Bonawentura Maciej Pawlicki

---

Życiorys

Bonawentura Maciej Pawlicki jest znanym specjalistą w dziedzinie architektury i urbanistyki. Ukończył V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego w Krakowie, a następnie studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki w latach 1951-1957. Już w 1963 roku uzyskał uprawnienia budowlane. Po zakończeniu studiów pracował jako wolontariusz w Katedrze Historii Architektury Polskiej.

W 1964 roku obronił pracę doktorską pt. Problemy konserwatorskie Zamościa i ich związki z rozwojem gospodarczym i urbanistycznym miasta, a w 1993 roku zajął się habilitacją, której efektem była rozprawa pt. Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce. W 1997 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 2002 roku profesora tytularnego, specjalizując się w historii architektury i konserwacji zabytków oraz ochronie dóbr kultury.

Pawlicki był zaangażowany w działalność dydaktyczną jako zastępca dyrektora Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków PK oraz kierownik Zakładu Studiów i Badań. Działał jako pełnomocnik dziekana Wydziału Architektury PK ds. Studenckich Kół Naukowych i Uczelnianych Sesji Studenckich Kół Naukowych. W latach 1983-1990 był konsultantem i specjalistą ds. projektowych w Pracowni Projektowej Przedsiębiorstwa Rewaloryzacji Zabytków Krakowa.

W swoim dorobku miał także m.in. projekty związane z Wieżą ratuszową i Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był rzeczoznawcą Ministra Kultury w dziedzinie ochrony zabytków nieruchomych, uczestniczył w badaniach i projektach konserwatorskich, a także pełnił funkcję pełnomocnika rektora PK ds. realizacji umowy z 1962 roku z Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zamościu.

Pawlicki był także dyrektorem ds. technicznych odbudowy Zamościa w latach 1972-1975 oraz autorem amfiteatru letniego przed Nową Bramą Lubelską w Zamościu. Współtworzył projekty Pałacu Zamoyskich oraz zespołu kamienic ormiańskich, a także sprzeciwiał się niezgodnym z zasadami konserwatorskimi remontom.

W 2019 roku został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Zamość za infantylną działalność artystyczną i konserwatorską. Pawlicki był także udziałowcem międzynarodowych studenckich praktyk inwentaryzacyjnych, współorganizował projekty pod patronatem UNESCO, a także pełnił różne funkcje w komisjach Naukowych.

Był autorem wielu publikacji naukowych, wykładał na uczelniach, takich jak Politechniką Lubelską, Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Zamościu, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.

Pawlicki był uznawany za znakomitego pedagoga, a jego praca z kołami naukowymi była jego wielką pasją. Uczestniczył w licznych wystawach, a jego działalność artystyczna obejmowała rysunek i akwarelę. Do ostatnich dni pozostawał aktywnym nauczycielem, a jego życie zakończyły niekończące się plany badawcze oraz liczne przygotowywane publikacje.

Ostatecznie, po sobie pozostawił bogaty dorobek, w tym wiele książek i artykułów naukowych, projektów oraz recenzji architektoniczno-konserwatorskich, kształcąc wielu architektów i inżynierów w swojej długiej karierze.

Wybór książek i rozdziały w książkach wielu autorów

Wśród licznych publikacji dotyczących ochrony i konserwacji zabytków architektury w Polsce, można wyróżnić kilka kluczowych pozycji, które stanowią istotny wkład w tę dziedzinę. Oto niektóre z nich:

• Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce, Monografia, wyd. PK, Kraków 1993,
• Wykaz zalecanych lektur oraz istotnych pozycji bibliograficznych do przedmiotu Konserwacja Zabytków, przeznaczony dla studentów Wydziału Architektury oraz uczestników Studium Podyplomowego w Instytucie Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Kraków 1993,
• Metodologia pracy naukowej ze studentami na Wydziale Architektury, Kraków 1995,
• Absolwenci krakowskiego Wydziału Architektury z lat 1945-1995, Graduates, Kraków 1995, wyd. PK., t. I, s. 1-135,
• Kamienice mieszczańskie Zamościa, problemy ochrony, Kraków 1998,
• Monitoring stanu zachowania obiektów zabytkowych przy wykorzystaniu nowoczesnych systemów informatycznych, Kraków 2004,
• Ilustrowany słownik terminów gwarowych budownictwa i architektury Podhala, Orawy i Spisza, Pomoce Dydaktyczne Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu, Wyd. Czuwajmy, Kraków 2010,
• Najnowsza historia schodów ratusza w Zamościu: „ad perpetuam rei memoriam”, Wyd. Czuwajmy, Kraków 2010, ss. 32, il. 3,
• Megaron, Szkice o ochronie zabytków w Polsce i Europie – fenomen procesów rozwojowych cywilizacji i kultury, wyd. WSZiA w Zamościu, Wyd. Czuwajmy, Kraków 2011, ss. 316, il. 161,
• Techniki budowlane w kompleksach zabytkowych, Słownik terminologiczny, wyd. WSZiA w Zamościu, Wyd. Czuwajmy, Kraków 2011, ss. 318, il. 405,
• Dokonania małopolskich inżynierów w budowie niepodległej Polski, praca zbiorowa pod redakcją B. M. Pawlickiego, Wyd. Czuwajmy, Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa, Kraków 2019,
• Kamienice ormiańskie Zamościa, [w:] Zamość miasto idealne, Lublin 1980,
• Z problematyki badawczej gmachu Akademii Zamojskiej, [w:] Akademia Zamojska w dziejach i życiu miasta, Zamość 1996.

