UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Jerzy Kirchmayer

Wojsko i służby mundurowe

Jerzy Maria Józef Kirchmayer, znany również pod pseudonimem Andrzej lub Adam, to postać, która na stałe wpisała się w historię Polski. Urodził się 29 sierpnia 1895 roku w Krakowie, a zmarł 11 kwietnia 1959 roku w Otwocku. Był on nie tylko oficerem dyplomowanym Wojska Polskiego w czasie II Rzeczypospolitej, ale również generałem brygady ludowego Wojska Polskiego.

Kirchmayer był jednym z współautorów planu akcji zbrojnej Armii Krajowej „Burza”, co pokazuje jego zaangażowanie w walkę o niepodległość kraju. Posiadał ogromną wiedzę z zakresu wojskowości, będąc uznawanym historykiem, pisarzem oraz publicystą. Pełnił wiele ważnych funkcji, w tym rolę szefa Oddziału Historycznego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, co podkreśla jego wpływ na historię wojskowości.

W dodatku, był dyrektorem nauk Akademii SG WP oraz zastępcą profesora w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. W roku 1959 pełnił również funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego, Rady Naczelnej i Komisji Odznaczeń ZBoWiD, co ukazuje jego aktywną rolę w życiu społecznym i kulturalnym Polski.

Życiorys

Jerzy Kirchmayer był synem Kazimierza, adwokata, oraz Wandy z Matłaczyńskich. Swoją edukację rozpoczął w szkole powszechnej we Lwowie, a w 1914 roku ukończył gimnazjum w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie, gdzie uzyskał maturę.

Już w 1914 roku, na terenie Królestwa Polskiego, został aresztowany przez rosyjskie władze i deportowany w głąb Rosji. W 1918 roku związał się z organizującą się na Ukrainie III Brygadą Korpusu Polskiego. Po powrocie do kraju, ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Jego służba zaczęła się 29 grudnia 1918 roku w 7 pułku artylerii polowej, w którym walczył w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w armii. W 1921 roku ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Poznaniu, a trzy lata później Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. W latach 1921-1930 odbywał służbę na niższych stanowiskach dowódczych w 3 pułku artylerii ciężkiej oraz 16 pułku artylerii polowej, z dwuletnią przerwą w latach 1924-1926, gdy pracował w Biurze Artylerii Francuskiej Misji Wojskowej.

Od 15 października do 15 grudnia 1930 roku uczestniczył w Kursie Próbnym przy Wyższej Szkole Wojennej dla oficerów, wytypowanych jako kandydatów na kurs normalny 1930-1932. Z dniem 5 stycznia 1931 roku został słuchaczem XI Kursu Normalnego tej szkoły w Warszawie. Po jego ukończeniu, 1 listopada 1932 roku, uzyskał dyplom oficera dyplomowanego i został przydzielony do 13 Dywizji Piechoty w Równem, a później do Inspektoratu Armii w Toruniu na stanowisku II oficera sztabu.

W momencie agresji III Rzeszy na Polskę, był zastępcą szefa Oddziału III (Operacyjnego) sztabu Armii „Pomorze”. Został ciężko ranny w Puszczy Kampinoskiej. W okresie okupacji niemieckiej, jako członek Związku Walki Zbrojnej (który później przekształcił się w Armię Krajową), pełnił funkcję szefa sztabu Okręgu Warszawa Województwo oraz był oficerem Oddziału III Komendy Głównej. Niestety, w konspiracji utracił nogę.

W lipcu 1944 roku zgłosił się do Ludowego Wojska Polskiego, gdzie początkowo organizował służbę historyczną. Został kierownikiem Wojskowego Biura Historycznego w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, a później szefem Oddziału Historycznego Sztabu Generalnego WP. Następnie pracował jako oficer do specjalnych poruczeń szefa Sztabu Generalnego (1947). Po wykonaniu misji specjalnej, skierowano go do Akademii Sztabu Generalnego, gdzie pełnił funkcję dyrektora nauk oraz wykładowcy.

Rok 1948 przyniósł mu usunięcie z wojska. Od lutego 1949 pracował jako redaktor naukowy w wydawnictwie „Prasa Wojskowa”. 13 maja 1950 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na podstawie fałszywych zarzutów, a rok później skazany na dożywotnie więzienie. W 1951 wszystkie jego publikacje zostały usunięte z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą. Po trzech latach, 15 października 1955 roku, wyszedł na wolność, a w kwietniu 1956 roku został zrehabilitowany. Następnie pracował w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, gdzie przez pewien czas był zastępcą profesora w Dziale Historii Sztuki Wojennej, a później w Zakładzie Historii Polski w II wojnie światowej.

