Kaplica Skotnickich na Wawelu

---

Historia

Kaplica ta została zaprojektowana i zbudowana w roku 1339 na zlecenie Jarosława Bogorii Skotnickiego, znanego archidiakona krakowskiego, który później objął urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego. W 1540 roku do wnętrza wstawiono płytę nagrobną na cześć kanonika Stanisława Rożnowskiego, wykonana z mosiądzu przez Jorga Algajera z Ulm.

W dniu 16 września 1623 roku, biskup krakowski Marcin Szyszkowski, w liście do kapituły, ogłosił swoje plany dotyczące przekształcenia kaplicy w mauzoleum oraz połączenia jej z sąsiednią kaplicą Lipskich. Jednakże po pewnym czasie zrezygnował z tych zamiarów. Wówczas zadanie przeprojektowania budowli podjął scholastyk kapitulny Stanisław Skarszewski wraz z ofiarałm Janem Zerzyńskim.

Prace renowacyjne rozpoczęto pod koniec 1623 roku, a ich zakończenie miało miejsce w 1625 roku. Po śmierci Skarszewskiego, do kaplicy dodano jego epitafium ufundowane przez Mikołaja Skarszewskiego, stolnika sandomierskiego. W 1626 roku na kracie zamontowano miedzianą tablicę w kształcie tarczy, wzbogaconą herbami Janina, Rawicz, Ciołek oraz Kosy, a także drewnianą tabliczkę z napisem Capella Skarszeviana.

W 1636 roku kanonik Jan Skarszewski fundował nowy ołtarz, wykonany z drewna z czterema kolumnami oraz obrazem przedstawiającym Jezusa Ukrzyżowanego. Kolejnym znaczącym elementem był nowy ołtarz oraz portal zaprojektowany przez Franciszka Placidiego, które powstały w 1761 roku. Obrazy do nowego ołtarza namalował artysta Walenty Janowski.

Overshird z kaplicy skotnickich wzbogacił się również o pomnik Michała Skotnickiego, który został wzniesiony w 1811 roku dzięki funduszom Elżbiety Skotnickiej z Laśkiewiczów, a jego autorem był słynny rzeźbiarz Stefano Ricci.

Architektura

Kaplica Skotnickich na Wawelu jest przykładem niezwykłej architektury, której projekt oparty jest na kwadratowym rzucie. Wejście do tego pięknego obiektu zdobi barokowy portal, skonstruowany z dębnickiego marmuru, co nadaje mu elegancki charakter. Półkolista arkada, którą flankują solidne pilastry, leży na cokołach i tworzy niezwykle harmonijną kompozycję.

Trzony kolumn oraz przyłucza arkady zostały inkrustowane różowym marmurem paczółtowickim, co doskonale kontrastuje z ornamentacją kapiteli, nawiązującą do liści akantu. Na pilastrach spoczywa belkowanie, które zostało przezbrojone w przerywane segmentowe przyczółki zakończone eleganckimi wolutami. Centralna nasada również wieńczona jest przełamanym belkowaniem z segmentowym przyczółkiem, na którym umieszczono krzyż łaciński, co podkreśla sakralny charakter kaplicy.

Wnętrze kaplicy zachwyca późnobarokowym ołtarzem, który znajduje się przy wschodniej ścianie. Ołtarz ten zdobiony jest dwoma obrazami, przedstawiającymi Hołd Pasterzy oraz Św. Piotra Apostoła. W obiekcie można także podziwiać epitafium Stanisława Skarszewskiego, wyprodukowane z czarnego marmuru i brązu, którego centralnym elementem jest portret zmarłego, umieszczony pomiędzy ogromnymi kolumnami.

Kolejne epitafium, które zasługuje na uwagę, upamiętnia Jakuba Górskiego – rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na północnej ścianie, pod oknem, ustawiona została brązowa, renesansowa płyta nagrobna Tomasza Różnowskiego, a przy ścianie zachodniej znajduje się klasycystyczny nagrobek Michała Skotnickiego, malarza związane z Wawel.

Ten cenny nagrobek wyróżnia się cokolem z czerwonego marmuru, na którym umieszczono rzeźbę z białego marmuru. Dzieło przedstawia postać żałobnicy, siedzącej obok złamanej kolumny, zwieńczonej urną. U jej stóp leżą symboliczne atrybuty artysty: pędzle, paleta oraz lira, które świadczą o twórczości skotnickiego malarza.

---

Oceń: Kaplica Skotnickich na Wawelu

---