Wybór innych publikacji (czasopisma i wydawnictwa niecykliczne)

W zbiorze publikacji dotyczących architektury oraz konserwacji zabytków, można znaleźć szereg interesujących pozycji, które w sposób istotny przyczyniają się do badań oraz analizy dziedzictwa kulturowego. Poniżej przedstawiamy zestawienie wybranych prac:

• Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce, Monografia, Politechnika Krakowska, 1993,
• Polonia Minor, [w:] Krakowskie Studia Małopolskie, nr 1, Kraków 1997, s. 37-52,
• Z zagadnień kształtowania świadomości tradycji i ochrony dziedzictwa kultury w Małopolsce, [w:] Krakowskie Studia Małopolskie, nr 1, Kraków 1997, s. 21-36,
• Orawa – architektoniczna rodzimość regionu jako oznaka małej ojczyzny: wspomnienie z połowy XX wieku, [w:] Krakowskie Studia Małopolskie, nr 2, Kraków 1998, s. 65-95,
• W pogoni z utraconym czasem – Profesor Wiktor Zin (1925-2007), [w:] Miesięcznik Architektura & biznes, nr 9 (182), Kraków 2007, s. 66-67,
• Data Base of Historic Monuments of Architecture for the Purpose of Diagnosis and Monitoring of Restauration Works, [w:] The Future of Information Sciences: INFuture 2007 – Digital Information and Heritage. Ed. S. Seljan, H. Stančić. University of Zagreb, Faculty of Philosophy. Zagreb 2007 [CD], współaut. D. Kereković, Zagreb 2007,
• Copy and reality. The reflections on the method to recognise the changes taking place in „time-space”, [w:] Richness and Diversity of GIS. Ed. D. Kereković. Zagreb 2007, s. 293-302,
• Architektura bez granic – peryferyjność czy uniwersalizm, [w:] Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, Oddział PAN w Lublinie, v. III, Lublin 2007, s. 107-116,
• Granice dzieł przeszłości i nowości, problem aksjologiczny, [w:] Teka Komisji Urbanistyki, Architektury i Studiów Krajobrazowych, v. V, IVA, Lublin 2008, s. 6-12,
• Wymiar eschatologiczny sztuki tworzenia miejsc jako umiejętność kształtowania wyobraźni i zdeterminowany cel ludzkiej egzystencji, [w:] Sztuka tworzenia miejsc, wyd. Akademia Krakowska, Kraków 2008, s. 107-120,
• Ze studiów nad reliktami domniemanego Pałacu Sieciecha w Krakowie, [w:] Materiały II Forum „Architecturae Poloniae Medievalis”, Kraków 2009,
• O zasadności ochrony zespołu dworsko-parkowego w Jaszczurowej, Gm. Mucharz, woj. Małopolskie. Recenzja, dla R.D.G.W. w Krakowie, Kraków 2009,
• Ochrona interesu publicznego w inwestycjach budownictwa i rozwoju przestrzennego w Polsce, [w:] Zamojskie studia i materiały, wyd. WSZiA w Zamościu r. IX, z. 2 (29), Zamość 2009, s. 19-34,
• Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie, [w:] II Forum Architecturae Poloniae medievalis, wyd. Politechnika Krakowska Czasopismo Techniczne, z. 23, rok 108, Kraków 2011, s. 180-225,
• Ze studiów nad budownictwem i architekturą Podhala w pracach studenckich, [w:] Architektura Ziem Górskich, Wczoraj, Dziś, Jutro, Nowy Targ 2011, s. 227-236, współaut. Z. J. Białkiewicz,
• Regionalizm i modernizm na Podhalu, [w:] Architektura Ziem Górskich, wczoraj, dziś, jutro, Nowy Targ 2011, s. 19-29,
• Profesor niezwyczajny, Wspomnienia profesorów Politechniki Krakowskiej, (wywiady autoryzowane) wyd. Politechnika Krakowska, Kraków 2011, s. 102-106 i nast.,
• Imponderabilia prawne w świetle Karty Kraków 2000, [w:] Karta Krakowska 2000 – 10 lat później, wyd. Politechnika Krakowska, monografia 400, Kraków 2011, s. 87-95,
• O priorytetach i metodologii prac architektoniczno-archeologicznych w zabytkowych zespołach architektury i urbanistyki, [w:] III Forum Architecturae Poloniae medievalis, Wydawnictwo konferencyjne vol. 1, wyd. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Seria Architektura, Monografia 425, z. 23, rok 108, Kraków 2013, s. 263-294,
• Na styku Zachodu i Wschodu, czyli o wielowiekowym dziedzictwie kultury architektonicznej Łotwy, [w:] Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation Tom: 35, Warszawa 2013,
• Posłowie do monografii pod red. dr hab. inż. prof. AR w Krakowie Wojciecha Przegona [w:] Park na Woli Duchackiej w Krakowie, wczoraj – dziś – jutro, Kraków 2013, s. 169-176,
• Przestrzeń ideowa dóbr kultury i natury, [w:] Architektura krajobrazu na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie, pod. red. Wojciecha Przegona, Kronika z. 4, Kraków 2013, s. 28-36,
• Związki polsko-włoskie w architekturze doby odrodzenia 1500-1600, Legami polacco-italiani nell’architettura del rinascimento 1500-1600, [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie, t. XLIII (2015), s. 19-39,
• Zmienność pojęć w teorii i praktyce konserwacji zabytków i ochrony dóbr kultury, Differences in the theory and practice of the preservation of monuments and the protection of cultural heritage sites, [w:] Przeszłość dla przyszłości, Past for Future, II Kongres Konserwatorów Polskich, Warszawa-Kraków 2015, Czasopismo Techniczne, Architektura, z. 6-A (9), R. 2015, s. 141-154,
• O Zamościu – bez przemilczeń, (Idee ochrony zabytków), About Zamość without Concealments, (Heritage Protection Ideas) [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie, t. XLIII (2015), s. 41-63,
• Zmienność pojęć w teorii i praktyce konserwacji zabytków i ochrony dóbr kultury, (100 Lat Ochrony Zamościa), Differences in the theory and practice of the preservation of monuments and the protection of cultural heritage sites, (100 Years of Zamość Protection), [w:] Teka Komisji Urbanistyki I Architektury O/PAN w Krakowie, t. XLIII (2015), s. 65-81,
• From a Megaron to a Megalopolis, Themes, Motifs & Symbols [w:] Dom w mieście, właściwości rzeczy architektonicznej, materiały z XV Międzynarodowej Konf. Naukowej Katedry Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej Instytutu Projektowania Architektonicznego WA PK, pt.: Definiowanie przestrzeni architektonicznej – dom w mieście – właściwości rzeczy architektonicznej, monografia 531, wyd. PK, Kraków 2016, s. 57-68.

