Kazimierz Franciszek Jarmundowicz, urodzony w 1698 roku w Krakowie, to postać wybitnie znacząca w historii polskiej nauki i edukacji. Zmarł 3 maja 1762 roku w tym samym mieście, a jego życie i osiągnięcia były ściśle związane z rozwojem i funkcjonowaniem wyższej edukacji w Polsce.
Był prawnikiem, co podkreśla jego wkład w rozwój nauk prawnych oraz edukacji w tym zakresie. Jarmundowicz piastował również urząd rektora Akademii Krakowskiej, co stanowiło wyraz jego autorytetu oraz zaangażowania w kształcenie kolejnych pokoleń studentów. Jego prace oraz działalność mają znaczący wpływ nie tylko na rozwój miejsca, w którym uczył, ale także na polski system edukacji ogółem.
Życiorys
Kazimierz Jarmundowicz, wybitny przedstawiciel swoich czasów, miał swoje korzenie w krakowskiej rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec, Jan, był lekarzem, co wpływało na jego rozwój intelektualny i zawodowy. W młodości rozpoczął naukę w szkołach Nowodworskich, gdzie zdobył fundamentalne wykształcenie. Następnie kontynuował kształcenie na Akademii Krakowskiej, gdzie 23 marca 1720 roku uzyskał stopień bakałarza. W 1721 roku z powodzeniem obronił tytuł magistra sztuk wyzwolonych oraz doktora filozofii.
W roku 1722, Jarmundowicz przeniósł się do Poznania, gdzie rozpoczął swoją karierę, zostając profesorem gramatyki. Od 1726 roku uczył poetyki, a do 1729 roku również retoryki oraz dialektyki na Akademii Lubrańskiego. Cały ten czas pełnił także rolę prefekta Bursy Szołdarskich, co podkreślało jego zaangażowanie w edukację młodzieży. W latach 1730–1731 pracował jako nauczyciel syna wojewody poznańskiego, Józefa Radomickiego.
Po powrocie do Krakowa w 1731 roku, Jarmundowicz został powołany do Kolegium Mniejszego. W dniu 26 listopada 1743 roku, znowu objął stanowisko w Akademii Lubrańskiego, gdzie z powodzeniem pracował jako dyrektor aż do 1746 roku, równocześnie pełniąc funkcję prowizora poznańskiego seminarium duchownego. W 1734 roku był dziekanem Wydziału Filozoficznego, a także objął Katedrę Wymowy. Jego ambicje w dziedzinie prawa znalazły wyraz w rozpoczęciu studiów prawnych, które ukończył w styczniu 1739, uzyskując zgodę na przejście do Kolegium Prawniczego.
Jako prepozyt Kolegium Prawniczego sprawował tę funkcję przez wiele lat, a od 1748 roku posiadał doktorat obojga praw. W wyniku reformy zapoczątkowanej przez biskupa Andrzeja Stanisława Załuskiego, objął nauczanie Prawa Natury i Narodów, które prowadził do 1755 roku. W 1743 roku mianowany został sekretarzem rektora, w 1750 roku pełnił już funkcję podkanclerzego uczelni dla Wydziału Prawa, a w latach 1756-1759 dodatkowo dla Wydziału Medycznego. W tym czasie zaangażował się również w spór z Jezuitami, broniąc monopolu krakowskiej uczelni na kształcenie wyższe.
Jarmundowicz zapisał się na kartach historii dzięki swoim zasługom edukacyjnym oraz działalności akademickiej. Dzięki swoim osiągnięciom, został wybrany na urząd rektora Akademii, który pełnił przez trzy semestry. W 1733 roku otrzymał tytuł prałata w kościele św. Andrzeja w Olkuszu oraz kanonika kościoła Wszystkich Świętych w Krakowie.
W kapitule kościoła był kantorem do 1751 roku, następnie kanclerzem w latach 1754-1758, a również kustoszem, zarządzając jej majątkiem przez 18 lat. W 1738 roku tytułował się notariuszem apostolskim, a w 1747 roku objął stanowisko proboszcza kościoła św. Marii Magdaleny w Krakowie. Po 26 maja 1755 roku, został proboszczem w Luborzycy. W 1761 roku, po dwuletnim sporze z biskupem Kajetanem Sołtykiem, uzyskał tytuł kanonika katedry wawelskiej, w wyniku którego doszedł do dochodów z propinacji w Luborzycy.
Na koniec, Kazimierz Jarmundowicz zmarł w Krakowie i znalazł swoje miejsce spoczynku w kolegiacie Wszystkich Świętych. Jego epitafium, zachowane po rozbiórce kościoła, przeniesiono i obecnie znajduje się w kościele ś. Piotra i Pawła.
Przypisy
- Krzysztof Fokt "'Kazimierz Jarmundowicz" [w:] "Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 1364–1780" tom 1, 2015, s. 173–175
- Jacek Wiesiołowski "Krakowscy profesorowie Akademii Lubrańskiego" [w:] Kronika Miasta Poznania, 1999, nr 2
- fotografia epitafium
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Henryk Markiewicz | Adam Bielański (chemik) | Jacek Mulak | Marek Valenta | Jacek Szarski | Janusz Sikorski (historyk) | Leonard Neuger | Jacek Popiel (teatrolog) | Zygmunt Holcer | Katarzyna Bieroń | Grażyna Trzeciak | Zofia Libiszowska | Maria Irena Mileska | Janina Oszast | Leopold Infeld | Tadeusz Lehr-Spławiński | Alfred Halban | Krzysztof Polonek | Bonawentura Maciej Pawlicki | Marek EminowiczOceń: Kazimierz Jarmundowicz