Józefa Antonia Gądek-Węsierski, znana również jako Józefa Węsierska-Gądek, jest wybitną postacią polskiej nauki, ur. 14 marca 1951 w Krakowie.
Jako profesor oraz doktor habilitowana nauk biologicznych, posiada w swojej karierze naukowej liczne osiągnięcia, które przyczyniły się do rozwoju kilku kluczowych dziedzin. Jej specjalizacja obejmuje takie obszary jak biologia molekularna, onkologia, hematologia oraz choroby autoimmunologiczne.
Józefa Gądek-Węsierski od 2005 roku pełni także funkcję członka zagranicznego Wydziału Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk, co potwierdza jej istotny wkład w badania naukowe i rozwój medycyny w Polsce oraz na świecie.
Życiorys
„Józefa Gądek-Węsierski to absolwentka kierunku biochemicznego na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskała dyplom w roku 1975. Po sześciu latach z powodzeniem obroniła pracę doktorską w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1993 roku uzyskała habilitację w dziedzinie onkologii eksperymentalnej na Uniwersytecie Medycznym w Wiedniu.
W swojej karierze akademickiej pełniła rolę adiunkta oraz wykładowcy w Instytucie Badań nad Rakiem Uniwersytetu Wiedeńskiego. Dodatkowo, jest wiceprezesem Klubu Profesorów przy Polskiej Akademii Nauk – Stacji Naukowej w Wiedniu. Prowadzone przez nią badania koncentrują się na molekularnych i genetycznych przyczynach raka, a także na znaczeniu białka p53 w procesie hamowania jego rozwoju.
Józefa Gądek-Węsierski była również recenzentką pracy doktorskiej Anny Łękawy, dotyczącej badania ekspresji niektórych genów naprawy DNA oraz cyklu komórkowego u osób z występującym skrzydlikiem. Uczestniczyła także w recenzji rozprawy habilitacyjnej Janusza Kockiego, która dotyczyła znaczenia wybranych nieprawidłowości genetycznych w diagnostyce ostrych białaczek u ludzi.
W swojej karierze badawczej, Gądek-Węsierska jest współautorką publikacji zatytułowanej Roscovitine triggers apoptosis in B-cell chronic lymphocytic leukemia cells with similar efficiency as combinations of conventional purine analogs with cyclophosphamide. W 1979 roku poświęciła Marii Ważewskiej-Czyżewskiej biograficzny artykuł, pt. Wspomnienie o Pani Doktor, w „Tygodniku Powszechnym”.
Prace i publikacje naukowe
Józefa Gądek-Węsierski jest znana jako autorka oraz współautorka wielu znaczących prac naukowych. Poniżej znajdują się kluczowe tytuły jej publikacji:
- Nucleolar proteins B23 and C23 as target antigens in chronic graft-versus-host disease,
- Autoantibodies from patients with primary biliary cirrhosis preferentially react with the amino-terminal domain of nuclear pore complex glycoprotein gp210,
- Autoantibodies against nucleoporin p62 constitute a novel marker of primary biliary cirrhosis,
- Reduced stability of regularly spliced but not alternatively spliced p53 protein in PARP-deficient mouse fibroblasts,
- Increased resistance to anticancer therapy of mouse cells lacking the poly(ADP-ribose) polymerase attributable to up-regulation of the multidrug resistance gene product P-glycoprotein,
- Characterization of distinct consecutive phases in non-genotoxic p53-induced apoptosis of Ewing tumor cells and the rate-limiting role of caspase 8,
- Overexpressed poly(ADP-ribose) polymerase delays the release of rat cells from p53-mediated G1 checkpoint,
- Action of a novel anticancer agent, CHS 828, on mouse fibroblasts: increased sensitivity of cells lacking poly (ADP-Ribose) polymerase-1,
- Central and carboxy-terminal regions of human p53 protein are essential for interaction and complex formation with PARP-1,
- Roscovitine-induced up-regulation of p53AIP1 protein precedes the onset of apoptosis in human MCF-7 breast cancer cells,
- Targeting p53 as a promising therapeutic option for cancer by re-activating the wt or mutant p53’s tumor suppression,
- Why (multi)targeting of cyclin-dependent kinases is a promising therapeutic option for hormone-positive breast cancer and beyond,
- Differential Potential of Pharmacological PARP Inhibitors for Inhibiting Cell Proliferation and Inducing Apoptosis in Human Breast Cancer Cells.
Te publikacje odzwierciedlają jej wkład w dziedzinie badań nad nowotworami oraz immunologii, a także znaczenie badań nad białkami uczestniczącymi w procesach chorobowych.
