Kaplica Szafrańców na Wawelu

---

Historia

Wnętrze kaplicy obiektów znajdujących się na Wawelu, pochodzące z okresu między XIV a XV wiekiem, pierwotnie pełniło funkcję kapitularza. W roku 1420 nastąpiła istotna przebudowa, która przekształciła ją w kaplicę, z fundacji kanonika katedralnego, a późniejszego biskupa kujawskiego, Jana Szafrańca oraz jego brata, Piotra Szafrańca Starszego. To oni ufundowali ołtarz, poświęcony Ciału Pańskiemu. Obaj bracia zostali pochowani w tym miejscu, co dodatkowo podkreśla znaczenie tej kaplicy.

Na początku XVII wieku kaplica została przekazana pod opiekę Kolegium Prawników Uniwersytetu Krakowskiego. W trakcie wydarzeń w 1655 roku, wnętrze kaplicy zostało przekształcone, a pomiędzy rokiem 1692 a 1702 zrealizowano kolejne istotne prace przebudowujące, finansowane przez uniwersytet. Nadzór nad tymi pracami sprawował kanonik katedralny Sebastian Piskorski, który był również odpowiedzialny za renowację kościoła akademickiego św. Anny w Krakowie.

W wyniku tej przebudowy wstawiono nowy, marmurowy ołtarz, na którym umieszczono alabastrowy krucyfiks oraz rzeźby Apostołów, znajdujące się po bokach. Dodatkowo umieszczono nowy portal, wykonany również z marmuru. Następnie, około 1769 roku, przeprowadzono kolejną restaurację dzięki finansowaniu kanonika katedralnego Antoniego Żołędziowskiego, co zaowocowało powstaniem nowego ołtarza oraz portalu. W latach 1902–1906 kaplica została odnowiona z funduszy rodziny Radziwiłłów, co potwierdza jej historyczne znaczenie i ciągłość troski o to cenne miejsce.

Architektura

Kaplica Szafrańców na Wawelu przyciąga uwagę swoim późnobarokowym portalem znajdującym się w nawie południowej, który jest dziełem Franciszka Placidiego. Portal ten zdobi neorokokowa brązowa krata ażurowa, na której widnieje herb Trąby (Radziwiłłów). Projekt tej wyjątkowej kraty został stworzony w 1907 roku przez Zygmunta Hendla.

Ściany wnętrza kaplicy emanują pięknem polichromii, którą wykonał uznany artysta Józef Mehoffer w latach 1906–1908. Warto również zwrócić uwagę na witraż z 1908 roku, znajdujący się na ścianie południowej, który przedstawia Matkę Boską Ostrobramską, umieszczoną obok herbu Starykoń, będącego fragmentem z XV wieku.

Barokowy ołtarz, ulokowany na ścianie wschodniej, powstał w latach 1769–1772 także na podstawie projektu Franciszka Placidiego. W ołtarzu umieszczono obraz przedstawiający Świętego Jana Kantego, który przyciąga wzrok wiernych.

W niszy przy zachodniej ścianie kaplicy można podziwiać nagrobek kardynała Jerzego Radziwiłła, wykonany z brązu w 1904 roku przez Piusa Welońskiego. Postać kardynała jest ukazana w pozie sansowinowskiej, wspierającego się prawą ręką na grzbiecie orła, a w lewej trzymającego otwartą książkę. Radziwiłł nosi strój liturgiczny, infułę oraz racjonał, a jego posąg umieszczono na tumbie, która znajduje się na postumencie z inskrypcją: ERECTUM MUNIFICENTA PRINCIPUM RADZIVIELORUM. Cała kompozycja znajduje się w półkoliście zamkniętej niszy zdobionej kwiatonami, otoczonej pilastrami korynckimi osadzonymi na cokołach.

Kaplica skrywa również marmurowe epitafia, które upamiętniają profesorów oraz kanoników katedralnych, dodatkowo wzbogacając architektoniczną i artystyczną wartość tego cudownego miejsca.

---

Oceń: Kaplica Szafrańców na Wawelu

---