowice 1988,
• Między historią i bibliografią literatury staropolskiej. Studia, Rzeszów 1992.

Warto również zwrócić uwagi na wybrane prace edytorskie, które są nieodłącznym elementem jego działalności:

• Ł. Opaliński, Wybór pism, Wrocław 1959 (BN I 172),
• A. Naruszewicz, Satyry, Wrocław 1962 (BN I 179),
• Antologia literatury sowizdrzalskiej, Wrocław 1966, 1985 (BN I 186).

---

Oceń: Stanisław Grzeszczuk

---