Przypisy
- JózefaJ. Węsierska-Gądek JózefaJ., Targeting p53 as a promising therapeutic option for cancer by re-activating the wt or mutant p53's tumor suppression, „Future Medicinal Chemistry”, 10 (7), 2018, s. 755–777, DOI: 10.4155/fmc-2017-0175, ISSN 1756-8927, PMID: 29569948 [dostęp 06.12.2019 r.]
- JózefaJ. Węsierska-Gądek JózefaJ., MatthiasM. Mauritz MatthiasM., Why (multi)targeting of cyclin-dependent kinases is a promising therapeutic option for hormone-positive breast cancer and beyond, „Future Medicinal Chemistry”, 8 (1), 2016, s. 55–72, DOI: 10.4155/fmc.15.155, ISSN 1756-8927, PMID: 26692095 [dostęp 06.12.2019 r.]
- JózefaJ. Węsierska-Gądek JózefaJ. i inni, Differential Potential of Pharmacological PARP Inhibitors for Inhibiting Cell Proliferation and Inducing Apoptosis in Human Breast Cancer Cells, „Journal of Cellular Biochemistry”, 116 (12), 2015, s. 2824–2839, DOI: 10.1002/jcb.25229, ISSN 1097-4644, PMID: 25981734 [dostęp 06.12.2019 r.]
- Józefa Gądek-Węsierski, [w:] Klub Profesorów przy Polskiej Akademii Nauk – Stacja Naukowa w Wiedniu [online], PAN, 11.09.2015 r. [dostęp 04.12.2019 r.]
- Prof. dr hab. czł. PAN Józefa Gądek-Węsierski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska [dostęp 14.05.2020 r.]
- "Józefa Gądek-Węsierski" in Author [online], Wiley Online Library [dostęp 14.09.2021 r.]
- G.G. Wurzer G.G., Z.Z. Herceg Z.Z., J.J. Wesierska-Gadek J.J., Increased resistance to anticancer therapy of mouse cells lacking the poly(ADP-ribose) polymerase attributable to up-regulation of the multidrug resistance gene product P-glycoprotein, „Cancer Research”, 60 (15), 2000, s. 4238–4244, ISSN 0008-5472, PMID: 10945636 [dostęp 04.12.2019 r.]
- H.H. Kovar H.H. i inni, Characterization of distinct consecutive phases in non-genotoxic p53-induced apoptosis of Ewing tumor cells and the rate-limiting role of caspase 8, „Oncogene”, 19 (36), 2000, s. 4096–4107, DOI: 10.1038/sj.onc.1203780, ISSN 0950-9232, PMID: 10962570 [dostęp 04.12.2019 r.]
- J.J. Wesierska-Gadek J.J. i inni, Autoantibodies against nucleoporin p62 constitute a novel marker of primary biliary cirrhosis, „Gastroenterology”, 110 (3), 1996, s. 840–847, DOI: 10.1053/gast.1996.v110.pm8608894, ISSN 0016-5085, PMID: 8608894 [dostęp 04.12.2019 r.]
- J.J. Wesierska-Gadek J.J. i inni, Autoantibodies from patients with primary biliary cirrhosis preferentially react with the amino-terminal domain of nuclear pore complex glycoprotein gp210, „The Journal of Experimental Medicine”, 182 (4), 1995, s. 1159–1162, DOI: 10.1084/jem.182.4.1159, ISSN 0022-1007, PMID: 7561689, PMCID: PMC2192276 [dostęp 04.12.2019 r.]
- J.J. Wesierska-Gadek J.J. i inni, Nucleolar proteins B23 and C23 as target antigens in chronic graft-versus-host disease, „Blood”, 79 (4), 1992, s. 1081–1086, ISSN 0006-4971, PMID: 1737093 [dostęp 04.12.2019 r.]
- Józefa Antonia-Gądek Węsierski, [w:] Cell Cycle Regulation Group – Universitätsklinik für Innere Medizin, Medizinische Universität Wien [online], p53parp.at, 26.01.2012 r. [dostęp 04.12.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanisław Kutrzeba | Tadeusz Bernadzikiewicz | Bogusław Burnat | Sylwiusz Mikucki | Stanisław Fryze | Feliks Koneczny | Jagoda Cieszyńska | Anna Medwecka-Kornaś | Marian Batko | Józef Trojanowski | Zbigniew Grabowski (chemik) | Danuta Glondys | Piotr Wandycz | Meir Bosak | Aleksander Weissberg-Cybulski | Jan Kornaś | Czesław Harańczyk | Janina Szepiowska | Adam Haupt | Wanda MadlerOceń: Józefa Gądek-Węsierski