Tadeusz Lucjan Feliks Bandrowski, ur. 14 stycznia 1895 roku w Krakowie, to postać wyjątkowa, której życie i dokonania miały znaczący wpływ na historię Polski. Był podpułkownikiem dyplomowanym piechoty w Wojsku Polskim, co stanowiło nie tylko wyraz jego umiejętności wojskowych, ale również zaangażowania w obronę ojczyzny.
Bandrowski był także aktywnym działaczem niepodległościowym, co potwierdza jego oddanie dla sprawy polskiej suwerenności. Jego poświęcenie zostało docenione poprzez nadanie mu Orderu Virtuti Militari, najwyższego odznaczenia wojskowego w Polsce, przyznawanego za szczególne zasługi w walce o wolność i niepodległość kraju.
Jego życie, jak wiele innych postaci z tamtego okresu, skrywa wiele niewiadomych, a jego dalsze losy do dziś pozostają nieznane.
Życiorys
Tadeusz Bandrowski przyszedł na świat 14 stycznia 1895 roku w Krakowie, w tamtejszym Królestwie Galicji i Lodomerii. Był synem Juliusza oraz Heleny z Kadenów, a także młodszym bratem Jerzego (1883–1940) oraz Juliusza (1885–1944). W dniu 23 maja 1917 roku zdał maturę w Chyrowie. Już 16 sierpnia 1914 roku, jako student, dołączył do Legionów Polskich. Początkowo pełnił służbę w oddziale telefonicznym kawalerii. W kwietniu 1915 roku trafił do III plutonu 3. szwadronu 1 pułku ułanów, a od 30 września tego samego roku służył w 2 pułku ułanów. W dniu 19 grudnia 1916 roku awansował na wachmistrza. W styczniu 1917 znalazł się w oddziale telefonicznym 2 pułku ułanów, a od czerwca tego roku w 12. kompanii III baonu 3 pułku piechoty. Kiedy w lipcu 1917 roku nastąpił kryzys przysięgowy, Tadeusz wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Brał udział w bitwie pod Rarańczą, która miała miejsce w dniach 15–16 lutego 1918 roku, po czym został internowany w Bustyaháza. W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. 7 lipca 1919 roku, jako oficer Grupy Legionów, został mianowany porucznikiem „za wybitne odznaczenie się w bojach na froncie galicyjskim w chwilach ciężkich dla wojska”. Od 1 czerwca 1921 służył w Wojsku Litwy Środkowej, a jego oddziałem macierzystym był 5 pułk piechoty Legionów. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku oraz 1340. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym wciąż pozostawał 5 pp Leg. W następnym roku przeszedł do 75 pułku piechoty w Królewskiej Hucie. 18 lutego 1928 roku awansował na majora z datą starszeństwa 1 stycznia 1928 roku oraz 104. lokatą w korpusie oficerów piechoty, dowodząc wówczas II batalionem 75 pp. W grudniu 1929 roku, po zrealizowaniu kursu próbnego i odbyciu stażu liniowego, został przyjęty do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie jako słuchacz dwuletniego kursu. Z dniem 1 września 1931 roku, po zakończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, trafił do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. W październiku 1932 roku został przeniesiony do 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu na stanowisko szefa sztabu. W kolejnych latach wrócił do DOK III w Grodnie. Na stopień podpułkownika awansował 19 marca 1937 roku, uzyskując 28. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W 1939 roku pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu, gdzie był kierownikiem Samodzielnego Referatu Bezpieczeństwa Wojennego. Podczas kampanii wrześniowej pełnił funkcję szefa Oddziału Operacyjnego Sztabu Grupy Operacyjnej „Koło” (dowodzonej przez generała Knoll-Kownackiego). Brał udział w bitwie nad Bzurą, a także obronie Warszawy. Po kapitulacji stolicy trafił do niewoli niemieckiej, przebywając w Oflagu VII A Murnau. W 1945 roku, kiedy został uwolniony, przyjął propozycję służby w Polskich Siłach Zbrojnych. Po zdemobilizowaniu osiedlił się na stałe w Wielkiej Brytanii. W marcu 1934 roku pozostawał w separacji z żoną, z którą miał syna Jerzego, urodzonego 31 maja 1923 roku w Królewskiej Hucie.
Ordery i odznaczenia
Tadeusz Bandrowski był osobą, która otrzymała szereg prestigiousznych odznaczeń za swoje zasługi w dziedzinie wojskowości oraz działalność na rzecz niepodległości Polski. Poniżej przedstawione są najważniejsze z nich:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6541 – 17 maja 1922,
- Krzyż Niepodległości – 4 lutego 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”,
- Krzyż Walecznych,
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- Bandrowski Tadeusz Lucjan Feliks. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 10.11.2023 r.]
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 10.11.2023 r.]
- Monitor Polski nr 260, poz. 634. 10.11.1928 r.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 11.11.1938 r., s. 6.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 405.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 32.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r., s. 414.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 89, 183.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 6.01.1923 r., s. 18.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r., s. 375.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 77 z 16.07.1919 r., poz. 2483.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 340, 416.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 299, 360.
- Stawecki 1997, s. 92.
- Rybka i Stepan 2003, s. 377.
- Rybka i Stepan 2006, s. 522.
- Głowacki 1985, s. 346.
- Bauer i Polak 1983, s. 464.
- Bąbiński 1929, s. 80.
- Lista starszeństwa 1922, s. 60.
- Spis oficerów 1921, s. 35, 545.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 21.02.1928 r., s. 46.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 7 z 23.10.1931 r., s. 322.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jerzy Stanisław Dembowski | Czesław Józefczyk | Włodzimierz Bochenek | Stanisław Jaworski (chorąży) | Piotr Pytel | Jan Axentowicz | Karol Bacz | Tadeusz Kutrzeba | Jan Demeter | Otton Bruno Urban | Stanisław Szuro | Stanisław Olejnik (lotnik) | Stanisław Tondos (oficer) | Ludwik Świder | Filip Nereusz Meciszewski | Henryk Doskoczyński | Aleksander Stawarz | Stanisław Hieronim Milli | Ignacy Żyła | Kazimierz Jan PiątekOceń: Tadeusz Bandrowski