Adam Bielański (chemik)

Nauka i edukacja

Adam Jan Bielański, urodzony 14 grudnia 1912 roku w Krakowie, a zmarły 4 września 2016 roku w tej samej miejscowości, był wybitnym polskim chemikiem, który zdobył uznanie jako profesor nauk chemicznych i nauczyciel akademicki. W swojej karierze współpracował z renomowanymi instytucjami, w tym z Akademią Górniczo-Hutniczą oraz Uniwersytetem Jagiellońskim, gdzie przyczynił się do rozwoju nauk chemicznych na poziomie akademickim.

W 1973 roku Adam Bielański został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, a także aktywnie uczestniczył w pracach Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie pełnił rolę przewodniczącego honorowego Komitetu Chemii PAN. Jego praca naukowa zaowocowała wieloma osiągnięciami w dziedzinie chemii.

Od 1983 roku Bielański pracował w Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie. Jako kierownik grupy badawczej koncentrował się na chemicznych i katalitycznych właściwościach stałych heteropolikwasów, co znacząco wpłynęło na rozwój tej gałęzi badań.

Życiorys

Adam Bielański przyszedł na świat 14 grudnia 1912 roku w Krakowie, w rodzinie związanej z nauką. Jego ojciec, Adam Kazimierz, był znanym hydrochemikiem, a matka, Maria z domu Bogdańska, również współtworzyła rodzinne tradycje. Adam miał także rodzeństwo, w tym brata Władysława, profesora biologii, oraz siostrę Zofię Bielańską-Osuchowską, która odniosła sukcesy jako profesor nauk przyrodniczych. Po ukończeniu IV Państwowego Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie w 1931 roku, rozpoczął on studia chemiczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1936 roku uzyskał dyplom magistra filozofii w dziedzinie chemii. Po II wojnie światowej, w 1944 roku, obronił doktorat na tajnych kompletach. Sukcesy zawodowe Bielańskiego kontynuowały się, gdy w 1955 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a siedem lat później – profesorem zwyczajnym.

Podczas niemieckiej okupacji, Bielański pracował w Miejskiej Pracowni Chemicznej w Krakowie, gdzie pełnił rolę chemika analityka. W latach 1945–1950 wspierał katedrę Chemii Fizycznej AGH jako starszy asystent i adiunkt. W roku akademickim 1948/1949 odbył roczny staż w Imperial College of Science and Technology w Londynie, gdzie pod kierunkiem prof. F.C. Tomkinsa prowadził badania nad procesami hydratacji odwodnionych soli, uzyskując tam także dyplom.

Bielański był autorem wielu prac naukowych i artykułów, które skupiły się na chemii, szczególnie na katalizie chemicznej, przez co uważany jest za twórcę polskiej szkoły katalizy. Wśród jego osiągnięć można wymienić podręczniki akademickie, w tym wielokrotnie wznawianą „Chemię ogólną i nieorganiczną”, która w 1984 roku została zastąpiona przez „Podstawy chemii nieorganicznej”. Ten podręcznik na stałe zagościł w programach nauczania chemii nieorganicznej w wielu polskich uczelniach.

W prowadzeniu badań kierował projektami wspieranymi przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, takimi jak: „Dodekaheteropolikwasy jako katalizatory procesów elektrofilowej addycji do olefin” (1998–2001) oraz „Synteza eterów trzeciorzędowych na heteropolikwasach typu Dawsona jako katalizatorach” (2002–2005). Ostatnia publikacja, której był współautorem, ukazała się w 2015 roku.

Adam Bielański zmarł 4 września 2016 roku. Został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie, w sektorze SC-7-17.

Ordery i odznaczenia

Adam Bielański, uznawany chemik, został wyróżniony licznymi odznaczeniami za swoje osiągnięcia naukowe oraz wkład w rozwój edukacji i chemii w Polsce oraz za granicą.

  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi,
  • Medal 40-lecia Polski Ludowej,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955),
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej,
  • Medal Jędrzeja Śniadeckiego (1982),
  • Medal Jana Harabaszewskiego (1991),
  • Medal im. Marii Skłodowskiej-Curie,
  • Medal „Merentibus” Uniwersytetu Jagiellońskiego,
  • Srebrny Medal 600-lecia Odnowienia UJ,
  • Brązowy Medal Cracoviae Merenti (2002),
  • Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”,
  • Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Chemicznego,
  • Medal Uniwersytetu w Liège,
  • Medal Bułgarskiej Akademii Nauk.

Wyróżnienia i nagrody

W historii Adama Bielańskiego, wybitnego chemika, wyróżnienia i nagrody stanowią istotny element jego kariery. W 1983 roku otrzymał dyplom doktora honoris causa na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Ten prestiżowy tytuł świadczy o jego znaczącym wkładzie w dziedzinę chemii i nauki.

Kolejny ważny moment miał miejsce w 2001 roku, kiedy to uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu WrocławskiegoUWr. To osiągnięcie podkreśliło jego szeroki wpływ na rozwój naukowy w Polsce.

W 2009 roku Bielański został odznaczony tytułem profesora honorowego Uniwersytetu JagiellońskiegoUJ. To wyróżnienie jest wynikiem jego znaczących badań oraz wkładu w edukację wyższej klasy.

Wśród innych prestigowych nagród warto wymienić Nagrodę im. Erazma i Anny Jerzmanowskich, którą otrzymał w 2012 roku, co dodatkowo potwierdza jego zasługi oraz uznanie wśród społeczności naukowej.

Oceń: Adam Bielański (chemik)

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:17