Franciszek Hynek

---

Życiorys

Franciszek Hynek był zasłużoną postacią w historii polskiego lotnictwa, urodził się jako syn Walerego Hynka, który zmarł w 1931 roku. Ukończył seminarium nauczycielskie, a w czasie I wojny światowej, jego kariera wojskowa obejmowała służbę na frontach wschodnich oraz włoskich jako żołnierz Legionów Polskich i w Cesarskiej oraz Królewskiej Armii.

Po zakończeniu działań zbrojnych, Franciszek zdobył wykształcenie wojskowe, kończąc Wielkopolską Szkołę Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy z 47. lokatą i następnie Oficerską Szkołę Aerostatyczną w Toruniu, gdzie zajął 11. lokatę. W 1923 roku rozpoczął służbę w V batalionie balonowym, stacjonującym w Brześciu nad Bugiem.

W 1928 roku, jako pilot balonu „Lwów”, brał udział w Krajowych Zawodach Balonów Wolnych o Puchar im. płk. Aleksandra Wańkowicza, podczas których zdobył najwyższe miejsce wśród uczestników. Zgromadzona ekipa, w której oprócz niego brał udział nawigator Zbigniew Burzyński, została wyznaczona do reprezentowania Polski na prestiżowych zawodach o Puchar Gordona Bennetta, odbywających się w 1932 roku w Szwajcarii. Duma Polaków wzrosła, gdy Hynek z Burzyńskim zajęli szóste miejsce, a ich rodacy, Władysław Pomaski i Antoni Janusz, uplasowali się na czwartej pozycji.

Rok 1933 przyniósł kolejne sukcesy, gdy po raz drugi reprezentował Polskę w XXI Pucharze Gordona Bennetta, który miał miejsce w Stanach Zjednoczonych. Balon SP-ADS „Kościuszko”, którym pilotował współpraca z Zbigniewem Burzyńskim, pokonał dystans 1370 km z Chicago, unosząc się w powietrzu przez imponujące 39 godzin i 32 minuty. Ten wyczyn przyniósł rekord międzynarodowy i pozwolił zdobyć puchar, a w kraju Franciszek został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 1934 roku brał udział w XXII Pucharze Gordona Bennetta, który miał miejsce w Warszawie. Na pokładzie balonu „Kościuszko” towarzyszył mu Władysław Pomaski, a po raz kolejny udało się pobić poprzednie rekordy. Po 44 godzinach lotu załoga wylądowała w miejscowości Anna koło Woroneża w ZSRR, pokonując tak samo dalszy dystans, wynoszący 1340 km. Hynek ponownie zdobył puchar, a pozostałe dwie polskie drużyny zajęły miejsca drugie i czwarte.

Franciszek Hynek nie zwolnił tempa i w kolejnych latach skoncentrował się na Pucharze Gordona Bennetta, startując w 1935 roku w Warszawie, gdzie zajął 5. miejsce, a następnie w 1936 roku znowu zajmując 5. lokatę, tym razem w zespole z Franciszkiem Janikiem. W 1937 roku powtórzył ten sukces w Brukseli, kończąc na tej samej pozycji.

W latach 1926–1939 Hynek pełnił także służbę w 2 batalionie balonowym w Legionowie. Po dojściu do władzy hitlerowców, przyjął obowiązki komendanta w ramach Organizacji Wojskowej „Wilki” – pułku Warszawa–Północ. Był członkiem Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej. W połowie 1942 roku objął stanowisko komendanta Bazy Lotniczej „Łużyce”. Jego walka zakończyła się aresztowaniem przez Niemców 19 maja 1944 roku, a po ośmiu tygodniach trafił do Pawiaka, a następnie obozu w Groß-Rosen, kończąc w obozach Fünfteichen, Dora i Bergen-Belsen.

Po zakończeniu wojny, Franciszek Hynek poświęcił się promocji lotnictwa w Polsce. W rocznicę Święta Lotnictwa, 7 września 1958 roku, major Hynek wsiadł na pokład balonu SP BZB „Poznań”, z zamiarem przetransportowania okolicznościowych listów. Balon wystartował z gnieźnieńskiego Rynku o godzinie 18:20. Niestety, po północy balon zderzył się z linią wysokiego napięcia, co doprowadziło do pożaru i eksplozji. Hynek stracił życie w wyniku tej katastrofy we wsi Szatarpy, a jego ciało zostało odnalezione przez rolnika Alfonsa Dysarza następnego dnia.

Pochowany został 12 września 1958 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B II 28-1-14). Pośmiertnie awansowano go do stopnia podpułkownika, a także uhonorowano Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w dziedzinie lotnictwa sportowego.

Awanse

Franciszek Hynek przeszedł szereg znaczących awansów wojskowych na przestrzeni swojej kariery, co odzwierciedla jego postępy i osiągnięcia w służbie. Poniżej przedstawiono chronologiczny wykaz jego awansów:

• starszy szeregowiec – 10 lutego 1917,
• kapral – 20 grudnia 1918,
• sierżant – 9 stycznia 1919,
• podchorąży – 1 listopada 1921,
• podporucznik – 14 kwietnia 1922, awans z dniem 1 marca 1922,
• porucznik – 16 listopada 1923, awans z dniem 1 listopada 1923, starszeństwo z dniem 1 czerwca 1921,
• kapitan – 12 marca 1933, awans z dniem 1 stycznia 1933,
• major – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 4. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa,
• podpułkownik – 8 maja 1959 (pośmiertnie).

Każdy z tych kroków w karierze drugiego człowieka miał znaczący wpływ nie tylko na jego losy, ale także na historię jednostki, w której pełnił służbę.

Ordery i odznaczenia

Franciszek Hynek był człowiekiem, który został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach i oddaniu dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych z nich:

• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934),
• Krzyż Walecznych,
• Złoty Krzyż Zasługi (9 października 1933),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
• Odznaka Pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich „Za wierną służbę”.

Upamiętnienie

W 1969 roku w miejscu śmierci znakomitego lotnika, na skutek inicjatywy Gdańskiego Aeroklubu oraz lokalnej społeczności, odsłonięto pomnik upamiętniający ppłk. Franciszka Hynka, uznawanego za najwybitniejszego polskiego baloniarza. Szkoła podstawowa w Szatarpach również otrzymała jego imię, co stanowi wyraz uznania dla jego dokonań.

Imię tego pilota uhonorowało także ulice w takich miastach jak: Gdańsk, Grodzisk Mazowiecki, Kraków, Mielec, Poznań, Warszawa, Wrocław, Legionowo, a także w lokalnych rejonach, takich jak Gądów we Wrocławiu, Witkowo koło Gniezna oraz na stadionie żużlowym w Gnieźnie.

Warto również zaznaczyć, że w latach 1960–1962 odbywały się Krajowe Zawody Balonowe, których nagroda była imienia płk. Franciszka Hynka, stanowiąc kontynuację jego dziedzictwa i pasji do baloniarstwa.

---

Oceń: Franciszek Hynek

---