Danuta Szyksznian

---

Życiorys

Danuta Szyksznian przyszła na świat 7 czerwca 1925 roku w Krakowie, w rodzinie, której korzenie sięgają wojska, ponieważ jej ojciec był zawodowym żołnierzem 1 pułku artylerii polowej. W pierwszych latach życia uczęszczała do Szkoły Powszechnej nr 19, a następnie kontynuowała edukację w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek w Wilnie. Jej zaangażowanie w sprawy społeczne zaczęło się po kampanii wrześniowej, kiedy to została członkinią młodzieżowej organizacji konspiracyjnej działającej w Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Wzięła także udział w strajku szkolnym, protestującym przeciwko usuwaniu polskich nauczycieli przez władze litewskie.

Już w grudniu 1939 roku Danuta złożyła przysięgę wobec „Kapitana Jana” (kpt./mjr Bolesława Zagórnego) i tym samym rozpoczęła swoją działalność jako łączniczka ZWZ, przyjmując pseudonim „Szarotka”. Po zajęciu Wilna przez Niemców w czerwcu 1941 roku, dołączyła do grupy łączniczek znanej jako „Kozy”, przyjmując nowe nazwisko – „Sarenka”. Była pod komendą ppor. Stanisława Kiałki, który był szefem kwatermistrzostwa wileńskiego okręgu ZWZ-AK.

W lipcu 1944 roku, podczas operacji o nazwie „Ostra Brama”, pełniła rolę łączniczki „Kapitana Jana”, dowódcy dzielnicy „A” Garnizonu AK „Dwór”, który obejmował obszar na prawym brzegu Wilii, zamieszkiwany przez rodziny wojskowe. Danuta zdołała uniknąć aresztowania przez NKWD i we wrześniu 1944 roku dołączyła do dywersyjnego oddziału specjalnego rtm. Zygmunta Augustowskiego „Huberta”. Niestety, 24 grudnia 1944 roku została aresztowana przez Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego. Po brutalnych przesłuchaniach skazano ją na 10 lat łagrów w trybie zaocznym.

W marcu 1945 roku przewieziono ją z więzienia na Łukiszkach do łagru w Jełszance koło Saratowa. Po pewnym czasie, we wrześniu 1945 roku, z powodu chorób wynikających z trudnych warunków życia i ciężkiej pracy, została zwolniona. Bez legalnych dokumentów, przekroczyła granicę w drodze do Polski, a następnie razem z rodziną osiedliła się w Drawnie. W 1946 roku Danuta wyszła za mąż, a następnie przeniosła się do Darłowa, gdzie podjęła pracę jako nauczycielka.

Niestety, ze względu na swoją przeszłość w AK oraz doświadczenia z łagru, została sponiewierana prześladowaniami, co doprowadziło do zwolnienia z pracy. W 1970 roku zdobyła wykształcenie pedagogiczne w trybie zaocznym i rozpoczęła pracę z dziećmi kalekimi w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Policach. W 1997 roku, po śmierci męża, ponownie wyszła za mąż za Jerzego Ossowskiego.

Po przejściu na emeryturę Danuta zaangażowała się w działalność organizacji kombatanckich, pełniąc m.in. funkcje Wiceprezesa Zarządu Okręgu Światowego Związku Żołnierzy AK oraz Wiceprezesa Koła Kresowych Żołnierzy AK w Szczecinie. W 2009 roku otrzymała tytuł „Honorowego Obywatela Międzyzdrojów”, a w 2011 roku została wyróżniona tytułem „Szczecinianki Roku”. W 2014 roku weszła w skład Komitetu Honorowego Fundacji „Łączka”, wspierającej Kwatery na Łączce.

Danuta była również matką chrzestną sztandaru dowództwa 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. 9 czerwca 2018 roku imię „Szarotki” została nadane 5 Wieluńskiej Drużynie Harcerek ZHP, a 9 listopada tego samego roku została patronką Szkoły Podstawowej nr 14 w Szczecinie. Danuta Szyksznian-Ossowska zmarła 1 grudnia 2022 roku. Po jej śmierci pośmiertnie odznaczono ją Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz awansowano na stopień pułkownika. Po katolickiej ceremonii pogrzebowej, która miała miejsce w archikatedrze szczecińskiej, została pochowana na cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Odznaczenia

Danuta Szyksznian została uhonorowana wieloma odznaczeniami, które stanowią wyraz uznania za jej zasługi dla niepodległości oraz działalność na rzecz społeczeństwa. Oto lista wyróżnień, które otrzymała:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2022 (pośmiertnie),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2016 (za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność kombatancką i społeczną),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Krzyż Partyzancki – 1975,
• Medal Wojska – trzykrotnie,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej – 2011,
• Krzyż Zesłańców Sybiru – 2006,
• Medal „Pro Memoria” – 2005,
• Odznaka Weterana Walk o Niepodległość – 1995,
• Odznaka Honorowa 5 Pułku Zmechanizowanego – 1995,
• Medal Zasługi dla Miasta Szczecina – 2010,
• Patent i Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” – 2001,
• Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego – 2018.

Wszystkie te odznaczenia najlepiej odzwierciedlają jej niezwykłą drogę życiową oraz niezłomny duch w walce o wolność i godność narodową.

---

Oceń: Danuta Szyksznian

---