Jerzy Kirchmayer był autorem wielu ważnych publikacji dotyczących historii wojskowości, techniki i taktyki artylerii. W latach 1945-1948 publikował artykuły na temat kampanii wrześniowej w takich miejscach jak „Bellona”, „Odrodzenie”, „Tydzień”, „Żołnierz Polski” oraz w dziennikach „Polska Zbrojna”, „Robotnik” i „Życie Warszawy”. Podjął działalność w Związku Uczestników Walki Zbrojnej, gdzie pełnił rolę wiceprezesa Zarządu Głównego, a później w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację jako członek Rady Naczelnej i Zarządu Głównego oraz przewodniczący Komisji Odznaczeniowej.

Jego życie zakończyło się 11 kwietnia 1959 roku, gdy przebywał na rekonwalescencji w Sanatorium Wojskowym w Otwocku. Jerzy Kirchmayer został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (A29-półkole 1-8).

Życie prywatne

Jerzy Kirchmayer mieszkał w Warszawie, w okolicy ul. Filtrowej 63, co stanowiło jego stały adres. W 1930 roku zawarł małżeństwo z Wandą Mikulską (1908–1995), które trwało przez wiele lat.

Para doczekała się dwojga dzieci – córki oraz syna, co z pewnością wpływało na ich życie rodzinne oraz wspólne wartości.

Awanse

Jerzy Kirchmayer przeszedł przez szereg awansów wojskowych w swoim m.in. związanym z armią życiu. Jego kariera wojskowa obejmuje następujące etapy:

  • chorąży – 1920,
  • podporucznik – czerwiec 1922,
  • porucznik – styczeń 1924,
  • kapitan – 27 stycznia 1930, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 69. lokatą w korpusie oficerów artylerii,
  • major – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 54. lokatą w korpusie oficerów artylerii,
  • podpułkownik – 11 listopada 1942,
  • pułkownik – 1945,
  • generał brygady – 22 lipca 1947.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Kirchmayer był odznaczanym żołnierzem i bohaterem, który przez lata swojego życia służył z poświęceniem. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych odznaczeń, które świadczą o jego determinacji i odwadze.

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany w 1945 roku,
  • Krzyż Walecznych, nadany w 1920 roku,
  • Srebrny Krzyż Zasługi, otrzymany 10 listopada 1928 roku,
  • Krzyż Partyzancki, przyznany w 1946 roku,
  • Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, nadana 12 maja 1936 roku.

Upamiętnienie

W 2008 roku odsłonięto tablicę pamiątkową, która została umieszczona na budynku przy ul. Filtrowej 63, w miejscu, gdzie mieszkał Jerzy Kirchmayer. Upamiętnienie to jest świadectwem jego życia oraz dorobku, który pozostawił po sobie.

Publikacje

Jerzy Kirchmayer, znany polski autor, jest autorem licznych prac dotyczących historii Polski, ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny światowej oraz wydarzeń, które miały miejsce w tym czasie. Jego publikacje są cennym wkładem w poznanie tamtej niezwykle burzliwej epoki.

  • Geneza powstania warszawskiego, Sp. Wyd. „Czytelnik”, Warszawa 1946,
  • Kampania wrześniowa, Sp. Wyd. „Czytelnik”, Warszawa 1946,
  • 1939 i 1944. Kilka zagadnień polskich, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1957,
  • Uwagi i polemiki. Na marginesie londyńskiego wydania „Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej”, Wyd. MON, Warszawa 1958,
  • Powstanie warszawskie, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1959,
  • W kraju i na obczyźnie, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1971,
  • Pamiętniki, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1965; Wyd. MON, Warszawa 1987, ISBN 83-11-07462-3.

Przypisy

  1. Ewidencja obiektów upamiętniających na terenie dzielnicy Ochota. [w:] Urząd Dzielnicy Ochota [on-line]. urzadochota.waw.pl. s. 21. [dostęp 07.09.2019 r.]
  2. J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom II:I–M, Toruń 2010, s. 175.
  3. Cenzura PRL: wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 01.10.1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 20. ISBN 83-85829-88-1.
  4. Juliusz Jerzy Malczewski (red.): Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1989, s. 61. ISBN 83-217-2641-0.
  5. Rybka i Stepan 2006, s. 418.
  6. Rybka i Stepan 2006, s. 165.
  7. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

Oceń: Jerzy Kirchmayer

★★★★★
Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:10