Henryk Michał Władysław Lisowski urodził się 12 lutego 1894 roku w Krakowie. Był on nie tylko utalentowanym wojskowym, ale także odgrywał ważną rolę w historii Polski jako podpułkownik administracji uzbrojenia Wojska Polskiego.
Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie. Lisowski był jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej, która miała miejsce w tragicznych okolicznościach w dniach od 9 do 11 kwietnia 1940 roku w Katyniu.
Życiorys
Henryk Lisowski, herbu Lubicz, przyszedł na świat 12 lutego 1894 roku w Krakowie, w rodzinie Władysława oraz Michaliny z Czeczel-Nowosielskich. Był on odważnym żołnierzem, który służył w Legionach Polskich, a od stycznia 1919 roku przyłączył się do 8 pułku artylerii polowej. Jego zaangażowanie miało kluczowe znaczenie w trakcie wojny polsko-bolszewickiej.
Po zakończeniu działań wojennych, Lisowski postanowił kontynuować swoją służbę w wojsku. W 1922 roku, posiadając stopień kapitana administracji, pełnił obowiązki w dziale kontroli administracji, gdzie był drugim co do starszeństwa od 1 czerwca 1919 roku. W 1923 roku jego kariera zawodowa nabrała tempa, gdy służył w Oddziale Kontroli Wykonania Budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Następnie, w 1924 roku, osiągnął majora administracji i nadal pełnił zaszczytną rolę w Wojskowej Kontroli Generalnej.
Rok ten oznaczał dla niego także przynależność do Sądu Honorowego dla młodszych oficerów, co przypieczętowało jego pozycję w hierarchii wojskowej. W 1926 roku Lisowski został przewodniczącym oficerskiej komisji małżeńskiej w Oddziale Kontroli Następnej. W marcu 1934 roku zaszły zmiany w jego służbie, przeniesiono go do korpusu oficerów uzbrojenia, pozostając jednocześnie w dotychczasowej roli w Biurze Kontroli.
Prowadzono wzmożoną karierę, ponieważ w marcu 1939 roku Lisowski pełnił funkcję szefa Wydziału III Funduszy Pozabudżetowych przy Biurze Budżetowym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Podczas tragicznej kampanii wrześniowej, niestety, wpadł w ręce Sowietów i został wzięty do niewoli. Według informacji z 28 października 1939 roku, Lisowski był jeńcem w obozie NKWD, co zostało potwierdzone poprzez jego obecność na liście jeńców wojennych.
W listopadzie lub na początku grudnia tegoż roku, mężczyzna trafił do Kozielska, a między 7 a 9 maja 1940 roku został przekazany do naczelnika obwodu smoleńskiego NKWD. Z tragicznych zapisów wynika, że Lisowski został zamordowany w lesie katyńskim między 9 a 11 kwietnia 1940 roku. Jego szczątki zostały zidentyfikowane w trakcie ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 roku.
Zapis datujący to wydarzenie ma numer 3444 w dzienniku ekshumacji. Przy jego prochach odnaleziono kartkę ze zdjęciem Lisowskiego, zaświadczenie o szczepieniach w obozie oraz pismo firmy Julian Piwnicki o przechowaniu futra. Lisowski figuruje także na liście AM-256-3444 oraz liście Komisji Technicznej PCK, gdzie oznaczono jego stopień majora.
W stałym dokumencie liczby ofiar, nazwisko Lisowskiego widnieje pod nr 03444, a także jest wspomniane w publikacjach takich jak Gońca Krakowskiego nr 176 oraz Nowego Kuriera Warszawskiego nr 169 z 1943 roku. Jego rodzina, do 2008 roku, prowadziła intensywne poszukiwania informacji z pomocą Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. W archiwach Instytutu Pamięci Narodowej znajdują się licznie sporządzone wspomnienia krewnych i znajomych podpułkownika.
Henryk Lisowski był żonaty i był dumnym ojcem dwojga dzieci. 5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, uhonorował go pośmiertnie mianując na stopień pułkownika. Uroczystość ta miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Henryk Lisowski był odznaczonym oficerem, który swoją służbę wojskową wieńczył licznymi wyróżnieniami. Oto lista zaliczenia jego najważniejszych odznaczeń:
- Krzyż Niepodległości, nadany 15 kwietnia 1932 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1936 roku,
- Krzyż Walecznych, przyznany trzykrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 10 listopada 1928 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – nadany pośmiertnie 1 stycznia 1986 roku.
Przypisy
- Rybka i Stepan 2021, s. 470.
- Henryk Lisowski z Lisowa h. Lubicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 02.03.2019 r.]
- Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 13.08.2018 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 464.
- JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, 1991, s. 157.
- Rybka i Stepan 2006, s. 286.
- Rybka i Stepan 2006, s. 441.
- Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 351.
- Komunikat – Koło Żołnierzy Formacyj Pozapułk. b. Legjonów Polskich, Nr 3/36, 1936, s 3.
- Lista Starszeństwa Oficerów Zawodowych, Warszawa 1922, s. 374.
- Rocznik Oficerski, MSWojsk, 1923, s. 30.
- Dziennik Personalny, Warszawa: MSWojsk, 1924, s. 30, 970.
- „Polska Zbrojna” (R.4, nr 20), Warszawa, 20.01.1924 r., s. 4.
- „Dziennik Personalny” (R.15, nr 7), MSWojsk., 12.03.1934 r., s. 89.
- M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- „Dziennik Personalny” (R.13, nr 8), MSWojsk., 04.07.1932 r., s. 331.
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- „Dziennik Personalny” (R.17, nr 2), MSWojsk., 11.11.1936 r., s. 18.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- a b Na podstawie fotografii Fotografia: Henryk Lisowski w mundurze podpułkownika.
- Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”, „Dziennik Ustaw RP”, 1986-04-10, Londyn: Minister Sprawiedliwości.
- „Polska Zbrojna” (R.6, nr 30), Warszawa, 30.01.1926 r., s. 4.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Rawicz-Twaróg | Czesław Oberdak | Konstanty Heumann | Jan Cudek | Kazimierz Ziembiński (1887–1963) | Józef Pittner | Stefan Ryś | Grzegorz Piotrowski (lotnik) | Jerzy Trojanowski (wojskowy) | Stefan Dąbek | Jerzy Skoryna (inżynier) | Władysław Kępa | Zdzisław Luszowicz | Franciszek Jachieć | Jan Wąchała | Jerzy Kulczycki (1895–1919) | Henryk Zemanek | Andrzej Woźniak (1915–1947) | Jerzy Kirchmayer | Danuta SzyksznianOceń: Henryk Lisowski (oficer)