Stefania Tatarówna


Stefania Tatarówna, urodzona 28 sierpnia 1880 roku w Krakowie, a zmarła 21 października 1942 roku w Opulsku, była postacią o wyjątkowym wkładzie w wielu dziedzinach. Była doktorem filozofii, utalentowaną pisarką oraz nauczycielką, która otworzyła drzwi dla wielu kobiet w akademickim świecie.

Jako pierwsza kobieta, która uzyskała stopień doktora filozofii ścisłej na Uniwersytecie Jagiellońskim, Tatarówna stanowiła inspirację dla kolejnych pokoleń studentek. Jej praca i osiągnięcia stanowią istotny element historii polskiej nauki oraz literatury, pokazując, że płeć nie jest przeszkodą do osiągania najwyższych celów akademickich.

Życiorys

Stefania Tatarówna przyszła na świat 28 sierpnia 1880 roku w Krakowie. Urodziła się w rodzinie, w której ojciec, Józef, był nauczycielem matematyki, a matka, Anna, miała wpływ na jej przyszłą edukację. Swoją edukację rozpoczęła w znanymGimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie uzyskała maturę. W roku 1900 rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesowała się głównie filozofią oraz literaturą, zarówno polską, jak i niemiecką. Warto wspomnieć, że jej rodzeństwo – Wacława, Franciszka oraz Józef – również postanowiło podjąć edukację na tej samej uczelni. Szczególnie blisko związana była z siostrą Wacławą, z którą mieszkała w Krakowie.

W trakcie swojej edukacji Stefania postanowiła wyjechać do Wiednia, aby kontynuować naukę na tamtejszym uniwersytecie. Punktem zwrotnym w jej karierze naukowej było uzyskanie 31 maja 1906 roku stopnia doktora filozofii ścisłej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jej rozprawa nosiła tytuł „Król-Duch Słowackiego a nadczłowiek Nietzschego” i została pozytywnie oceniona przez uznanych profesorów, takich jak Maurycy Straszewski oraz Stefan Pawlicki. Doktorat Stefanii stał się ważnym tematem w prasie ogólnopolskiej, a fragmenty jej pracy zostały opublikowane na łamach „Pamiętnika Literackiego”.

Dzięki zdobytemu doktoratowi Tatarówna uzyskała kwalifikacje nauczycielskie, które wykorzystała, nauczając przedmiotów takich jak język polski, niemiecki oraz filozofia w Krakowie oraz w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim we Lwowie. Jej zaangażowanie w proces edukacyjny obejmowało również inne miejscowości w Galicji. W 1909 roku dołączyła do Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, biorąc aktywny udział w jego seminariach naukowych. W następnym roku, angażując się w działalność społeczną, przystąpiła do stowarzyszenia na rzecz zwalczania alkoholizmu o nazwie Eleuteria.

Jej działalność nie ograniczała się jedynie do nauczania – Stefania była również orędownikiem równouprawnienia kobiet. W roku 1915 objęła funkcję sekretarki w zakopiańskim kole Ligi Kobiet; w tym odziale przewodniczącą została Kazimiera Żuławska, a skarbniczką Bronisława Dłuska. Rok 1926 był dla niej istotny, ponieważ wraz z Marią Ponikowską oraz Teodorą Męczkowską współtworzyła polski oddział Stowarzyszenia Kobiet z Wyższym Wykształceniem.

Stefania Tatarówna była twórcza literacko, autorką powieści, nowel oraz poezji. Jej utwory często znajdowały się na łamach takich gazet, jak „Tygodnik Illustrowany”, „Na posterunku” oraz „Orli Lot”. Ponadto, razem z siostrą Wacławą tworzyła biografie znanych Polek. W 1921 roku wstąpiła do Związku Zawodowego Literatów Polskich, co było prawdopodobnie zasługą znanych pisarzy, takich jak Stefan Żeromski czy Jan Kasprowicz.

Stefania Tatarówna zmarła 21 października 1942 roku w Opulsku. Jej życie oraz twórczość pozostają inspiracją dla wielu osób zajmujących się historią literatury i działalnością na rzecz praw kobiet.

Twórczość

Stefania Tatarówna, znana ze swojej wyjątkowej twórczości, pozostawiła po sobie wyraźny ślad w polskiej literaturze. Oto kluczowe dzieła, które ustawiły ją w czołówce pisarzy swojego czasu:

  • 1908: Za słońce,
  • 1919: Przysięga,
  • 1926: O miłości mistrza Twardowskiego: historja smutna i inne nowele,
  • 1928: Porachunek z szatanem – powieść,
  • ok. 1930: Przeciw losowi – powieść,
  • 1937: Moralne podstawy ideologii polskiej,
  • 1939: Legenda i prawda o matce – powieść,
  • Buddha – poezja.

Każda z tych pozycji ukazuje jej głębokie zrozumienie ludzkiej natury i problemy współczesnego jej społeczeństwa.

Przypisy

  1. Kartki z dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019 [dostęp 29.07.2021 r.]
  2. Stefania Tatarówna [online], polona.pl [dostęp 29.07.2021 r.]
  3. Tatarówna, Stefania [online], Katalogi Biblioteki Narodowej [dostęp 29.07.2021 r.]
  4. Kronika. Pierwsza promocya kobiety w Krakowie, „Nowa Reforma”, 25 (123), polona.pl, 1.06.1906 r. [dostęp 29.07.2021 r.]
  5. Filozofki na Uniwersytecie Jagiellońskim, 1897–1967: antologia, Ewa E. Chudoba, Anna A. Smywińska-Pohl, Elżbieta E. Lubelska (red.), Kraków 2016, s. 21, ISBN 978-83-233-4077-5.
  6. Filozofki na Uniwersytecie Jagiellońskim, 1897–1967: antologia, Ewa E. Chudoba, Anna A. Smywińska-Pohl, Elżbieta E. Lubelska (red.), Kraków 2016, s. 12, ISBN 978-83-233-4077-5.
  7. Anna A. Smywińska, W poszukiwaniu prababek – o pierwszych filozofkach z Uniwersytetu Jagiellońskiego (1897–1939), „Etyka”, 45, 2012, s. 114, DOI: 10.14394/etyka.459, ISSN 2392-1161.
  8. Anna A. Smywińska, W poszukiwaniu prababek – o pierwszych filozofkach z Uniwersytetu Jagiellońskiego (1897–1939), „Etyka”, 45, 2012, s. 113, DOI: 10.14394/etyka.459, ISSN 2392-1161.
  9. Anna A. Smywińska, W poszukiwaniu prababek – o pierwszych filozofkach z Uniwersytetu Jagiellońskiego (1897–1939), „Etyka”, 45, 2012, s. 112, DOI: 10.14394/etyka.459, ISSN 2392-1161.
  10. Sprawozdanie z Działalności Zakopiańskiego Koła Ligi Kobiet N. K. N.: za czas od 15 kwietnia 1915 r. do 1 kwietnia 1916 r., polona.pl, 1916 [dostęp 29.07.2021 r.]

Oceń: Stefania Tatarówna

Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:19