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Bonawentura Maciej Pawlicki to postać o bogatym dorobku, który jest uwieńczony licznymi odznaczeniami i nagrodami, świadczącymi o jego wkładzie w kulturę i naukę.

• Srebrna Honorowa Odznaka Politechniki Krakowskiej, przyznana w 1978 roku,
• Złota Odznaka za opiekę nad zabytkami Ministerstwa Kultury i Sztuki z tego samego roku,
• Medal XXX-lecia Politechniki Krakowskiej, zdobyty w 1979 roku,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” z 1979 roku,
• Wyróżnienie od Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, również w 1979 roku,
• Medal Budowniczy Zamościa, przyznany w 1980 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, zdobyty w 1980 roku,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej za zasługi dla oświaty i wychowania, również w 1980 roku,
• Laureat nagrody I stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1983 roku,
• Medal 40-lecia PRL, który otrzymał w 1984 roku,
• Medal „650-lecia Miasta Królewskiego Kazimierz” z 1985 roku,
• Srebrny Medal „Opiekuna miejsc pamięci narodowej”, zdobyty w 1986 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski z 1988 roku,
• Złota Odznaka za pracę społeczną dla Miasta Krakowa, przyznana w 1988 roku,
• Złota Odznaka za zasługi dla Ziemi Krakowskiej, którą otrzymał w 1990 roku,
• Złoty Medal „Opiekuna miejsc pamięci narodowej” z 1991 roku,
• Medal wydany z okazji 50. rocznicy wyzwolenia obozu na Majdanku oraz 30-lecia założenia Towarzystwa Opieki nad Majdankiem, przyznany w 1995 roku za zasługi w szerzeniu idei Towarzystwa oraz długoletnie zaangażowanie w prace z młodzieżą akademicką i przekazywanie umiłowania ojczyzny,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski z 2003 roku,
• Srebrny Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” z 2011 roku,
• Honorowy Obywatel Miasta Zamość, tytuł nadany w 2019 roku.

---

Oceń: Bonawentura Maciej Pawlicki

---